Μία πρώτη προσέγγιση των αποτελεσμάτων του α′ γύρου των προεδρικών εκλογών στην Τουρκία
Δρ. Άννα Κωνσταντινίδου, Αρθρογράφος
Είναι ”πολύ δυνατός, για να πεθάνει”, τελικά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στο 98.08% των καταμετρημένων ψήφων, ο Τούρκος πρόεδρος έλαβε το 49.34% και ο αντίπαλός του, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου το 44.99% σε ένα ”σκηνικό θρίλερ” για δυνατά νεύρα... ή πιο σωστά σε ”μία παρτίδα σκάκι” για δυνατούς λύτες, μια και το αποτέλεσμα του α′ γύρου των προεδρικών εκλογών στη γειτονική χώρα το έβγαλε η εθνικιστική προπαγάνδα.
Ακόμα και για αυτούς (στο εξωτερικό κυρίως περιβάλλον της γειτονικής χώρας) που προσδοκούσαν, ότι ο ηγέτης της αξιωματικής αντιπολίτευσης, έχοντας στο πλευρό του την crème de la crème της δημόσιας κοινωνικής, πολιτικής και πολιτειακής ζωής του τουρκικού τόπου, θα εκλεγεί πανηγυρικά από τον πρώτο γύρο, δεν υπολόγισαν σωστά τα 21 χρόνια διακυβέρνησης του Ερντογάν, ο οποίος κατάφερε να οργανώσει μία κρατική μηχανή πάνω σε ακραιφνή πλαίσια εθνικισμού, ώστε να μπορεί να ελέγχει τις μεγάλες μάζες.
Το ”δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας” είναι πολύ ισχυρό στο συνειδησιακό ”ορίζοντα” του τουρκικού λαού, όπως και η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, για να υποβαθμιστούν από ένα κοινωνικό και δημοκρατικό κράτος που ευαγγελίζονται οι αντίπαλοι του Ερντογάν, όταν άλλωστε ποτέ επί της ουσίας, οι αρχές αυτές δεν συμβάδιζαν με την τουρκική κοινωνία.
Η Τουρκία ποτέ στην πραγματικότητα δεν εκδυτικοποιήθηκε συνειδησιακά, γιατί η συνιστώσα του θρησκευτικού δόγματος ήταν, είναι και θα είναι πολύ ισχυρή σε ένα κράτος, πολλώ δε μάλλον που είναι το μόνο κοινωνιολογικής συνθήκης στοιχείο που συνενώνει ένα λαό. Παρόλο που η Θρησκεία για την Τουρκία χρησιμοποιείται, όπως άλλωστε την κατηγορούν οι Άραβες, κατά το δοκούν και μάλιστα τα θρησκευτικά τάγματα είναι πολύ ενεργά στο τουρκικό κατεστημένο, εντούτοις ένας λαός χωρίς εθνοτικά ερείσματα, ήταν επόμενο να λειτουργεί, λαμβάνοντας υπόψη και έχοντας ταυτιστεί με το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό, ανέκαθεν.
Ακόμα κι όταν ο Μουσταφά Κεμάλ προσπάθησε να διαμορφώσει ένα εκδυτικοποιημένο περιβάλλον, απαγκιστρώνοντας την κοινωνία από τον θρησκευτικό δογματισμό των θρησκευτικών ταγμάτων, δεν το κατόρθωσε. Ο Ερντογάν πάτησε σε όλο αυτό, ταυτίζοντας τη Θρησκεία με τη διάσταση της Πατρίδας ως δομικό χαρακτηριστικό της. Η ίδια, η ”Γαλάζια Πατρίδα” έχει ως επίκεντρο το νεο-οθωμανισμό που η κατίσχυση ενός Κράτους μουσουλμανικού (και εν προκειμένω της Τουρκίας) βασίζεται στην εδραίωση του θρησκευτικού δόγματος στα κράτη που κατακτά. Το ίδιο έρεισμα έχει εννοιολογικά και η μετατροπή της Αγίας Σοφίας, το σύμβολο του Οικουμενισμού και της Δυτικής Θρησκείας σε τζαμί.
Κι αν λάβουμε υπόψη το μήνυμα στο twitter, γραμμένο μάλιστα στα αραβικά, της πρωτότοκης κόρης του Ερντογάν, Έσρα Ερντογάν ότι ”η ημισέληνος θα κερδίσει τον σταυρό της Δύσης” γίνεται αντιληπτό, ότι ο Τούρκος πρόεδρος έχει καταφέρει να δημιουργήσει μία ΝΕΑ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ για το τουρκικό κράτος και εν γένει το μουσουλμανικό κόσμο, που το εθνικό είναι ταυτόσημο με το θρησκευτικό, κάτι ουσιαστικά που δεν ισχύει για τον αραβικό κόσμο (που η φυλή και το Έθνος ”ακολουθούν” της Θρησκείας).
Επανερχόμενοι στα αποτελέσματα του α′ γύρου των τουρκικών εκλογών, τα όσα μόλις περιγράψαμε, για το πώς πλέον κινείται ο τουρκικός κόσμος, φαίνεται από το γεγονός και για το πώς ψήφισαν οι Τούρκοι του εξωτερικού. Και ενώ στα περιβάλλοντα, όπως είναι οι ΗΠΑ, η Αυστραλία και ο Καναδάς που η εθνικιστική προπαγάνδα έτσι όπως διαμορφώθηκε τα τελευταία 21 χρόνια από τον Τούρκο πρόεδρο δεν κατάφερε να εισχωρήσει, μια και οι χώρες εισδοχής είναι ιδιαίτερα φιλελεύθερες στην κοινωνική ενσωμάτωση του ξένου (η προτίμηση στο πρόσωπο του Κιλιτσντάρογλου ήταν βέβαιη).
Αντίθετα στη Γαλλία και τη Γερμανία η εθνικιστική προπαγάνδα του Ερντογάν τον ανέδειξε νικητή. Άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε και την στάση του Τούρκου προέδρου απέναντι στις ακραίες ισλαμικές οργανώσεις που δρούνε στα δύο αυτά ευρωπαϊκά κράτη, κάποιες εκ των οποίων υποθάλπονται από το Κράτος της Τουρκίας.
Η παραδοξότητα ήρθε από τον τρόπο που αντέδρασαν οι Τούρκοι της Ρωσίας, προτιμώντας τον ηγέτη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ωστόσο και πάλι όλο αυτό μπορεί να ερμηνευτεί στην αντίδραση που υπάρχει στη ρωσική κοινωνία για οτιδήποτε συστημικό, μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία. Και όπως ο Πούτιν, έτσι και ο Ερντογάν και πολλώ δε μάλλον και λόγω της συμπλεκτικής τους σχέσης, είναι καθεστωτικοί, μια και είναι επικεφαλής χωρών, εκτός των άλλων.
Από εκεί και ύστερα, και τι πρέπει να αναμένουμε ως Ελλάδα μέχρι τον β′ γύρο των εκλογών στη γειτονική χώρα, που θα διεξαχθεί στις 28 Μαΐου.
Αρχικά, να πούμε ότι η συγκεκριμένη εξέλιξη, που η Τουρκία δεν έβγαλε πρόεδρο από την πρώτη Κυριακή των εκλογών είναι μία συνθήκη που φαινομενικά δείχνει να μας συμφέρει, μια και εμείς βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο, πολλώ δε μάλλον όταν έχουμε ένα γείτονα αναθεωρητικό.
Φυσικά, ο Ερντογάν είναι ”μαέστρος” στο να συσπειρώνει τα πλήθη, κι ας αναλογιστούμε το καλοκαίρι του 2016, λίγους μήνες μετά τις επαναστατικές βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου του 2015, που ο Τούρκος πρόεδρος ταλαντευόταν όσον αφορά την κατίσχυσή του στην τουρκική Εθνοσυνέλευση και μάλιστα οι βουλευτές που πρόσκεινταν στο κόμμα του εξελέγησαν με οριακή πλειοψηφία, μετά από μία περίοδο έντονων αναταράξεων στην τουρκική ζωή, όταν στις εκλογές του Ιουνίου του 2015 είχε κατηγορηθεί το κόμμα του για ”βία και νοθεία”. Θα κάνει κάτι ανάλογο με τον Ιούλιο του 2016 για να συσπειρώσει τα πλήθη; Το βέβαιο είναι ότι θα χρησιμοποιήσει μεθόδους που θα εγείρουν το εθνικιστικό συναίσθημα της λαϊκής μάζας.
Συγχρόνως, τα αραβικά κράτη στην πλειοψηφία τους είναι σίγουρο ότι δεν είδαν με θετικό βλέμμα τη συγκεκριμένη εξέλιξη του α′ γύρου των εκλογών στην Τουρκία, μια και η νεο-οθωμανική πολιτική του Ερντογάν, κάθε άλλο παρά σύμφωνα τα έβρισκε, όλο αυτό το διάστημα.
Ενώ ούτε η υπερδύναμη, ΗΠΑ, αντιμετώπισε θετικά τα συγκεκριμένα αποτελέσματα, αν αναλογιστούμε δε, την δημόσια τοποθέτηση του Έντυ Ζεμενίδη σε ελληνικό, τηλεοπτικό σταθμό, ότι η επανεκλογή του Ερντογάν θα σημάνει την τελειωτική ρήξη ΗΠΑ -Τουρκίας.
Πάντως, μέχρι τις 28 Μαΐου, ημερομηνία των επαναληπτικών εκλογών στο γειτονικό κράτος, είναι σίγουρο ότι θα γίνουμε θεατές μίας κοινωνικής περιόδου στην Τουρκία, η οποία το πόσο ανέφελη θα είναι, εξαρτάται, εκτός των άλλων, από τους χειρισμούς των αντιπάλων του Ερντογάν. Για το λόγο αυτό, η Ελλάδα την προσεχή Κυριακή είναι αναγκαίο να εκλέξει μία κυβέρνηση αυτοδυναμίας, ώστε να βρίσκεται σε επάλξεις, μια και ο γείτονάς μας ”θα βιώσει τα εσωτερικά του ζητήματα”, όντας ως εκ τούτου περισσότερο απρόβλεπτος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου