Νίκος Θ. Υφαντής
Ολόκληρη την περιοχή από τον Αμβρακικό κόλπο, πέρα από την Ακροκεραύνια και την Αχρίδα, κατά τους αρχαίους χρόνους την κατοικούσαν ελληνικοί πληθυσμοί, μιλούσαν την ελληνική γλώσσα και είχαν αναπτύξει ελληνικό πολιτισμό.
Από το Μαντείο της Δωδώνης, που βρισκόταν στο πιο κεντρικό σημείο της περιοχής, εκπέμπονταν δεήσεις προς τους θεούς. Στα Ακροκεραύνια οι αρχαίοι ελληνικοί πληθυσμοί υπερασπίζονταν τα ιερά των πατέρων τους από τους ξένους λαούς.
Την ελληνικότητα της Βορείου Ηπείρου ενισχύουν πολλά εθνολογικά στοιχεία, όπως είναι τα τοπωνύμια, η γλώσσα, η θρησκεία, η ενδυμασία, οι παραδόσεις, η λαϊκή τέχνη και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις.