Κυριακή 21 Μαΐου 2023

Εγείρουν ερωτηματικά για τη συνταγματικότητα του ΣΕΑ

 Ανδρέας Πιμπίσιης   

Στο Προεδρικό εμφανίζονται αποφασισμένοι να προχωρήσουν στην λειτουργία ενός, εντελώς άγνωστου θεσμού για τα κυπριακά δεδομένα, Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ξεκίνησε και ετοιμασία του σχετικού νομικού πλαισίου. Στη Βουλή ωστόσο εκφράζονται σοβαρές επιφυλάξεις επί της πρότασης που έστειλε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης και εγείρονται ερωτήματα γύρω από τη συνταγματικότητα του ΣΕΑ. Επιφυλάξεις που τέθηκαν και γραπτώς προς τον Προέδρο, οι οποίες έτυχαν ανάγνωσης και κάποιες εξ αυτών λήφθηκαν υπόψη. 

Στην πρώτη συνεδρία Εθνικού Συμβουλίου που συγκάλεσε ο Νίκος Χριστοδουλίδης στις 30 Μαρτίου

(σχεδόν ένα μήνα αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά του) πέραν από της ενημέρωσης επί των εξελίξεων στο Κυπριακό, οι πολιτικοί αρχηγοί πληροφορήθηκαν, παρεμπιπτόντως, και για την πρόθεση του Προέδρου της Δημοκρατίας να προχωρήσει στη σύσταση ενός οργάνου το οποίο θα ασχολείται κυρίως με ζητήματα εθνικής ασφάλειας. Ζητήματα τα οποία έχουν άμεση ή έμμεση σχέση και με τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, στη συνεδρία της 30ης Μαρτίου λίγο πριν αποχαιρετίσει την πολιτική ηγεσία, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι θα στείλει την πρόταση για το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας και για θέματα εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής. Όπως είπε στην κομματική ηγεσία το ΣΕΑ θα βοηθά το Εθνικό Συμβούλιο και ξεκαθάρισε πως θα θεσμοθετηθεί με νομοθεσία με βάσει το άρθρο 46 του Συντάγματος.

Στις αρχές Απριλίου, περίπου μία εβδομάδα μετά τη συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης έστειλε προς την πολιτική ηγεσία την πρόταση για σύσταση του ΣΕΑ. Στη συνοδευτική επιστολή προς τους πολιτικούς αρχηγούς ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας φρόντισε να τους υποδείξει όπως τυχόν σχόλια και εισηγήσεις σταλούν «στη γραμματέα του Εθνικού Συμβουλίου και διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του ΠτΔ κ. Μαριλένα Ραουνά». (Στη συνέχεια και συνεπεία ζητημάτων που είχαν εγερθεί η κ. Ραουνά διορίστηκε, με απόφαση που λήφθηκε στις 12 Απριλίου, ως προεδρικός επίτροπος). 

Η κίνηση του Προέδρου της Δημοκρατίας να παραπέμψει τους πολιτικούς αρχηγούς στην κ. Ραουνά για σχόλια και εισηγήσεις σ’ ό,τι αφορά την πρόταση για σύσταση ΣΕΑ δεν ήταν κάτι που άρεσε. Γι’ αυτό και οι φάκελοι με τα σχόλια (τουλάχιστον στην πλειοψηφία τους) είχαν ως παραλήπτη τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και όχι κάποιo εκ των συνεργατών του. 

>> Διαβεβαιώσεις ότι δεν αλλάζει ο σχεδιασμός: Προσφάτως υπήρξαν πληροφορίες – σε συνδυασμό με κάποιες άλλες κινήσεις που έγιναν από πλευράς ΠτΔ – ότι γίνονται δεύτερες σκέψεις στον Λόφο όσον αφορά τη σύσταση ΣΕΑ. Σημειώνεται πως στα πολιτικά και διπλωματικά πηγαδάκια από την αρχή της συζήτησης του όλου θέματος, γίνονταν συζητήσεις και αναφορές για συγκεκριμένα ονόματα που είτε θα τοποθετούνταν από τον ΠτΔ και θα είχαν ηγετικό ρόλο στο ΣΕΑ σε συνάρτηση και με τις επικείμενες αποφάσεις που έχουν να κάνουν με την Κυπριακή Υπηρεσία Πληροφοριών. Ωστόσο οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι αποφάσεις για την ΚΥΠ θα προηγηθούν των όποιων άλλων αποφάσεων έχουν να κάνουν με το ΣΕΑ. 

Από τον Λόφο, κυβερνητικοί κύκλοι διαβεβαιώνουν μετά επιτάσεως ότι δεν τίθεται αλλαγής του σχεδιασμού για τη σύσταση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και σημειώνουν ότι ήδη προχωρά η ετοιμασία του σχετικού νομικού πλαισίου. Υποδεικνύοντας παράλληλα πως το ΣΕΑ είναι ένα απαραίτητο όργανο στα σύγχρονα κράτη. Ως προς το πότε θα ληφθεί η σχετική απόφαση από το Υπουργικό Συμβούλιο, τουλάχιστον μέχρι την Πέμπτη, δεν ήταν σε θέση να δώσουν συγκεκριμένη ημερομηνία. 

Σ’ ό,τι αφορά τις θέσεις των κομμάτων «αυτές έχουν ληφθεί υπόψη», απάντησε χαρακτηριστικά κυβερνητική πηγή. Ενώ την ίδια ώρα υπογράμμισε πως δεν έχουν βάσει τα όσα υποστηρίζονται περί πιθανής αντισυνταγματικότητας του ΣΕΑ, επαναλαμβάνοντας πως «η σύσταση Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας είναι απόλυτα συνταγματική». Οι νομικές και άλλες πτυχές του ΣΕΑ θα περάσουν μέσα από τον έλεγχο της Βουλής όταν το σχετικό νομοσχέδιο βρεθεί ενώπιον του Σώματος. 

>> Επιφυλάξεις και ανησυχίες: Οι πολιτικές και νομικές προεκτάσεις του ΣΕΑ είναι κάτι που απασχολεί τα κόμματα τα οποία προσεγγίζουν το όλο ζήτημα από διαφορετική οπτική γωνία. Ακόμα και κόμματα τα οποία συμφωνούν με την αναγκαιότητα σύστασης ενός τέτοιου οργάνου που να επικεντρώνεται στα ζητήματα εθνικής ασφάλειας, εμφανίζονται να έχουν κάποιες επιφυλάξεις σχετικά το νομικό πλαίσιο που θα καλύπτει το ΣΕΑ. Γι’ αυτό και υποδεικνύουν πως θα πρέπει να γίνει προσεκτική νομοτεχνική επεξεργασία πριν φτάσει στη Βουλή. Υποδεικνύοντας την ίδια ώρα πως θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη οι ιδιαιτερότητες της Κύπρου και το πρόβλημα που αντιμετωπίζει, που είναι διαφορετικό από άλλες χώρες που έχουν ανάλογα συμβούλια εθνικής ασφάλειας. 

Σύμφωνα με πληροφορίες μας, από κομματικές πηγές, ο Δημοκρατικός Συναγερμός διαμήνυσε προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας πως ο ρόλος του ΣΕΑ θα πρέπει να είναι συμβουλευτικός, υποδεικνύοντας παράλληλα πως σημαντικά ζητήματα όπως είναι η ασφάλεια και η άμυνα καθορίζονται ρητώς από το Σύνταγμα . Ενώ υπογραμμίζει με σαφήνεια (λαμβάνοντας υπόψη και τα αντίστοιχα συμβούλια εθνικής ασφάλειας άλλων χωρών) πως το κυπριακό ΣΕΑ δεν θα πρέπει να έχει εκτελεστικές αρμοδιότητες. Ο ΔΗΣΥ δεν κρύβει τη ανησυχία του για πιθανή πρόκληση προβλημάτων στις εξουσίες του Προέδρου της Δημοκρατίας που θα προκύψουν από τη σύσταση ενός οργάνου όπως το ΣΕΑ. Επιπρόσθετα ο ΔΗΣΥ υπογραμμίζει την ανάγκη να ληφθεί υπόψη με προσοχή η ύπαρξη και ο τρόπος λειτουργίας του Εθνικού Συμβουλίου που είναι το κατ’ εξοχήν όργανο συζήτησης και λήψης αποφάσεων που έχουν να κάνουν με το Κυπριακό, το οποίο επισημαίνεται από πλευράς Συναγερμού, είναι ένα πολιτικό θέμα. Επίσης, ο ΔΗΣΥ εγείρει ερωτήματα και όσον αφορά τον τρόπο συνεργασίας ανάμεσα σε Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας και Εθνικό Συμβούλιο. Αφήνει δε και ένα ερωτηματικό ως προ αυτή καθ’ αυτή τη νομιμότητα του ΣΕΑ. 

Αμφιβολίες και ερωτηματικά ως προς τη συνταγματικότητα του ΣΕΑ υπάρχουν και από πλευράς ΑΚΕΛ. Στη βάση της πρότασης που είχε αποστείλει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σημειώνει πως η άποψη της κυβέρνησης όπως διαμορφώνεται φαίνεται να αναζητείται ένα όργανο το οποίο να εκφεύγει του συμβουλευτικού ρόλου που έχει σήμερα το Εθνικό Συμβούλιο και το οποίο ασχολείται αποκλειστικά με το Κυπριακό και όχι άλλα ζητήματα όπως είναι η ασφάλεια. Ανησυχίες υπάρχουν και από πλευράς ΑΚΕΛ για πιθανή σύγκρουση με το Σύνταγμα εκτιμώντας ότι το ΣΕΑ, όπως προτείνεται δεν θα είναι απλώς ένα συμβουλευτικό σώμα. Επιπρόσθετα για το ΑΚΕΛ υπάρχουν έντονες ανησυχίες ότι μέσω του ΣΕΑ θα συγκεντρωθούν υπερεξουσίες στα χέρια συγκεκριμένων ατόμων, ενώ εκφράζονται και επιφυλάξεις όσον αφορά την συμμετοχή συγκεκριμένων ατόμων. 

Το ΔΗΚΟ ήταν το μόνο κόμμα που από την πρώτη στιγμή δήλωσε  ότι ήταν σύμφωνο με την πρόταση που παρουσίασε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, υπενθυμίζοντας ότι ήταν σχεδόν στην ολότητά της η πρόταση που και ο Νικόλας Παπαδόπουλος είχε πριν από, περίπου, πέντε χρόνια παρουσιάσει. Ο άλλος, κυβερνητικός εταίρος, η Δημοκρατική Παράταξη εξέφρασε την επί της αρχής συμφωνία της για την αναγκαιότητα σύστασης ενός συμβουλίου εθνικής ασφάλειας. Θεωρεί αναγκαίο να υπάρχει και στη χώρας μας ένα όργανο το οποίο να παρακολουθεί τα θέματα εθνικής ασφάλειας λαμβάνοντας υπόψη όλες τις μορφές απειλών όπως είναι η ενεργειακή ασφάλεια, οι υβριδικές απειλές αλλά και οι κυβερνοεπιθέσεις. Παράλληλα η ΔΗΠΑ ξεκαθαρίζει πως οι κατευθύνεις θα δίνονται από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και θεωρεί αναγκαία την τεχνοκρατική στήριξη. Περαιτέρω η ΔΗΠΑ καθιστά ξεκάθαρο πως οι αρμοδιότητες και η βασική δομή του ΣΕΑ θα πρέπει να καθορίζονται με νομοθεσία η οποία θα εγκριθεί και από την Βουλή. Επίσης τονίζει την ανάγκη να καθοριστούν εκ των προτέρων τα όρια μέσα στο οποία θα κινείται το ΣΕΑ προκειμένου να μην υπερκαλύπτει ή να συγκρούεται με άλλα υφιστάμενα όργανα ή θεσμούς. Στην πρόταση της η ΔΗΠΑ υποδεικνύει πως ο επικεφαλής του ΣΕΑ δεν μπορεί να είναι το ίδιο άτομο που προϊσταται της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, ενώ σημειώνει και την ανάγκη όπως συμπεριληφθούν άτομα με διαφορετικό πολιτικοϊδεολογικό background. Ενώ στη σύνθεση πέραν των υπουργών Εξωτερικών, Άμυνας και Δικαιοσύνης, η ΔΗΠΑ προσθέτει και τον υπουργό Οικονομικών, όταν και εφόσον αυτό κρίνεται αναγκαίο. 

Απόφαση Υπουργικού, ρύθμιση από Βουλή

Στο έγγραφο (το οποίο έχει ήδη δει το φως της δημοσιότητας) καταγράφονται οι αρμοδιότητες του ΣΕΑ. Όσον αφορά το νομικό του καθεστώς, αναφέρεται πως «το ΣΕΑ θα συσταθεί με απόφαση, αρχικά του Υπουργικού Συμβουλίου, όπως έγινε και με τη σύσταση του Διπλωματικού Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας (Νομική βάση θα είναι Άρθρα 46 (εδ.1) και 54 του Συντάγματος σε συνάρτηση με το Άρθρο 50). Αργότερα, το καθεστώς θα ρυθμιστεί με Νόμο της Βουλής, οπότε θα πρέπει να προβλεφθούν και στον Κρατικό Προϋπολογισμό τα αναγκαία εξειδικευμένα κονδύλια για την λειτουργία του. Το ΣΕΑ θα τελεί υπό την άμεση εποπτεία και ευθύνη του Προέδρου της Δημοκρατίας». 

 ΠΗΓΗ philenews

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου