Χτύπημα για τις ρωσικές εταιρείες η κυπριακή διάσωση

Της Carol Matlack
ανταποκρίτριας στο Παρίσι για το Bloomberg Businessweek
από το capital.gr

Μια προγραμματισμένη διάσωση της Κύπρου θα μπορούσε να μετατρέψει το αγαπημένο χρηματοοικονομικό offshore καταφύγιο της Ρωσίας σε εχθρικό έδαφος. H Κύπρος και οι Ευρωπαίοι πιστωτές της συμφώνησαν νωρίς τη Δευτέρα να «κοπανήσουν» φόρο έως και 40% στις τραπεζικές καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ και να επιβάλλουν αυστηρούς ελέγχους στα κεφάλαια που εγκαταλείπουν τη Μεγαλόνησο.


Αυτό ακούγεται αρκετά κακό για τους πλούσιους Ρώσους που έχουν δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε κυπριακούς τραπεζικούς λογαριασμούς-και για τις ρωσικές εταιρείες που διοχετεύουν ακόμα περισσότερες δεκάδες δισεκατομμύρια μέσω των θυγατρικών τους στην Κύπρου ώστε να επωφεληθούν από το χαμηλό φορολογικό συντελεστή του κράτους.

Η αφρόκρεμα του επιχειρηματικού κόσμου της Ρωσίας, ωστόσο, μπορεί να γλιτώσει από την οδύνη.

Πάρτε τον δισεκατομμυριούχο Gennady Timchenko, συνιδρυτή της Gunvor, μίας από τις μεγαλύτερες εμπορικές εταιρείας στον κόσμο. Η Gunvor νομικά εδρεύει στην Κύπρο και παρουσιάζει ετήσιο τζίρο 87 δισεκατομμύρια δολάρια. Αλλά ο Timchenko είπε στην ελβετική εφημερίδα Neue Zurcher Zeitung αυτή την εβδομάδα ότι η εταιρεία του είχε «μόνο μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ» σε κυπριακές τράπεζες.

Σύμφωνα με μια συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Κύπρο, μια ρωσική εταιρεία μπορεί να δηλώσει κέρδη στην Κύπρο, όπου ο φορολογικός συντελεστής είναι 10%, ο μισός δηλαδή από ό,τι στη Ρωσία. Και, λέει ο Sergei Aleksashenko, πρώην Υποδιοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, «δεν είναι καν απαραίτητο για την κυπριακή εταιρεία να διαθέτει τραπεζικό λογαριασμό στην Κύπρο. Θα μπορούσε να τα έχει σε μια άλλη χώρα, οπουδήποτε».

Άλλοι Ρώσοι ολιγάρχες φαίνεται να έχουν καταφέρει να μείνουν εντελώς εκτός νησιού. Ο όμιλος εταιρειών USM που ελέγχεται από τον Alisher Usmanov, τον πλουσιότερο άνθρωπο στη Ρωσία, είναι καταχωρημένος στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους και λέει ότι δεν έχει "καμία έκθεση" στην Κύπρο. Ο Vladimir Potanin, επικεφαλής της Norilsk Nickel (NILSY), λέει ότι το σχέδιο διάσωσης της Κύπρου θα έχει μηδαμινή επίδραση στην εταιρεία του ή στην προσωπική του περουσία. Ο Mikhail Prokhorov, ο δισεκατομμυριούχος του οποίου το χαρτοφυλάκιο περιλαμβάνει την ομάδα μπάσκετ Brooklyn Nets, δεν διατηρεί κανένα μέρος από την προσωπική περιουσία στην Κύπρο, σύμφωνα με πηγή που γνωρίζει καλά τα οικονομικά του.

«Ο Potanin, ο Prokhorov, αυτοί οι άνθρωποι ήταν αρκετά έξυπνοι ώστε να μην έχουν τα χρήματά τους στη Κύπρο», λέει ο Aleksashenko. Οι κυπριακές τράπεζες «δεν ήταν οι πλέον σταθερές», λέει, και ούτε προσφέρουν ιδιαίτερα καλά επιτόκια.

Παρ’όλ’αυτά, η Moody’s Investors Service (MCO) εκτιμά ότι οι Ρώσοι ιδιώτες και οι επιχειρήσεις διατηρούν τουλάχιστον 30 δισεκατομμύρια δολάρια σε κυπριακές τράπεζες. Αν αυτοί οι καταθέτες δεν είναι οι κροίσοι της Ρωσίας, τότε ποιοι είναι αυτοί;

Ο Aleksashenko λέει ότι υποπτεύεται πως είναι «μεσαίας βαθμίδας ολιγάρχες», πλούσιοι ιδιώτες και ιδιοκτήτες επιχειρήσεων που ήθελαν να κρατήσουν κάποια από τα χρήματά τους offshore ως εγγύηση έναντι των πολιτικών και οικονομικών κινδύνων στη χώρα τους. Η διαρροή κεφαλαίων από τη Ρωσία έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια, φθάνοντας τουλάχιστον τα 50 δισεκατομμύρια δολάρια το 2012. Οι στενοί πολιτιστικοί και θρησκευτικοί δεσμοί της Κύπρου με τη Ρωσία, και η παράδοση του νησιού στο τραπεζικό απόρρητο, έχουν δημιουργήσει ένα ελκυστικό καταφύγιο.

Προφανώς, μερικά από τα ρωσικά χρήματα στις κυπριακές τράπεζες έχουν προέλθει από ύποπτες πηγές. Ερευνητές που κυνηγούν να βρουν 230 εκατομμύρια δολάρια τα οποία έχουν κλαπεί σε μία ρωσική απάτη που αποκαλύφθηκε από τον οικονομικό δικηγόρο Sergei Magnitsky εντόπισαν εκατομμύρια σε τραπεζικούς λογαριασμούς που ανήκουν σε εταιρείες-κέλυφος στην Κύπρο.

Αλλά μερικές νόμιμες ρωσικές επιχειρήσεις έχουν χρησιμοποιήσει κυπριακές θυγατρικές για να χειρίζονται τις πωλήσεις τους στο εξωτερικό, αποφεύγοντας τους χρονοβόρους ρωσικούς κανονισμούς για τέτοιου είδους συναλλαγές. Οι εταιρείες αυτές μπορεί τώρα να βρουν τους κυπριακούς λογαριασμούς τους να έχουν ουσιαστικά παγώσει λόγω αυστηρών ελέγχων σε νέα κεφάλαια, λέει ο Grigori Birg, αναλυτής στην εταιρεία οικονομικών ερευνών Investcafe στη Μόσχα. «Αυτό θα μπορούσε να έχει δραματικές συνέπειες για τις ρωσικές εταιρείες», λέει.