Β’ ΠΠ – Operation “OVERLORD”: Πιο επίκαιρη από ποτέ για την Ελλάδα η απόβαση του 1944 στη Νορμανδία… ΙΔΟΥ ΤΟ ΓΙΑΤΙ

Το τριήμερο που μας πέρασε, αρκετοί ήταν εκείνοι που –βοηθούμενοι και από τον καλό καιρό– κατευθύνθηκαν προς μια από τις παραλίες της χώρας. Ελάχιστοι από αυτούς όμως, γνωρίζουν ή αναρωτήθηκαν, ότι πριν από σχεδόν 80 χρόνια, κάποιοι άλλοι –ταυτόχρονα ίδιοι αλλά και πολύ διαφορετικοί από εκείνους– κατευθύνονταν προς κάποιες άλλες παραλίες στη Β. Γαλλία. Ο σκοπός τους πολύ διαφορετικός και το τίμημα μεγάλο. Πολλοί από εκείνους που ξεκίνησαν τα ξημερώματα της 6ης Ιουνίου 1944 για τις ακτές ή τους αγρούς της Νορμανδίας δεν έφυγαν ποτέ από τις ακτές της, δεν γύρισαν ποτέ, ενώ οι περισσότεροι άφησαν κάτι πίσω τους. Τα διδάγματα που μπορούμε να αντλήσουμε από την “Απόβαση στη Νορμανδία” ηχούν ακόμα εκκωφαντικά ακόμα και σήμερα.

Του Σώζοντα ΛΕΒΕΝΤΟΠΟΥΛΟΥ (Msc, PhDc)

Αργά το βράδυ της 4ης Ιουνίου 1944, ο επικεφαλής μετεωρολόγος των συμμαχικών δυνάμεων προέβλεψε μια σημαντική βελτίωση του καιρού στις ακτές της νότια Αγγλίας και στη Νορμανδία,

τέτοια που θα επέτρεπε την έναρξη της επιχείρησης “Επικυρίαρχος” (Operation Overlord). Την εκτίμησή του, την μετέφερε και στον Στρατηγό Dwight D. Eisenhower (14 Οκτ. 1890 – 28 Μαρ. 1969), ο οποίος τότε ήταν ο Ανώτατος Διοικητής των Συμμαχικών Δυνάμεων στην Ευρώπη (SACEUR: Supreme Allied Commander in Europe). Ο Eisenhower, λαμβάνοντας υπόψη και τις απόψεις των υπόλοιπων μελών του επιτελείου του, αποφασίζει να δοθεί το πράσινο φως για την έναρξη της επιχείρησης, με την εκτέλεση της απόβασης.

Ήδη, η απόβαση έχει αναβληθεί μια φορά και αρκετοί ήταν αυτοί που είχαν ήδη επιβιβαστεί στα αποβατικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επόμενες σχετικά κατάλληλες ημερομηνίες (υπήρχε μια σειρά από προϋποθέσεις που έπρεπε να ικανοποιούνται για την εκτέλεση της επιχείρησης, όπως καθαρός καιρός, η φάση της σελήνης και της παλίρροιας, κλπ.) θα ήταν μεταξύ 18 και 20 Ιουνίου, όπου όμως ξέσπασε μια σημαντική καταιγίδα, η οποία θα είχε καταστροφικές συνέπειες αν η επιχείρηση διεξαγόταν τότε. Περαιτέρω αναβολή σήμαινε ότι τα αποβατικά σκάφη θα έπρεπε να επιστρέψουν στα λιμάνια, το στρατιωτικό προσωπικό να αποβιβαστεί, κ.λπ., με ό,τι αυτό θα συνεπαγόταν για την ασφάλεια του σχεδίου.

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 6ης Ιουνίου 1944, χιλιάδες μεταγωγικά αεροσκάφη μεταφέρουν τις 82η και 101η Αερομεταφερόμενες Μεραρχίες (Airborne Divisions) καθώς και την 6η Βρετανική πάνω από τη Νορμανδία. Σκοπός τους είναι να δημιουργήσουν μια “ζώνη ασφαλείας” μεταξύ των Γερμανικών εφεδρειών (κυρίως τεθωρακισμένων) και των ακτών απόβασης, αποτρέποντας έτσι την εκδήλωση γερμανικών αντεπιθέσεων, οι οποίες θα έβρισκαν τα τμήματα στις άκρες, στην πλέον ευάλωτη κατάστασή τους, χωρίς να έχουν εδραιωθεί επί των ακτών.

Αν και αντιμετώπισαν τεράστιες δυσκολίες, οι αλεξιπτωτιστές απέδειξαν ότι ακόμα και σε μικρές ομάδες (όπως έκαναν και οι Γερμανοί κατά τη Μάχη της Κρήτης), χωρίς βαρύ οπλισμό, μπορούν να επιτύχουν τους αντικειμενικούς σκοπούς που τους έχουν ανατεθεί, και ουσιαστικά “κλείδωσαν” τις γερμανικές αντιδράσεις εκτός ακτών απόβασης. Μερικές ώρες αργότερα, χιλιάδες στρατιωτών, υλικών και εφοδίων θα αποβιβάζονταν σε καθεμιά εκ των πέντε καθορισμένων ακτών απόβασης (Επιχείρηση Ποσειδών / Operation Neptune), Utah, Omaha, Gold, Juno και Sword, καθώς και στο Pointe du Hoc, το οποίο ήταν χώρος ανάπτυξης γερμανικής μονάδας πυροβολικού.

Μέχρι τις 30 Αυγούστου 1944, οπότε και τυπικά λήγει η Επιχείρηση Overlord, θα έχουν αποβιβαστεί στις ακτές τις Νορμανδίας, πάνω από δυο εκατομμύρια στρατιωτών και εκατομμύρια τόνοι εφοδίων και υλικού. Με αυτόν τον τρόπο, κλείνει η αυλαία της “Απόβασης στη Νορμανδία” η οποία ουσιαστικά ξεκίνησε να σχεδιάζεται ήδη από το 1943. Δεν θα ήταν δε δυνατή, αν μια σειρά τεχνολογικών ανακαλύψεων, και σειράς άλλων –παράλληλων– επιχειρήσεων δεν είχαν σχεδιαστεί και εκτελεστεί με επιτυχία. Από τη συλλογή ενός τεράστιου όγκου προσωπικού και εφοδίων με σχετική μυστικότητα, την κατασκευή των “τεχνητών λιμανιών” τύπου Mulberry, τις πολλαπλές επιχειρήσεις παραπλάνησης (deception) οι οποίες ενέπλεκαν μέχρι και την Ελλάδα ως πιθανό χώρο απόβασης, και πολλά άλλα.

Θα πρέπει όμως να γίνει και αναφορά στην ευελιξία και προσαρμοστικότητα που έδειξαν παρά πολλοί εμπλεκόμενοι κατά τη διάρκεια της απόβασης, καθώς –ακόμα και με τον πλέον προσεκτικό σχεδιασμό– πολλά πράγματα δεν πήγαν όπως είχαν σχεδιαστεί, έτσι ώστε το βράδυ της 6ης Ιουνίου να βρει τις συμμαχικές δυνάμεις σταθερά εδραιωμένες στη Νορμανδία. Από εκεί, υπήρχε μόνο ένα τέλος. Σήμερα, η “Απόβαση στη Νορμανδία”, μια από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές επιχειρήσεις παγκοσμίως, και σίγουρα η μεγαλύτερη απόβαση της Iστορίας (η σχεδιαζόμενη απόβαση στην αυτοκρατορική Ιαπωνία δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, αν και ο σχεδιασμός είχε ολοκληρωθεί), διδάσκει ακόμα, σχεδόν 80 χρόνια μετά.

Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε, την αξία των μετεωρολογικών προβλέψεων, όπου η πρόσβαση στα σχετικά δεδομένα που αφορούσαν στο βόρειο Ατλαντικό ωκεανό από τους συμμάχους, αλλά όχι από τους Γερμανούς, οδήγησε τους δεύτερους να θεωρήσουν ότι ο καιρός δεν ευνοούσε αποβατικές και αεραποβατικές επιχειρήσεις. Βασιζόμενος σε αυτές τις – λανθασμένες – προβλέψεις o Field Marsal Erwin Rommel, ο οποίος ήταν επικεφαλής της άμυνας στις γαλλικές ακτές, έλειπε με άδεια στη Γερμανία, για να επισκεφθεί την οικογένειά του! Σημαντικό ρόλο έπαιξε και η απρόσκοπτη ροή εφοδίων κάθε είδους (πυρομαχικά, ανταλλακτικά, καύσιμα, κλπ.).

Για να υποστηριχθεί αυτή η τιτάνια προσπάθεια (τόσο σε απόλυτους αριθμούς όσο και σε περιπλοκότητα) το Services of Supply (SOS), σε συνεργασία με bρετανικές και άλλες μονάδες υποστήριξης, και το οποίο είχε δημιουργηθεί το 1942 με σκοπό την παροχή κάθε είδους υποστήριξης στις μονάδες του αμερικανικού Στρατού στο Ευρωπαϊκό Θέατρο Επιχειρήσεων (European Theater of Operations – ETO) κατάφερε να αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις, όπως η απουσία μεγάλων λιμένων στην Νορμανδία (το λιμάνι του Χερβούργου, το μόνο με βαθιά ύδατα, κατελήφθη στις 26 Ιουνίου και επανήλθε σε λειτουργία τον Σεπτέμβριο του 1944, όταν η επιχείρηση είχε λήξει), η στενότητα των δρόμων, κλπ.

Είναι λοιπόν σαφές ότι κάθε στρατιωτική επιχείρηση πέρα από τους αριθμούς και το είδος του υλικού θα πρέπει να βασίζεται στην συλλογή των κατάλληλων πληροφοριών, αλλά ταυτόχρονα και στην αποτροπή πρόσβασης του αντιπάλου σε αυτές, στη δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων παραπλάνησης και εξαπάτησης του αντιπάλου (disinformation campaings, fake news, deep fakes, information manipulation campaigns, κ.λπ.), στη δημιουργία και συντήρηση αποθεμάτων πυρομαχικών, ανταλλακτικών, και κάθε λογής εφοδίων, ειδικά σε μια εποχή που η σταθερότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας (supply chain) κρέμεται κυριολεκτικά από μια κλωστή (το παράδειγμα του αποκλεισμού της διώρυγας του Σουέζ από το πλοίο κοντέινερ Ever Given θα έπρεπε να προβληματίσει), ενώ κυριαρχείται από οντότητες οι οποίες δρουν τουλάχιστον ανταγωνιστικά προς το ΝΑΤΟ και τα δυτικά συμφέροντα, αλλά τέλος, και στη δημιουργία μιας κουλτούρας έγκαιρου εντοπισμού σφαλμάτων και παραλείψεων… και συνεπακόλουθα, άμεσης αντιμετώπισής τους.

 ΠΗΓΗ defence-point