Αναδημοσιεύουμε την ανάλυση των Μάικλ Κίμματζ και Χάνα Νότε από την Wall Street Journal, καθώς φωτίζει μια πτυχή της τουρκικής εμπλοκής στη ρωσική εισβολή της Ουκρανίας, που ελάχιστα έχει συζητηθεί στη χώρα μας: η πολιτική του Ερντογάν δεν ταυτίζεται ούτε με τη Ρωσία, ούτε με την Ουκρανία, ενισχύει και τις δυο, και ο σκοπός της είναι να παρατείνει μια σύγκρουση. Κάτι που αναβαθμίζει την ίδια την Τουρκία τόσο εντός, όσο και εκτός ΝΑΤΟ.
Την τελευταία στιγμή, η Τουρκία έκανε ένα δώρο στο ΝΑΤΟ, τα μέλη του οποίου συγκεντρώθηκαν αυτή την εβδομάδα στο Βίλνιους για μια πολυαναμενόμενη σύνοδο κορυφής. Απέσυρε τις αντιρρήσεις της για την είσοδο της Σουηδίας στη συμμαχία, επιβεβαιώνοντας τον μετασχηματισμό του ΝΑΤΟ μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022. Τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ δεν έχουν δώσει μόνο ένα αξιοσημείωτο ποσό στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία. Η ίδια η συμμαχία μεγάλωσε για να συμπεριλάβει τη Φινλανδία και σύντομα θα συμπεριλάβει τη Σουηδία, δύο εύπορες δημοκρατίες που θα την ενισχύσουν.
Η Τουρκία, ένας κρίσιμος προμηθευτής μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην Ουκρανία καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, στέλνει πρόσφατα μηνύματα ενθάρρυνσης στην Ουκρανία. Έχοντας μόλις φιλοξενήσει τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Κωνσταντινούπολη, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι η Ουκρανία αξίζει να είναι στο ΝΑΤΟ μόλις τελειώσει ο πόλεμος. Προς ενόχληση της Ρωσίας, η Τουρκία επέτρεψε σε αξιωματικούς της ταξιαρχίας Αζόφ να επιστρέψουν στην Ουκρανία, αφού απελευθερώθηκαν από τη ρωσική αιχμαλωσία σε μια ανταλλαγή αιχμαλώτων. Εν τω μεταξύ, η Baykar, μια τουρκική εταιρεία, έχει αρχίσει να κατασκευάζει ένα εργοστάσιο για την παραγωγή μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην Ουκρανία.
Ωστόσο, θα ήταν λάθος να ερμηνεύσουμε τις ενέργειες της Τουρκίας ως εμφατική υποστήριξη προς την Ουκρανία. Οι ΗΠΑ και οι σημαντικότεροι σύμμαχοί τους στην Ουκρανία -η Γαλλία, η Βρετανία, η Γερμανία και η Πολωνία- πιστεύουν ότι η εισβολή της Ρωσίας ήταν εντελώς άδικη. Ελπίζουν είτε στην πλήρη αποκατάσταση της κυριαρχίας και του εδάφους της Ουκρανίας είτε στο να χάσει η Ρωσία τη θέληση να πολεμήσει λόγω του αυξανόμενου κόστους της εισβολής.
Η Τουρκία δεν συμμερίζεται αυτή την προσέγγιση. Πριν από την εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022, η Τουρκία είχε ατελείς αλλά λειτουργικές σχέσεις με την Ευρώπη. Οι φιλοδοξίες της για την ΕΕ είχαν βαλτώσει για ένα διάστημα. Ενώ η ΕΕ επιθυμούσε τον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, η Τουρκία συμμετείχε στον πόλεμο για να αντιμετωπίσει την επιρροή των Κούρδων στο βόρειο τμήμα της χώρας. Παρ’ όλα αυτά, η Τουρκία πέτυχε μια συμφωνία γύρω από την μεταναστευτική κρίση του 2015, όπου οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις χρηματοδοτούσαν την Τουρκία για να κρατήσει στα εδάφη της τους πρόσφυγες από τη Συρία.
Πριν από τον Φεβρουάριο του 2022, το πραγματικό πρόβλημα της Τουρκίας ήταν με τις Η.Π.Α. Σύμφωνα με την Άγκυρα, οι Αμερικανοί με τον πόλεμο του Ιράκ είχαν συμβάλει στην αποσταθεροποίηση των περιοχών που συνορεύουν με την Τουρκία. Για να αντιμετωπίσουν την επακόλουθη εξάπλωση της τρομοκρατίας, οι ΗΠΑ συνεργάζονταν με διάφορες κουρδικές ομάδες, αμφισβητώντας μια τουρκική κόκκινη γραμμή. Προς τεράστια δυσαρέσκεια του Ερντογάν, η Ουάσινγκτον αρνήθηκε επίσης να παραδώσει τον Φετουλάχ Γκιουλέν, που ζει εξόριστος στις ΗΠΑ και συνδέεται με την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 στην Τουρκία. Ο Ερντογάν δεν είχε απλώς ορισμένες διαφωνίες με τις ΗΠΑ, αλλά αισθανόταν ότι βρίσκεται σε αντίθεση με την Ουάσιγκτον.
Έτσι, εκδήλωσε την απογοήτευσή του προσεγγίζοντας περισσότερο τη Ρωσία. Η σχέση του με τον Πούτιν, δεν ήταν πάντοτε ρόδινη, και οι δύο χώρες συγκρούστηκαν κατά καιρούς στη Συρία, τη Λιβύη και στο Νότιο Καύκασο. Ωστόσο, επέμεναν να συντονίζουν τις δραστηριότητές τους στη διπλωματία αλλά και το πεδίο, παραμερίζοντας τους δυτικούς παράγοντες. Οι Ερντογάν και Πούτιν συνέδεσαν τις οικονομίες της Τουρκίας και της Ρωσίας μέσω συμφωνιών για το φυσικό αέριο, τον τουρισμό και την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού Akkuyu από τη ρωσική Rosatom. Η αγορά από την Τουρκία συστημάτων αεράμυνας από τη Ρωσία ανέδειξε τη στρατιωτική τους αλληλοδιασύνδεση. Η οργή στην Ουάσινγκτον ήταν τόσο μεγάλη που οι ΗΠΑ εμπόδισαν την Τουρκία να αποκτήσει πρόσβαση σε δικές της στρατιωτικές τεχνολογίες .
Με την εισβολή της Ρωσίας, η Τουρκία φάνηκε ότι τάχθηκε στο πλευρό της Ουκρανίας. Τα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar έγιναν καθοριστικά για την ουκρανική πολεμική προσπάθεια [ ]. Η Τουρκία λειτούργησε επίσης ως διαμεσολαβητής μεταξύ των δύο χωρών, φιλοξενώντας συνομιλίες μεταξύ τους κατά τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου, ενώ αργότερα διευκόλυνε τις διαπραγματεύσεις για μια σειρά τεχνικών προβλημάτων που σχετίζονταν με τον πόλεμο, συμπεριλαμβανομένης της πρωτοβουλίας για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας και των ρυθμίσεων ασφαλείας για το πυρηνικό εργοστάσιο της Ουκρανίας στη Ζαπορίζια.
Η τουρκική βοήθεια προς την Ουκρανία χαιρετίστηκε από τις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους συμμάχους τους. Αλλά η Τουρκία δεν πήρε σε καμία περίπτωση αποστάσεις από τη Ρωσία. Στην πραγματικότητα, η Τουρκία υπήρξε βασικός υποστηρικτής της πολεμικής προσπάθειας της Ρωσίας. Με τη στάση της έδειξε ότι δεν είναι όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ κάθετα αντίθετα με τη ρωσική εισβολή. Από τότε που ξεκίνησε η εισβολή, τόσο οι επιχειρήσεις όσο και οι τουρίστες από την Ρωσία άρχισαν να δυσκολεύονται να κινούνται στην ΕΕ. Αντίθετα, η Τουρκία υπήρξε βαλβίδα εκτόνωσης για τη Ρωσία, μειώνοντας τη διεθνή απομόνωσή της. Αυτό αποτελεί τόσο πρακτική όσο και συμβολική βοήθεια για τη Ρωσία.
Η πιο σημαντική βοήθεια της Τουρκίας προς τη Ρωσία προήλθε από την παράκαμψη των κυρώσεων. Η Τουρκία έχει γίνει -μαζί με τη Γεωργία, την Αρμενία και τις χώρες της Κεντρικής Ασίας- ένα κρίσιμο σημείο για το «κυκλικό εμπόριο», τη διοχέτευση προϊόντων που υπόκεινται σε κυρώσεις προς τη Ρωσία. Ορισμένα από αυτά, προορίζονται τόσο για πολιτική όσο και για στρατιωτική χρήση, διευκολύνοντας έτσι τη Ρωσία να συνεχίσει τον πόλεμό της κατά της Ουκρανίας. Παράλληλα, η επίσημη στάση της Τουρκίας την αναδεικνύει ως ειρηνοποιό, κάτι που αναβαθμίζεται το κύρος της.
Η Τουρκία επιδιώκει να αποτρέψει μια νίκη της Ρωσίας. Μια ενδεχόμενη νίκη του ρωσικού επεκτατισμού θα απειλούσε δυνητικά την Τουρκία. Η Τουρκία έχει ταυτόχρονα υπονομεύσει τις προοπτικές μιας αποφασιστικής ουκρανικής νίκης, καθώς θα μπορούσε να επιφέρει την πτώση του Πούτιν, στερώντας τον Ερντογάν από έναν κρίσιμο εταίρο. Μια Ρωσία καθηλωμένη στην Ουκρανία, δεν έχει τη δυνατότητα να πιέσει την Τουρκία οικονομικά, ή να της επιβάλει την θέλησή της. Μια αποδυναμωμένη Ρωσία έχει λιγότερα χαρτιά να παίξει εναντίον της Τουρκίας στη Συρία και περιορισμένη ικανότητα να ενισχύσει την Αρμενία εναντίον του Αζερμπαϊτζάν, συμμάχου της Τουρκίας. Αυτή είναι η Ρωσία που επιθυμεί ο Ερντογάν, και γι’ αυτό προσδοκά σε μια μακρά και ατελέσφορη σύγκρουση στην Ουκρανία.
Αντί να πληρώσει το τίμημα καθώς συμβάλει στην παράταση της ρωσικής εισβολής και την εκμεταλλεύεται για τους δικούς τους σκοπούς, ο Ερντογάν κατάφερε να χορέψει στο ταψί τους συμμάχους του, στο ΝΑΤΟ επί μήνες. Το πως κατάφεραν οι ΗΠΑ να αποσπάσουν τη συναίνεσή του στην ένταξη της Σουηδίας, θα μαθευτεί με την πάροδο του χρόνου. Δίχως αμφιβολία, όμως, η Τουρκία πήρε κάποια πράγματα και αυτό αποτελεί το προηγούμενο που κατοχύρωσε ο Ερντογάν στο Βίλνιους της Λιθουανίας. []
Χαμένη από τις εξελίξεις αυτές βγαίνει η Ουκρανία. Ο πόλεμος έδειξε ότι, όταν το ΝΑΤΟ το αποφασίσει, εντάσσει στους κόλπους του νέα μέλη. Μόνο που αυτά θα είναι η Σουηδία και η Φινλανδία, ενώ, στην περίπτωση της Ουκρανίας έγινε και πάλι σαφές ότι ο δρόμος της προς την ένταξη θα είναι μακρύς και επίπονος. [ ]
Από την πλευρά της, οι ελιγμοί της Τουρκίας στο διεθνές στερέωημα την έχουν καταστήσει πιο ισχυρή. Είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που έχει σημαντική επιρροή στο ΝΑΤΟ, στενές σχέσεις με την Ουκρανία, και την ίδια στιγμή στενές σχέσεις με την Ρωσία. Κατέχει, ως προς αυτό, μια προνομιακή θέση.
Επειδή η Τουρκία αποκτά μεγαλύτερο διεθνές κύρος από τον πόλεμο, είναι ακόμη πιο σημαντικό να προσέξουμε πως εμπλέκεται σε αυτόν. Η Τουρκία δεν είναι ούτε φίλη των ΗΠΑ ούτε της Ρωσίας, ούτε βέβαια της Ουκρανίας. Θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί την αυξανόμενη περιφερειακή επιρροή της και τη διπλωματική της δύναμη για να παρατείνει τη σύγκρουση και να περιπλέξει την πορεία του Κιέβου προς τη νίκη.
Πέμπτη 13 Ιουλίου 2023
μετάφραση: ardin-rixi.gr
ΠΗΓΗ ardin-rixi
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου