Το Αζερμπαϊτζάν έχει βάλει στο στόχαστρό του το νότιο τμήμα της χώρας για να δημιουργήσει έναν διάδρομο που θα το συνδέει με τον θύλακά του στο Ναχιτσεβάν.
Του Patrick Saint-Paul, Ειδικού απεσταλμένου στο Τζερμούκ
πηγή: Le Figaro, 24 Σεπτεμβρίου 2023 Μετάφραση: Χριστίνα Σταματοπούλου
«Ο τουρκικός κόσμος»
Ο Βαρντάν Σαργκσιάν είναι σίγουρος. Μόλις το Αζερμπαϊτζάν ολοκληρώσει την κατάληψη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, θα επιτεθεί στην Αρμενία, στο Τζερμούκ. Ο αντιδήμαρχος δείχνει την πόλη του στον χάρτη. «Η απουσία αντίδρασης στην επίθεσή τους κατά του Αρτσάχ δεν μπορεί παρά να τους ενθαρρύνει να συνεχίσουν. Εδώ, απέχουμε μόλις 26 χιλιόμετρα από τον αζέρικο θύλακα του Ναχιτσεβάν», εξηγεί. «Είναι το πιο κοντινό σημείο. Το Μπακού διεκδικεί ολόκληρη τη νότια Αρμενία. Πρόκειται για έναν γεωπολιτικό στόχο. Αν δημιουργήσει τον διάδρομο του Ζανγκεζούρ, θα πάρει ολόκληρη την περιοχή του Σιουνίκ». Πρόκειται για την πύλη προς το Αρτσάχ, που συνορεύει επίσης με το Ιράν.
Το Μπακού θέλει να ανοίξει τον διάδρομο του «Ζανγκεζούρ», υπό την κυριαρχία του Αζερμπαϊτζάν, ο οποίος θα συνδέει τη χώρα με τον θύλακά της στο Ναχιτσεβάν και κατ’ επέκταση με την Τουρκία, αδελφή χώρα. Έτσι, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος στηρίζει τον Αζέρο σύμμαχό του σε αυτό το σχέδιο, και ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ, θα εκπληρώσουν ένα κοινό όνειρο: να δημιουργήσουν μεταξύ Τουρκίας, Αζερμπαϊτζάν και Κεντρικής Ασίας μια περιοχή που η Άγκυρα και το Μπακού αποκαλούν «τουρκικό κόσμο». Ο Ιλχάμ Αλίεφ έχει ορκιστεί να κατακτήσει τον διάδρομο Ζανγκεζούρ «είτε το θέλει η Αρμενία είτε όχι», προαναγγέλλοντας έτσι έναν νέο πόλεμο. Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν, θεωρεί έναν τέτοιο διάδρομο παράλογο και λέει ότι είναι διατεθειμένος να αφήσει τους Αζέρους να περάσουν υπό τον όρο ότι θα χρησιμοποιήσουν έναν δρόμο υπό αρμενική κυριαρχία. Αυτό δεν αρκεί στο Μπακού. Το Ιράν, το οποίο έχει ενισχύσει την παρουσία του στα σύνορα, έχει προειδοποιήσει ότι θα προχωρήσει σε πόλεμο μαζί με την Αρμενία, αν το Αζερμπαϊτζάν πάρει τον έλεγχο του Ζανγκεζούρ. Το έργο αυτό θα στερούσε επίσης από την Αρμενία τα σύνορά της με το Ιράν. Το Μπακού και η Άγκυρα θα μπορούσαν να αποκτήσουν τον έλεγχο ζωτικών εμπορικών δρόμων και θα μπορούσαν ανά πάσα στιγμή να αποκόψουν το Ιράν από την Ευρώπη. Ο Ερντογάν και ο Αλίεφ έχουν προγραμματίσει μια διμερή συνάντηση για τη Δευτέρα [25 Σεπτεμβρίου, σ.τ.μ.] στον θύλακα του Ναχιτσεβάν.
«Καθημερινά παρατηρούμε τις κινήσεις των αζέρικων δυνάμεων», λέει ο Βαρντάν Σαργκσιάν. «Οχυρώνουν τις θέσεις τους και τις ενισχύουν με άνδρες και εξοπλισμό. Είναι σαφές ότι κάτι σχεδιάζουν». Πριν από ένα χρόνο, η Αρμενία είχε συντριβεί από τη δύναμη πυρός του Αζερμπαϊτζάν.
Ο Αρμέν Ταντεβασιάν υποδεικνύει τα σημάδια των μαχών στις προσόψεις των κτηρίων, στο μικρό χιονοδρομικό του θέρετρο, διάτρητα από θραύσματα. Στο κινητό του τηλέφωνο δείχνει τον κατακλυσμό πυρών που κατέγραψαν οι κάμερες παρακολούθησης τη νύχτα της 12ης προς 13η Σεπτεμβρίου 2022. «Μας χτύπησαν με ό,τι είχαν: πυραύλους Grad, πυραύλους Smertch, κατασκευασμένους στην Τουρκία, D30, μη επανδρωμένα αεροσκάφη, βόμβες διασποράς. Μας πήρε τέσσερις μήνες για να καθαρίσουμε το θέρετρο από τις νάρκες».
Αν και επισκευασμένο, το ξενοδοχείο Ντζερμούκ φέρει επίσης τα σημάδια των θραυσμάτων στην πρόσοψή του. Ο αγωγός φυσικού αερίου μπροστά από το ξενοδοχείο χτυπήθηκε από πύραυλο και εξερράγη. Το δάσος γύρω από την ειρηνική λουτρόπολη πήρε φωτιά.
Το Ερεβάν προδόθηκε από τη Μόσχα
Ωστόσο, ο Αρμέν είναι πεπεισμένος ότι, την επόμενη φορά, η Αρμενία θα μπορέσει να αποκρούσει την επίθεση των Αζέρων. «Εδώ δεν είναι Αρτσάχ», μας διαβεβαιώνει. «Ο στρατός μας έχει τα μέσα εδώ. Δεν θα τους αφήσει να περάσουν. Και όλοι οι πολίτες, από τα παιδιά μέχρι τους παππούδες και τις γιαγιάδες, θα πολεμήσουν στο πλευρό του. Ξέρουμε ότι έχουν βαρύτερα όπλα, αλλά χρειάζεται και μυαλό. Και οι ηγέτες μας διαθέτουν»… Οι προετοιμασίες των Αρμενίων για μια νέα επίθεση είναι αόρατες με γυμνό μάτι. Ούτε φυσικά εμπόδια ούτε στρατιωτικά σημεία ελέγχου έχουν στηθεί για να εμποδίσουν την πορεία των δυνάμεων του Μπακού. Άραγε, ο αρμενικός στρατός έχει τουλάχιστον ναρκοθετήσει το έδαφος κατάντη των νέων θέσεων του Αζερμπαϊτζάν για να επιβραδύνει την προέλασή τους; Ο Αρμέν δείχνει προσβεβλημένος. «Δεν πιστεύω πως θα θέλατε να ναρκοθετήσουμε τη δική μας γη!» αναφωνεί.
Το 1990, η Αρμενία κατέκτησε το Ναγκόρνο-Καραμπάχ με τη βία, μετά από έναν πόλεμο που άφησε πίσω του 30.000 νεκρούς. Έκτοτε, η ισορροπία δυνάμεων έχει σαφώς μετατοπιστεί υπέρ του Μπακού. «Χάρη στα πετροδολάρια, το Μπακού, το οποίο δεν ήταν εγκλωβισμένο σε μια συμμαχία ασφαλείας με τη Μόσχα, απέκτησε από τους συμμάχους του, την Τουρκία και το Ισραήλ, σύγχρονα όπλα που κάνουν τη διαφορά», εξηγεί ο Αρέκ Κοτσιμιάμ, ειδικός σε θέματα ασφάλειας στο Ερεβάν. «Μετά τον πόλεμο του 2020, στο Αρτσάχ, και με τον πόλεμο στην Ουκρανία, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί. Η Μόσχα πρόδωσε το Ερεβάν, το οποίο είχε πληρώσει 600 εκατομμύρια ευρώ για την παράδοση ρωσικών όπλων. Δεν έφτασαν ποτέ. Είτε ο Πούτιν ήθελε να τα κρατήσει για τον πόλεμο στην Ουκρανία, είτε απλώς δεν ήθελε να τα δώσει στην Αρμενία».
Από τη «βελούδινη επανάσταση» και μετά, η οποία έφερε τον Νικόλ Πασινιάν στην εξουσία, οι σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Ερεβάν είναι τεταμένες. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν αντιμετωπίζει με δυσαρέσκεια τον εκδημοκρατισμό και την προσέγγιση της Αρμενίας με τη Δύση. Αντιπαραθέτοντας τη δημοκρατία απέναντι στην ασφάλεια, ο Βλαντιμίρ Πούτιν φροντίζει να αποδείξει, στην Αρμενία όπως και στην Ουκρανία, ότι οι διαδικασίες εκδημοκρατισμού οδηγούν στο χάος. «Όπως και ο πόλεμος του 2020, η αστραπιαία νίκη των Αζέρων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ δημιουργεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο που φαίνεται να δικαιολογεί τη χρήση βίας αντί της διπλωματίας», λέει ο Ρισάρ Γκιραγκοσιάν, διευθυντής του Κέντρου Περιφερειακών Μελετών (RSC) στο Ερεβάν. «Το μόνο που κάνει είναι να επιβεβαιώνει τους φόβους ότι το Αζερμπαϊτζάν θα στραφεί τώρα εναντίον της ίδιας της Αρμενίας. Υπάρχει όμως μια ουσιαστική διαφορά για το Αζερμπαϊτζάν σε σχέση με την προηγούμενη νίκη του. Από στρατιωτική άποψη, οποιαδήποτε ενέργεια του Αζερμπαϊτζάν σε αυτό το στάδιο δεν θα έχει το στοιχείο του αιφνιδιασμού, το οποίο υπήρξε καθοριστικό για τη στρατιωτική του νίκη στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ».
«Επιρροή στην ΕΕ»
Η Αρμενία υπολογίζει στην υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας και στη διπλωματική απομόνωση που θα προέκυπτε από μία άμεση επίθεση του Μπακού κατά του εδάφους της, η οποία θα αποτελούσε μια νέα και πολύ σοβαρή κλιμάκωση. «Η επίθεση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ κατέστη δυνατή λόγω της απουσίας αποτροπής», προειδοποιεί ο Ρισάρ Γκιραγκοσιάν. «Το Αζερμπαϊτζάν αντιμετώπισε λίγες προκλήσεις και το κόστος της στρατιωτικής του επίθεσης ήταν πολύ περιορισμένο. Το Μπακού ενισχύεται αφ’ ενός από το γεγονός πως αισθάνεται ότι επηρεάζει την Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά τη σύναψη στρατηγικής συμφωνίας για το φυσικό αέριο, και αφ’ ετέρου από την αποτελεσματικότητα της συμμαχίας του με την Τουρκία. Έτσι, το Αζερμπαϊτζάν δεν έχει σημαντικό πραγματικό κίνητρο για να σταματήσει τώρα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου