Ζούμε στην εποχή που ένας πολυπολικός, απρόβλεπτος κόσμος αναδύεται. ΗΠΑ, Κίνα και Ρωσία επιχειρούν να πάρουν τα ηνία ωστόσο καμία δε φαίνεται να έχει τα στοιχεία ώστε να μπορεί να ηγηθεί προκαλώντας έτσι μία παρατεταμένη ανταγωνιστική ανισορροπία.
Της Γεωργίας Μιχαήλ
Δια γυμνού οφθαλμού αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι ΗΠΑ «χάνουν» έδαφος και έτσι οι άλλες μεγάλες δυνάμεις επιχειρούν να εκμεταλλευτούν τα κενά ηγεσίας αναπτύσσοντας τις δικές τους φιλοδοξίες. Πρόκειται για μία πολυσύνθετη διαμάχη που πλέον διεξάγεται σε όλα τα επίπεδα: οικονομικό, τεχνολογικό, γεωπολιτικό, ασφάλειας.
Ο Μιχάλης Κοντός, Επίκουρος Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, μιλώντας στη Cyprus Times, ανέφερε ότι αυτή τη υπάρχει ένας παγκόσμιος ανταγωνισμός μεταξύ, από τη μία, των ΗΠΑ και, από την άλλη, της Ρωσίας και της Κίνας. Ωστόσο, όπως σημείωσε, τα ζητήματα- έντασης που απασχολούν σήμερα τη διεθνή κοινότητα δεν οφείλονται όλα στην ίδια πηγή.
«Είναι σα να υπάρχει κάτι που σιγοβράζει και τροφοδοτεί κάποια άλλα δευτερεύοντα, αυθύπαρκτα προβλήματα. Δημιουργούνται, όμως, τρόποι δια των οποίων συνδέονται όλα αυτά, τα προ υπάρχοντα αυθύπαρκτα, μικρά, περιφερειακά θέματα με τον κεντρικό παγκόσμιο ανταγωνισμό, που είτε τα ανανοηματοδοτεί είτε να τα εντείνει».
Αναμένεται κλιμάκωση στη διαμάχη Κίνας- ΗΠΑ
Αναφερόμενος στα τεκταινόμενα στην Ανατολική Ασία, μετά και την επίσκεψη της Αμερικανίδας Προέδρου της Βουλής Νάνσι Πελόζι στην Ταϊβάν που προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις στο Πεκίνο, ο Δρ Κοντός σημείωσε ότι κάτι παρόμοιο συνέβη το 1995 ωστόσο τότε υπήρχε «θετική» κατάληξη.
«Το 1995 όταν η Κίνα είχε κάνει και πάλι γυμνάσια στα ανοικτά της Ταϊβάν, τότε η Αμερική έστειλε δύο αεροπλανοφόρα, που ανέμεναν στο άνοιγμα των στενών της Ταϊβάν και ήταν έτοιμα για να συμμετέχουν σε ενδεχόμενη συμπλοκή. Εντούτοις η διαφορά είναι πως όταν τότε η κρίση έλαβε τέλος, στάθηκε η αφορμή να βελτιωθούν οι σχέσεις των δύο χωρών. Είχαν αντιληφθεί ότι ήταν προς το συμφέρον τους να συνεργαστούν παρά να αντιμάχονται. Εξ ου και λίγα χρόνια μετά, η Αμερική προώθησε την ένταξη της της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Σήμερα, εν μέσω ασταθούς παγκόσμιου πολυπολισμού, τα δεδομένα είναι διαφορετικά και δεν αναμένεται να γίνει κάτι τέτοιο. Αντιθέτως αναμένεται περαιτέρω κλιμάκωση».
Από το 2017, επίσημα Ρωσία- Κίνα βασική απειλή για ασφάλεια ΗΠΑ
Για πρώτη φορά μετά τον τέλος του Ψυχρού Πολέμου, όπως σημείωσε, οι ΗΠΑ αναγνώρισαν ως βασική απειλή για την ασφάλεια των ΗΠΑ τον ανταγωνισμό με τη Ρωσία και την Κίνα.
«Κάθε Αμερικανός Πρόεδρος όταν εκλέγεται εκδίδει τη Στρατηγική Εθνικής Ασφαλείας. Το 2017 με τη Στρατηγική επί Προεδρίας Τραμπ επανήλθε και επίσημα η σύγκρουση των μεγάλων δυνάμεων ως πρωταρχική απειλή για την αμερικανική ασφάλεια. Από το 1990 μέχρι το 2017, οι Στρατηγικές Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ αναγνώριζαν ως βασική απειλή είτε την τρομοκρατία είτε γενικότερα άλλες ασύμμετρες απειλές».
Η στροφή στην αμερικανική στρατηγική γίνεται αντιληπτή, όπως επεσήμανε ο Δρ Κοντός, και στην Ανατολική Μεσόγειο όπου έχει αυξηθεί και ο ανταγωνισμός με αφορμή τα ενεργειακά ζητήματα.
«Το 2020 ψηφίστηκε στην Αμερική ο νόμος East Med Act για την Ανατολική Μεσόγειο, μέσω του οποίου άρθηκε μερικώς και η απαγόρευση πώλησης όπλων στην Κύπρο. Το κείμενο του συγκεκριμένου νόμου συνάδει σε μεγάλο βαθμό με το λεκτικό της Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας του 2017. Επί της ουσίας στόχος του είναι να περιορίσει την επιρροή της Ρωσίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Μάλιστα από το 2017 η Αμερική άρχισε να αντιδρά έμπρακτα στον οικονομικό επεκτατισμό της Κίνας τόσο στην Ανατολική Μεσόγειο όσο στη Μέση Ανατολή αλλά και στην Ευρώπη. Είμαστε εν μέσω ενός παγκόσμιου ανταγωνισμού που ξεκίνησε με χαμηλής έντασης ενέργειες, δηλαδή με προσπάθειες οικονομικού αποκλεισμού για να «χτυπηθούν» συμφέροντα ή να περιοριστεί η πρόσβαση της Ρωσίας και της Κίνας στα λιμάνια της Μεσογείου κτλ., αλλά πλέον παίρνει και πιο «σκληρή» μορφή με τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις άνευ προηγουμένου κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας. Την ίδια στιγμή αναμένουμε νέα επεισόδια και με την Κίνα».
«Μία ξεκάθαρη συμμαχία στον κόσμο… πολλές χαμηλής έντασης συνεργασίες»
Προσπάθεια των μεγάλων δυνάμεων στο ρευστό παγκόσμιο γίγνεσθαι είναι να αναδιοργανώσουν το σύστημα συμμαχιών τους όμως τα συμφέροντα των χωρών τις περιορίζουν περισσότερο σε συνεργασίες χαμηλής έντασης παρά σε μία πιο ουσιαστική συμμαχία.
«Η μοναδική ξεκάθαρη συμμαχία στον κόσμο αυτή τη στιγμή είναι το ΝΑΤΟ, τα υπόλοιπα είναι συνεργασίες καθώς δεν περιλαμβάνουν το στοιχείο της αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής, σε περίπτωση που δεχθεί ένα μέλος επίθεση. Τέτοιου τύπου συνεργασίες είναι και οι τριμερείς συμφωνίες της Κύπρου και της Ελλάδας με την Αίγυπτο και το Ισραήλ. Γενικά τα τελευταία χρόνια, ανά το παγκόσμιο, έχουν αναπτυχθεί πολλές τέτοιου τύπου συνεργασίες καθώς επιχειρείται να αποτραπούν οι αναθεωρητικές τάσεις από διάφορες μεγάλες δυνάμεις, χωρίς τη χρήση βίας αλλά μέσω των διπλωματικών και οικονομικών εργαλείων», σημείωσε ο Δρ Κοντός.
Μάλιστα, ερωτηθείς εάν αυτό διαφαίνεται και στο ουκρανικό με τη Ρωσία και τους συμμάχους της, ο Δρ Κοντός ανέφερε ότι «ως σύμμαχοι της Μόσχας, με την αυστηρή έννοια του όρου, μπορούν να θεωρηθούν μόνο η Λευκορωσία και Συρία. Υπάρχουν όμως αρκετές μεσαίες δυνάμεις του διεθνές συστήματος που διατηρούν πιο επιφυλακτική στάση απέναντι στο ουκρανικό. Και δεν πρόκειται μόνο για την Τουρκία καθώς όπως γνωρίζουμε ο Ερντογάν είναι οπορτουνιστής. Το ίδιο συμβαίνει και με την Ινδία, που ενώ έχει πολύ στενές σχέσεις τα τελευταία χρόνια με τις ΗΠΑ, εν τούτοις διατηρεί μία ουδέτερη στάση».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου