M-346 FA (Fighter-Attack) – Η οπλισμένη έκδοση του νέου ελληνικού εκπαιδευτικού LIFT μόνο λύση ανάγκης δεν είναι… Και η Πολεμική Αεροπορία την εξετάζει σοβαρά.
Κατά την πρόσφατη αποστολή του DP στη βόρεια Ιταλία, το πρόγραμμα των εκεί παρουσιάσεων και ενημερώσεων περιέλαβε φυσικά και το εκπαιδευτικό αεροπλάνο προκεχωρημένου και επιχειρησιακού σταδίου (LIFT – Lead In Fighter Trainer) τύπου M-346 Master στην οπλισμένη του μορφή. Το M-346FA. Με αφορμή την επίσημη ένταξη του Μ-346 σε ελληνική υπηρεσία σήμερα (16 Μαΐου) στην 120 Πτέρυγα Εκπαίδευσης Αέρος στην Καλαμάτα, παραθέτουμε όσες πληροφορίες συλλέξαμε στο ταξίδι μας στην Ιταλία, αναδεικνύοντας άλλη μία επαρκέστατη επιχειρησιακά και εξαιρετικά χαμηλού κόστους εναλλακτική, για την κάλυψη αποστολών counter – UAV, προσβολής επίγειων στόχων και αντιπλοϊκών επιχειρήσεων.
Του Στέργιου Δ. Θεοφανίδη
Η Πολεμική Αεροπορία έχει εκδηλώσει έντονο ενδιαφέρον για την απόκτηση αριθμού ελαφρών μαχητικών τύπου M-346FA. Για πολλούς λόγους: Ο πρώτος είναι για να αποκτήσει δυνατότητα ποιοτικής και πλήρους εκπαίδευσης των ιπταμένων της σε πραγματικά επιχειρησιακά σενάρια, λόγω του εξοπλισμού αποστολής και των όπλων που μπορεί να φέρει το αεροπλάνο αυτό.
Το ιταλικό δικινητήριο στην οπλισμένη έκδοση μπορεί κάλλιστα να λειτουργήσει και μάλιστα με ασύγκριτα χαμηλότερο κόστος εκμετάλλευσης ανά ώρα πτήσης σε σχέση με το F-16, ως μαχητικό εισαγωγής των ιπταμένων τόσο στο F-16C/D Block 50M (εκσυγχρονισμένο Block 50), όσο και στο F-16V και το Rafale F3R, αντικαθιστώντας πλήρως τα F-16C/D Block 30.
Τα 32 μαχητικά του τύπου αυτού δυστυχώς μετά από πολλά χρόνια παλινωδιών και καθυστερήσεων, τελικά φαίνεται πως δεν θα εκσυγχρονιστούν στο οικονομικότερο επίπεδο Block 50M, οπότε θα αξιοποιηθούν, όσο αντέχουν, ως μαχητικά εκπαίδευσης – εισαγωγής των νέων ιπταμένων στον τύπο, μέχρι να αποσυρθούν. Κάτι που θα γίνει εντός των επόμενων πέντε ετών, από τη στιγμή που τα συστήματα της εν λόγω έκδοσης είναι εξαιρετικά δύσκολο να υποστηριχθούν λόγω παλαιότητας.
Ενώ από πλευράς επιδόσεων και χαρακτηριστικών πτήσης δεν μπορούν φυσικά να συγκριθούν με το μικρότερο και ελαφρύτερο Μ-346FA, ο εξοπλισμός πτήσης και αποστολής που φέρουν είναι απαρχαιωμένος και δεν μπορεί να καλύψει έναν τέτοιο ρόλο. Αντιθέτως, ο αντίστοιχος εξοπλισμός του M-346FA είναι πλούσιος, ενώ η ικανότητά του να επιχειρεί από διαδρόμους μικρού μήκους (STOL – Short take Off & Landing) και να εκμεταλλεύεται με απόλυτη ασφάλεια τμήματα του εθνικού οδικού δικτύου, ακόμη και από νησιωτικές περιοχές, το καθιστούν ιδανικό και για εκπαίδευση επιχειρησιακού σταδίου με βάση τα σημερινά και μελλοντικά δεδομένα.
Το Μ-346FA χρειάζεται μόλις 320 μέτρα διαδρομής για προσγείωση και 450 μέτρα διαθέσιμου διαδρόμου για απογείωση με μέγιστο βάρος! Τα πλεονεκτήματά του όμως δεν περιορίζονται εδώ, καθώς σε αυτά περιλαμβάνονται η χαμηλή τιμή του και το επίσης χαμηλό κόστος υποστήριξής του. Η τιμή αγοράς του -FA διαμορφώνεται κάτω από τα 30 εκατομμύρια ευρώ ανά μονάδα, τη στιγμή που αυτή ενός F-16V υπερβαίνει τα 75! Ο εκσυγχρονισμός των F-16C/D Block 30 σε Block 50M θα κόστιζε μεν στην Πολεμική Αεροπορία λιγότερο από τα μισό του ποσού αυτού, όμως η ελληνική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία, αρνούνται να τον υιοθετήσουν! Σε ότι αφορά στο κόστος ανά ώρα πτήσης, αυτό διαμορφώνεται για το M-346FA στο ένα τρίτο περίπου του αντίστοιχου ενός F-16V!
Η ιστορία του M-346 ξεκινά το 1991, ως ένα κοινό πρόγραμμα ανάπτυξης ενός νέου εκπαιδευτικού αεροπλάνου προκεχωρημένου και επιχειρησιακού σταδίου (LIFT) σε συνεργασία με τη ρωσική Yakovlev που εδώ και χρόνια κατασκευάζει το Yak-130. Η πρώτη πτήση του τελευταίου πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 1996, αλλά το 2000 η Alenia Aermacchi αποφάσισε να αποχωρήσει από το κοινό πρόγραμμα και να αναπτύξει το M-346 με δικά της κεφάλαια. Η προώθηση του M-346 Master ως εκπαιδευτικού προκεχωρημένου και επιχειρησιακού σταδίου στην Ελλάδα, ξεκίνησε πριν από 18 ολόκληρα χρόνια! Τον Ιανουάριο του 2005 στο ΕΜΠΑΕ 2006-2010 (Ενιαίο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Ανάπτυξης και Εκσυγχρονισμού) συνολικού ύψους 11,39 δισεκατομμυρίων ευρώ, περιλήφθηκε δαπάνη ύψους 900 εκατ. ευρώ για την αγορά 37 νέων αεροσκαφών προχωρημένης και επιχειρησιακής εκπαίδευσης.
Ένα από τα πρωτότυπα του Μ-346 στο αεροδρόμιο της Καλαμάτας (120 ΠΕΑ) πολλά χρόνια πριν… Το Μάιο του 2006 το εικονιζόμενο αεροσκάφος είχε επιδειχθεί στην Πολεμική Αεροπορία, αλλά το ελληνικό πρόγραμμα LIFT δεν υλοποιήθηκε ποτέ…
Τότε μάλιστα το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, υπέγραψε Μνημόνιο Κατανόησης (MoU : Memorandum of Understanding), με την κατασκευάστρια του αεροσκάφους Alenia Aermacchi (σήμερα Leonardo) για συμμετοχή της χώρας στο πρόγραμμα ανάπτυξης του M-346, ενώ το 2006 ακολούθησε η ΕΑΒ (Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία) με την υπογραφή συμφωνίας βιομηχανικής συνεργασίας με την Alenia Aermacchi, σε περίπτωση επιλογής του αεροσκάφους από την Πολεμική Αεροπορία. Περιθώρια συνεργασίας βέβαια από ότι θα δούμε, υπάρχουν ακόμη και σήμερα.
Το M-346FA (Fighter Attack) είναι η νεότερη έκδοση του M-346 που εξασφαλίζει σε κάθε χρήστη του την αξιοποίησή τους τόσο ως εκπαιδευτικό, όσο και ως ελαφρύ μαχητικό. Μία ενδιάμεση έκδοση, το M-346LCA (Light Combat Aircraft), είχε προσφερθεί στην Πολωνία, ως LIFT (Lead In Fighter-Trainer), αλλά και ως αντικαταστάτης των Su-22. Μέχρι σήμερα, το M-346 έχει επιλεγεί από εφτά χώρες. Την Ιταλία, το Ισραήλ, την Πολωνία, την Ελλάδα, το Αζερμπαϊτζάν, το Τουρκμενιστάν και τη Σιγκαπούρη, με παραγγελίες για περισσότερες από 100 μονάδες. Η έκδοση -FA παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον Ιούνιο του 2017, στη διεθνή αεροδιαστημική έκθεση του Παρισιού (Bourget).
Τα κύρια χαρακτηριστικά και ο εξοπλισμός πτήσης και ναυτιλίας του -FA
Στην κατασκευή της ατράκτου του M-346 έχει γίνει ευρεία χρήση σύνθετων υλικών για λόγους περιορισμού του βάρους, αλλά και των κραδασμών και της δομικής καταπόνησης του αεροσκάφους. Οι κινητήρες είναι δύο F124-GA-200 της Honeywell, κάθε ένας από τους οποίους αποδίδει μέγιστη ώση 6.280 λιβρών και είναι ελεγχόμενος μέσω υπολογιστή. Το FADEC (Full Authority Digital Engine Control).
Ο ψηφιακός έλεγχος της λειτουργίας των κινητήρων σε συνδυασμό με την αεροδυναμική του Μ-346FA, επιτρέπουν ασφαλή πτήση με γωνίες προσβολής άνω των 30 μοιρών, ενώ υπάρχει και εφεδρική μονάδα παροχής ηλεκτρικής και υδραυλικής ισχύος (APU – Auxiliary Power Unit). Η εσωτερική χωρητικότητα καυσίμου των 2.500 λίτρων μπορεί να αυξηθεί κατά 1.890 λίτρα με την ανάρτηση εξωτερικά τριών δεξαμενών καυσίμου (χωρητικότητας 630 λίτρων έκαστη). Επίσης υπάρχει και δυνατότητα ανεφοδιασμού εν πτήση. Τα εκτινασσόμενα καθίσματα είναι τύπου Mk.IT16D της Martin Baker, ενώ στον εξοπλισμό του αεροσκάφους περιλαμβάνεται και σύστημα παραγωγής και παροχής οξυγόνου (OBOGS – On-Board Oxygen Generator System).
Από πλευράς εξοπλισμού συστημάτων πτήσης και ναυτιλίας, τα χειριστήρια (αεροπλάνου και κινητήρων) είναι φιλοσοφίας HOTAS (Hands On Throttle And Stick) και το σύστημα ελέγχου πτήσης ψηφιακό (Fly-by-Wire). Ψηφιακά είναι και τα πιλοτήρια με τρεις οθόνες πολλαπλών απεικονίσεων (MFD), τεχνολογίας LCD (υγρών κρυστάλλων) και διαστάσεων 5×5 ιντσών με παράλληλη δυνατότητα απεικόνισης κινούμενου χάρτη, HUD (Head-Up Display) ευρείας γωνίας και δυνατότητα αξιοποίησης συστημάτων απεικόνισης και στοχοποίησης επί κάσκας (HMD: Helmet Mounted Display).
Στα συστήματα ναυτιλίας περιλαμβάνονται κλασσικά ραδιοβοηθήματα (TACAN-Tactical Air Navigation, VOR-Very high frequency Omnidirectional Range, ILS-Instument Landing System), σε συνδυασμό με GPS και αδρανειακό (INS – Inertial Navigation System), ραδιοϋψόμετρο και FMS (Flight Management System) και στον εξοπλισμό επικοινωνιών δύο ασύρματοι VHF/UHF σύστημα IFF και Link 16. Για λόγους ασφαλείας υπάρχει η δυνατότητα φωνητικών εντολών προς το αεροσκάφος, αλλά και σειρά φωνητικών προειδοποιήσεων προς το πλήρωμα. Στα συστήματα ασφαλείας περιλαμβάνεται σύστημα επαναφοράς σε συγκεκριμένο ύψος PAARS (Pilot Activated Attitude Recovery System) κατ΄επιλογή του πληρώματος και αποτροπής εναέριας σύγκρουσης MIDCAS (Mid-Air Collision Avoidance System).
Το εκπέτασμα (άνοιγμα πτερύγων) του M-346 είναι 9,72 μέτρα, το μήκος 11,49 μέτρα και το ύψος 4,76 μέτρα. Το μέγιστο βάρος απογείωσης φτάνει τα 9.600 κιλά. Η μέγιστη ταχύτητα ανέρχεται σε 1.093 χ.α.ω. (0,9 Mach) και ο μέγιστος ρυθμός ανόδου τα 22.000 πόδια ανά λεπτό. Η επιχειρησιακή οροφή είναι τα 45.000 πόδια και ο μέγιστος ρυθμός στροφής 11,5 μοίρες το δευτερόλεπτο, στα 15.000 πόδια. Τα όρια δυναμικής φόρτισης είναι +8/-3g. Με εσωτερικό καύσιμο το M-346 παραμένει στον αέρα (αυτονομία) για 2 ώρες και 45 λεπτά διανύοντας 1.925 χιλιόμετρα. Με τις τρεις εξωτερικές δεξαμενές καυσίμου ο χρόνος παραμονής στον αέρα αυξάνεται στις τέσσερις ώρες και η διανυόμενη απόσταση στα 2.722 χιλιόμετρα.
Συστήματα αποστολής και όπλα…
Το M-346FA, διαφέρει μόνο ως προς το εκπέτασμα (10,11 μέτρα), λόγω της προσθήκης των ακροπτερύγιων φορέων πυραύλων αέρος – αέρος. Η Leonardo έχει αναπτύξει μια προσθαφαιρούμενη συλλογή μείωσης του RCS του -FA , μέσω της τροποποίησης εσωτερικά των αεραγωγών. Επιπλέον, το αεροσκάφος ενσωματώνει ολοκληρωμένο σύστημα αυτοπροστασίας DASS (Defensive Aids Sub-System) τύπου Praetorian (έκδοχο αυτού που φέρει το Eurofighter), που περιλαμβάνει σύστημα ESM (Electronic Support Measures), σύστημα ECM (Electronic Countermeasures), δέκτες προειδοποίησης εντοπισμού ραντάρ RWR (Radar Warning Receiver), σύστημα προειδοποίησης επερχόμενου βλήματος MAW (Missile Approach Warning), εκτοξευτές θερμοβολίδων και αερόφυλλων καθώς και ρυμουλκούμενο σύστημα αντιμέτρων (towed decoy).
Τον Ιούλιο του 2020 το M-346FA πέταξε με το ραντάρ μηχανικής σάρωσης Grifo-M-346, μια βελτιωμένη έκδοση του Grifo-M. Πρόκειται για ένα ενδιάμεσο βήμα μέχρι την ολοκλήρωση της ανάπτυξης και των δοκιμών του AESA Grifo-E. To Grifo-E λειτουργεί στη ζώνη συχνοτήτων X, εξασφαλίζοντας εύρος σάρωσης μεγαλύτερο των 60 μοιρών στο οριζόντιο επίπεδο για τον εντοπισμό και την ιχνηλάτιση μέχρι 24 στόχων ταυτόχρονα στο αέρα, το έδαφος και την επιφάνεια της θάλασσας. Σε λειτουργική διαμόρφωση αέρος – αέρος το Grifo-E μπορεί να εγκλωβίσει μέχρι οκτώ στόχους. Σύμφωνα με τη Leonardo το σύστημα εντοπίζει στόχους μεγέθους F-16 σε απόσταση 80 ναυτικών μιλίων (140 περίπου χιλιομέτρων)! Τα ελληνικά Μ-346 που σήμερα εντάσσονται σε υπηρεσία φέρουν HMD τύπου Targo II της Elbit, όπως και τα Rafale F3R της 332 Μοίρας, ενώ το ίδιο σύστημα είναι διαθέσιμο και στο ελαφρύ μαχητικό -FA. Τέλος, τόσο ο εσωτερικός όσο και ο εξωτερικός φωτισμός του Μ-346 είναι συμβατός με τη χρήση διοπτρών νυχτερινής όρασης (NVG).
Στους εφτά σταθμούς ανάρτησης εξωτερικών φορτίων το M-346FA μπορεί να μεταφέρει όπλα και καύσιμο μέγιστου βάρους 3.000 κιλών. Για αποστολές αέρος-αέρος έχει πιστοποιηθεί ο ευρωπαϊκός IRIS-T μέγιστης ακτίνας 25 χιλιομέτρων, σχεδιάζεται η ενσωμάτωση του ισραηλινού I-Derby (50-70 χιλιόμετρα) και ο αμερικανικός AIM-9L Sidewinder. Για αποστολές κρούσης και ISR, είναι ήδη πιστοποιημένα τα ισραηλινά ατρακτίδια LITENING 5 και RecceLITE, ατρακτίδια πολυβόλων AMP-400 των 12,7 χιλιοστών, κάλαθοι ρουκετών LAU-32, βόμβες Μk.82 των 500 λιβρών, Μk.83 των 1000 λιβρών, πυραύλους AGM-65 Maverick και αντιπλοϊκούς Marte MK-2A, βόμβες JDAM (Joint Direct Attack Munitions), SDB (Small Diameter Bomb), καθοδήγησης λέιζερ Paveway και ισραηλινές Lizard-4.
Επίσης, ο αντιπλοϊκός Marte-ER, ακτίνας 140 κατά προσέγγιση χιλιομέτρων, για την αεροφερόμενη από μαχητικά έκδοσή του και ο αντιαρματικός Brimestone, ακτίνας μεγαλύτερης των 20 χιλιομέτρων. Τέλος, δυνατότητα στοχοποίησης ακρίβειας στο έδαφος μέσω λειτουργικών διαμορφώσεων SAR (Synthetic Aperture Radar) και GMTI (Ground Moving Target Indicator), υπάρχει και μέσω του ατρακτιδίου RecceLITE της ισραηλινής Rafael.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου