Ελάχιστοι αμφιβάλλουν πλέον ότι το μνημόνιο της Κύπρου με την τρόικα θα υπογραφεί από το νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας και η υλοποίηση της δανειακής σύμβασης θα αρχίσει το νωρίτερο τέλος Μαρτίου ή ακόμα και αρχές Απριλίου. Οι Ευρωπαίοι εταίροι και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι πολύ επιφυλακτικοί τόσο ως προς τις πραγματικές ανάγκες της Λευκωσίας σε χρήματα όσο και ως προς τις πραγματικές προθέσεις της κυβέρνησης Χριστόφια και αυτό διότι από το περασμένο καλοκαίρι μέχρι σήμερα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και το κυβερνών κόμμα έκαναν ό,τι μπορούσαν για να μεταθέσουν την υπογραφή μνημονίου μετά τη λήξη της εντολής τους, παρά το γεγονός ότι κάλεσαν οι ίδιοι την τρόικα στο νησί. Συνεχίζουν, μάλιστα, αυτή την προσπάθεια ακόμα και σήμερα, ρισκάροντας με όλα αυτά τα τερτίπια να προκαλέσουν
κατάρρευση της οικονομίας, η οποία ούτως ή άλλως βρίσκεται στα όρια της χρεοκοπίας. Μια αναδρομή στους τελευταίους έξι μήνες δείχνει την ανακόλουθη και επικίνδυνη πολιτικά και οικονομικά πορεία που χάραξε, ακολούθησε και ακολουθεί ο Πρόεδρος Χριστόφιας επιχειρώντας να ξορκίσει μια εξέλιξη που, εκ των πραγμάτων, είναι αναπόφευκτη.
ΑΙΤΗΜΑ ΓΙΑ ΣΤΗΡΙΞΗ. Τον περασμένο Ιούνιο και σε ότι αφορούσε την οικονομία ο κόμπος είχε φθάσει στο χτένι. Η Κύπρος βρισκόταν εκτός αγορών για δεκατρείς μήνες. Οι προσπάθειες των δύο μεγάλων τραπεζών να πετύχουν μόνες την ανακεφαλαιοποίησή τους, μετά τη μεγάλη έκθεσή τους στα «κουρεμένα» ελληνικά ομόλογα, απεδείχθησαν φρούδες. Οι εντατικές απόπειρες της κυβέρνησης να αποφύγει το μηχανισμό στήριξης με δανεισμό από την Κίνα αρχικά και τη Ρωσία αργότερα βρίσκονταν μεν σε εξέλιξη, αλλά δεν απέδιδαν καρπούς. Το χρονοδιάγραμμα που είχε θέσει η ΕΕ για τις τράπεζες έληγε στις 30 Ιουνίου. Η πίεση ήταν ασφυκτική και ο Πρόεδρος Χριστόφιας έδωσε το πράσινο φως για αίτηση βοήθειας προς το μηχανισμό στήριξης. Ήταν η μόνη κίνηση που θα διασφάλισε χρηματοδότηση και ουσιαστικά διάσωση των τραπεζών μέχρι να υπογραφόταν μνημόνιο, ή μέχρι να βρισκόταν ενδεχομένως άλλη λύση. Κάπως έτσι σκεφτόταν τότε ο κ. Χριστόφιας και γι' αυτό ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης υποστήριζε στις 26 Ιουνίου ότι αίτηση στο μηχανισμό έγινε αλλά η Κύπρος δεν σκόπευε να καλέσει την τρόικα στο νησί. Θεωρούσε ότι η περίπτωση της Κύπρου είναι διαφορετική από τις άλλες μνημονιακές χώρες, Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία. Και πίστευε ότι οι εν δυνάμει δανειστές θα πείθονταν πως το πρόβλημα της κυπριακής οικονομίας ήταν μόνο η έκθεση των τραπεζών κι όχι το δημόσιο χρέος, τα ελλειμματικά δημόσια οικονομικά και η απουσία διαρθρωτικών αλλαγών στο ανοικοκύρευτο κράτος.
ΧΑΘΗΚΑΝ ΤΡΕΙΣ ΜΗΝΕΣ. Παρά τις διαβεβαιώσεις του Στέφανου Στεφάνου, η τρόικα επισκέφθηκε το νησί δύο φορές τον περασμένο Ιούλιο. Μάλιστα στο τέλος του συγκεκριμένου μήνα, κι αφού σε διάστημα δύο εβδομάδων είχε «ακτινογραφήσει» και διαπιστώσει όλα τα προβλήματα της οικονομίας, παρέδωσε στην κυβέρνηση προσχέδιο μνημονίου, αναμένοντας προφανώς τις απαντήσεις της Λευκωσίας το συντομότερο δυνατόν. Η κυβέρνηση χρειάστηκε τρεις μήνες για να αρχίσει διαβούλευση με την τρόικα. Έβαλε το προσχέδιο μνημονίου στο συρτάρι και άρχισε κόλπα για να καθυστερήσει τη διαπραγμάτευση. Εφαρμόζοντας τακτικές κωλυσιεργίας που εμπεδώθηκαν από τη διαδικασία του κυπριακού, επιζητούσε απεμπλοκή από τον μηχανισμό στήριξης, τον οποίο η ίδια είχε παρακαλέσει να βοηθήσει. Την ίδια ώρα και αφού είχε καταστεί σαφές ότι η Κίνα δεν θα έδινε δάνειο, ο Δ. Χριστόφιας είχε στείλει από τις 22 Ιουνίου επιστολή στον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, ζητώντας ενίσχυση πέντε δισεκατομμυρίων ευρώ. Μάλιστα, στις 6 Αυγούστου και αφού είχε παραλάβει και «κρύψει» το προσχέδιο της τρόικας, τηλεφώνησε στον κ. Πούτιν και μίλησε μαζί του, όπως ανακοινώθηκε, για μισή ώρα συζητώντας κυρίως το θέμα του δανείου. Προφανώς, ο Ρώσος Πρόεδρος είχε πει στον κ. Χριστόφια αυτό που επανέλαβε προχθές 21 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες. Ότι δηλαδή από τη στιγμή που η Κύπρος είχε απευθυνθεί στο μηχανισμό στήριξης, η Ρωσία δεν επιθυμούσε να αναμειχθεί σε εσωτερικά θέματα της ευρωζώνης. Ο Πρόεδρος είτε ερμήνευσε λάθος τη στάση της Μόσχας, είτε συνειδητά χρησιμοποίησε εντός και εκτός μια ανύπαρκτη προοπτική λήψης ρωσικού δανείου για να δικαιολογήσει το γιατί, ενώ είχε μπει Σεπτέμβριος, η τρόικα δεν ερχόταν στο νησί. Στις 16 Σεπτεμβρίου, μάλιστα, ο υπουργός Οικονομικών, ο μόνος από το κυβερνητικό επιτελείο που πραγματικά, όπως απεδείχθη, επιθυμούσε την εκπόνηση μνημονίου έκανε λόγο για χάσμα απόψεων με του τροϊκανούς. Ταυτόχρονα, όμως, ο Β. Σιαρλή διαβεβαίωνε τότε ότι θα υπήρχε αρχικό μνημόνιο στις αρχές Οκτωβρίου του αργότερο.
ΜΕ ΤΟ ΖΟΡΙ. Είχε πλέον, μπει ο Οκτώβριος, η κατάσταση της οικονομίας επιδεινωνόταν διαρκώς, το κράτος λειτουργούσε με εσωτερικό δανεισμό και οι τράπεζες επιβίωναν, εν αναμονή μνημονίου, με ρευστό από ειδικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Τότε ήταν που Πρόεδρος Χριστόφιας, βλέποντας ότι δεν έχει άλλη διέξοδο, αποφάσισε να καλέσει ξανά την τρόικα στο νησί. Πριν το πράξει, όμως, φρόντισε με συνέντευξή του στη ΝΕΤ να θέσει κόκκινες γραμμές, τη διατήρηση του 13ου μισθού και της ΑΤΑ και τη μη ιδιωτικοποίηση κερδοφόρων ημικρατικών οργανισμών. Η τρόικα δεν ήλθε όταν την κάλεσε η Λευκωσία, αλλά όταν έκρινε η ίδια ότι ήταν η κατάλληλη χρονική στιγμή. Εν τω μεταξύ, ο καιρός περνούσε, η διαβούλευση με τους τροϊκανούς γινόταν όλο και πιο δύσκολη, αφού με τις διαρκείς αναβολές και καθυστερήσεις, αυξάνονταν σημαντικά οι ανάγκες του κράτους και των τραπεζών σε χρήμα. Ο Πρόεδρος Χριστόφιας δεν αποφάσιζε να πει το «ναι», παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις του υπουργού Οικονομικών και του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας.
ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟ «ΝΑΙ». Βρισκόμαστε πια στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου. Και κλειδί για να καταλήξει η Λευκωσία με την τρόικα, απεδείχθη η απειλή της ΕΚΤ πως στις 20 Ιανουαρίου 2013 θα σταματούσε τη χορήγηση ρευστού στις κυπριακές τράπεζες αν μέχρι τότε η Κύπρος δεν είχε καταρχήν συμφωνήσει με την τρόικα. Βάσος Σιαρλή και Πανίκος Δημητριάδης ενημέρωσαν τον κ. Χριστόφια, αλλά ο Πρόεδρος δεν αποφάσιζε. Ενημερώθηκε και ο Νίκος Αναστασιάδης, ο οποίος με επιστολή του προειδοποίησε τον Πρόεδρο για την επερχόμενη καταστροφή αλλά και τις ευθύνες, πολιτικές, αστικές και ποινικές, που θα είχε ο ίδιος αν δεν προχωρούσε σε μνημόνιο. Στο τέλος, ο κ. Χριστόφιας πείστηκε μόνο όταν ο διοικητής της Κεντρικής του απηύθυνε δραματική προειδοποίηση ότι η μία τράπεζα κινδυνεύει πραγματικά να καταρρεύσει, κλείνοντας τις πόρτες της σε ώρα εργασίας. Ήταν 22 Νοεμβρίου και ο κ. Χριστόφιας από τις Βρυξέλλες με σύντομη γραπτή δήλωσή του τόνιζε ότι η Κύπρος βρίσκεται πολύ κοντά σε υπογραφή μνημονίου με την τρόικα. Στο τέλος, κυβέρνηση και τροϊκανοί κατέληξαν σε προσχέδιο μνημονίου, που έσωζε προσωρινά τα προσχήματα για τον κ. Χριστόφια, αλλά κλειδί για την εκπόνησή του θα ήταν το ύψος του ποσού για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Αυτό θα το καθόριζε η Pimco, ο οίκος που είχε αναλάβει τον διαγνωστικό έλεγχο του κυπριακού χρηματοπιστωτικού συστήματος.
ΣΥΓΧΥΣΗ. Η κυβέρνηση γνώριζε ότι η έκθεση της Pimco θα ολοκληρωνόταν στα μέσα Ιανουαρίου. Πρόβαλε, όμως, ως καθοριστικό γεγονός την δημοσιοποίηση ενδιάμεσης εκτίμησης του οίκου για το ύψος της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών το πρώτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου. Έκανε μάλιστα λόγο για ενδεχόμενο μιας καταρχήν συμφωνίας μνημονίου στο Eurogroup της 13ης Δεκεμβρίου. Κι όλα αυτά, ενώ το ποσό της Pimco δεν θα ήταν συγκεκριμένο αλλά κυμαινόμενο και βέβαια, όταν ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε μιλούσε ήδη για συνομολόγηση μνημονίου με την Κύπρο το 2013. Σημειώνουμε ότι τις καθυστερήσεις της κυβέρνησης Χριστόφια είχαν προβάλει ο πρόεδρος του Εurogroup, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ (δημόσια), και η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ (παρασκηνιακά), όταν βρέθηκαν στη Λευκωσία τον περασμένο Σεπτέμβριο για κρίσιμη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης και της ΕΕ. Εν τω μεταξύ, το Eurogroup της 13ης Δεκεμβρίου μετέθεσε τη συζήτηση για το κυπριακό μνημόνιο για τις 21 Ιανουαρίου 2013. Στις 14 Δεκεμβρίου, ο Πρόεδρος Χριστόφιας εξαπέλυσε επίθεση κατά των εταίρων, κάνοντας λόγο για «πισώπλατες μαχαιριές» στο κύκνειο άσμα της κυπριακής προεδρίας στις Βρυξέλλες.
ΚΟΛΠΑ ΠΑΡΑΤΑΣΗΣ. Τρεις μέρες μετά, στις 17 Δεκεμβρίου κατέρρευσε και ο μύθος ότι το κράτος έχει χρήματα για τις ανάγκες του μέχρι να υπογραφεί μνημόνιο. Σε συνεδρία της επιτροπής Οικονομικών της Βουλής, ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Οικονομικών, Χρίστος Πατσαλίδης, ανέφερε ότι αν η κυβέρνηση δεν πάρει αμέσως 250 εκατομμύρια από τα ταμεία προνοίας των ημικρατικών οργανισμών θα κηρύξει στάση πληρωμών και η Κύπρος θα βρεθεί σε καθεστώς επιλεκτικής χρεοκοπίας. Παρ' όλα αυτά, τα κόλπα για παράταση υπογραφής του μνημονίου συνεχίζονται. Μετά τις γιορτές θα οριστεί εξειδικευμένος οίκος, ο οποίος θα μελετήσει τον τρόπο που η Pimco υπολογίζει τις ανάγκες των τραπεζών. Αντιλαμβάνεται κανείς ότι μέχρι να γίνει και αυτή η μελέτη μνημόνιο δεν μπορεί να υπάρξει και όλα αυτά, όταν δεν έχει ακόμα αρχίσει η πολιτική διαπραγμάτευση με τους ισχυρούς εταίρους της ΕΕ, οι οποίοι θέτουν από τώρα, εν όψει τελικής συμφωνίας για το μνημόνιο, θέμα βιωσιμότητας του χρέους, θέμα ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και χαμηλού εταιρικού φόρου για την Κύπρο. Με δεδομένο, επομένως, ότι για να υπογραφεί μνημόνιο θα πρέπει να ξεκαθαρίσει το αν το χρέος είναι βιώσιμο, να γίνει η πολιτική διαπραγμάτευση με τους εταίρους και να εγκριθεί η δανειακή σύμβαση από τα κοινοβούλια ισχυρών χωρών της Ένωσης, μπορεί να πει κανείς ότι ο κ. Χριστόφιας θα τα καταφέρει. Μετά από επίμονες προσπάθειες, το μνημόνιο θα το υπογράψει όχι αυτός που έφερε με την πολιτική του την τρόικα στην Κύπρο, αλλά αυτός που θα κληθεί να το εφαρμόσει και να οικοδομήσει ξανά μια οικονομία επί των ερειπίων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου