Ο πόλεμος υπήρξε μια ζοφερή πραγματικότητα σχεδόν από την αυγή του ανθρώπινου πολιτισμού και πιθανότατα θα είναι και η αιτία για την καταστροφή του. Αν θέλουμε να καθορίσουμε εννοιολογικά το τι είναι πόλεμος (αγγλικά: war), θα λέγαμε ότι είναι μια έντονη ένοπλη σύγκρουση μεταξύ κρατών, κυβερνήσεων, κοινωνιών κ.λπ., η οποία χαρακτηρίζεται από ακραία βία, καταστροφή και θάνατο.
Οι πολεμικές επιχειρήσεις (αγγλικά: warfare), από την άλλη, μπορεί να περιγραφή ως ο μηχανισμός, η μέθοδος ή ο τρόπος της ένοπλης σύγκρουσης με τον αντίπαλο. Εν ολίγοις, είναι το «πώς» της διεξαγωγής του πολέμου. Σε όλη την ιστορία της, η ανθρωπότητα έχει δει πολλούς πολέμους και αμέτρητες μάχες. Ακόμη και σήμερα, στην αυγή του 21ου αιώνα, διεξάγονται πλήρους κλίμακας ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ συμβατικών δυνάμεων, συχνά με ασύμβατους τρόπους.
Του Σώζοντα Α. ΛΕΒΕΝΤΟΠΟΥΛΟΥ (MSc, PhDc)
Managing Director ZONOS SYSTEMS
Από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά, τα τεθωρακισμένα άρματα ήταν είτε μέρος όλων των μεγάλων μαχών, είτε συμμετείχαν σε μεγάλες αρματομαχίες, όπως η «Μάχη της Προκορόβκα». Τα σύγχρονα άρματα είναι οι απόγονοι των πρώτων δίτροχων αμαξών των ομηρικών χρόνων, των καταφράκτων του Βυζαντίου, και των ιπποτών του Μεσαίωνα. Αν και τις τελευταίες δεκαετίες οι υπολογιστές και οι τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών γνώρισαν τεράστια ανάπτυξη, εγκαινιάζοντας την «Εποχή της Πληροφορίας», η βασική διαρρύθμιση των αρμάτων παραμένει παρόμοια με αυτή των πρώτων παραδειγμάτων που εμφανίστηκαν στους δύο παγκόσμιους πολέμους, ενώ πολεμούν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Σήμερα, μια τέτοια προσέγγιση θα έπρεπε να θεωρείτε –τουλάχιστον– περιορισμένων δυνατοτήτων.
Ένας από τους βασικότερους περιορισμούς που παρουσιάζουν τα σύγχρονα άρματα έχει να κάνει με την «επίγνωση της τακτικής κατάστασης» (αγγλικά: situational awareness). Η τελευταία αναφέρεται στην αντίληψη των στοιχείων του περιβάλλοντος και των εξελισσόμενων γεγονότων σε σχέση με το χρόνο και το χώρο, την κατανόηση του νοήματός τους και την προβολή/εκτίμηση της μελλοντικής τους κατάστασης ή των επιπτώσεών τους. Οδηγεί δε σε μια κατευθυνόμενη δράση, εντός ενός δυναμικού περιβάλλοντος εργασίας. Οι σύγχρονες σχεδιάσεις δεν έχουν να προσφέρουν τίποτε καινούργιο στο συγκεκριμένο πεδίο, ενώ στην πράξη εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τις ίδιες προσεγγίσεις, με καλύτερα υλικά. Τίποτε δεν προβλέπεται δε για άρματα που ήδη βρίσκονται σε υπηρεσία και πρέπει να υποβληθούν σε κάποιο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού.
Ο πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας έδειξε ότι τα άρματα, το πυροβολικό και οι στρατιώτες παραμένουν ακόμα και σήμερα βασικά συστατικά των σύγχρονων στρατιωτικών επιχειρήσεων, παρόλο που η τεχνολογία έχει κάνει τεράστια άλματα. Παράλληλα κατέδειξε ότι τα άρματα, ειδικά όσα επιχειρούν σε αστικά ή ημι-αστικά περιβάλλοντα – ένα όχι και τόσο ακραίο σενάριο – εξακολουθούν να είναι ευάλωτα στις ίδιες απειλές με έναν αιώνα πριν.
Ακόμα και σήμερα, τα άρματα δεν έχουν τη δυνατότητα να «βλέπουν» πίσω από γωνίες ή πάνω από κτήρια, και συνήθως βασίζονται σε εξωτερικούς δρώντες για την παροχή αυτών των πληροφοριών, στερούμενα τα ίδια τέτοιων δυνατοτήτων. Αν και η χρήση μη-επανδρωμένων αεροχημάτων πλέον γίνεται κοινότυπα στις στρατιωτικές επιχειρήσεις, δεν λαμβάνονται υπόψη στοιχεία όπως ο ηλεκτρονικός πόλεμος, ο κυβερνοπόλεμος, αλλά και ότι – στις περισσότερες περιπτώσεις – το «μη» στα μη-επανδρωμένα δεν αντιστοιχεί και στην πραγματικότητα.
Πολύ πιο πρόσφατα (Οκτώβριος 2023), η Χαμάς κατάφερε να εξουδετερώσει, τουλάχιστον δύο άρματα μάχης Merkava (πιθανά έκδοσης Mk.IV), καίτοι τα τελευταία θεωρούνται από τα πλέον βαρύτερα θωρακισμένα άρματα στον κόσμο, και από τα πρώτα στο δυτικό οπλοστάσιο, που εξοπλίστηκαν με σύστημα «ενεργού άμυνας» (σ.σ. TROPHY APS – Active Protection System). Χαρακτηριστικό όμως είναι ότι οι IDF έχουν εμπλέξει σημαντικό αριθμό μονάδων αρμάτων εντός αστικού πεδίου, εναντίον ενός αντιπάλου που έχει το πλεονέκτημα της γνώσης του εδάφους, και όχι μόνο.
Η χρήση μονάδων επίλεκτου Πεζικού αλλά και μονάδων ειδικών επιχειρήσεων θεωρείται ότι συνέβαλε προς την κατεύθυνση της «εγγενούς» προστασίας των αρμάτων, σε συνδυασμό με τον ανηλεή βομβαρδισμό επί περίπου 30 ημέρες. Τέλος, ο πλήρης αποκλεισμός (δεν φαίνεται να ισχύει ότι η Χαμάς μπορούσε να κινηθεί υπόγεια εκτός συνόρων) στέρησε από ροή εφοδίων, στα οποία θα συμπεριλαμβάνονταν και αντιαρματικά όπλα νέας γενιάς.
Συμπερασματικά, φαίνεται ότι το άρμα μάχης βρίσκεται σε μια «κρίση ταυτότητας» στο σύγχρονο πεδίο επιχειρήσεων. Στην Ουκρανία, είτε έπεσε εύκολα «θύμα», ακόμα και ευτελών drones εξοπλισμένων με αυτοσχέδια πολλές φορές πυρομαχικά, είτε έπρεπε να έχει την καθοδήγηση drone ώστε να μπορέσει να ολοκληρώσει με επιτυχία την αποστολή του. Η τελευταία διαπίστωση ενισχύεται από τις μέχρι τώρα διαπιστώσεις στις στρατιωτικές επιχειρήσεις που λαμβάνουν χώρα στη Λωρίδα της Γάζας, όπου έρχεται να προστεθεί και η χρήση μονάδων Πεζικού/Καταδρομών.
Το κυριότερο μειονέκτημα που εντοπίζεται αυτή τη στιγμή, είναι ότι τα άρματα υστερούν δραματικά σε αυτό που λέγεται «αντίληψη τακτικής κατάστασης», ειδικά σε επίπεδο άρματος / οργανικής υπομονάδας. Υπό αυτό το πρίσμα, το άρμα βασίζεται σε εξωγενής παράγοντες για την επιβιωσιμότητά του, τη διαθεσιμότητα των οποίων δεν μπορεί να εγγυηθεί κανείς, ειδικά σε ένα περιβάλλον έντονου ηλεκτρονικού πολέμου.
Οι σύγχρονες σχεδιάσεις δε, ουσιαστικά φορτώνουν το άρμα με επιπλέον συστήματα, χωρίς κάποια πρακτική και επιχειρησιακή αξία, ενώ ενισχύουν την πρόκληση της «υπερπροσφοράς πληροφορίας» (information overload). Σε αυτό το πλαίσιο, η ZONOS SYSTEMS αναπτύσσει μια καινοτόμο λύση, η οποία έχει στόχο στη δημιουργία ενός υβριδικού συστήματος παρατήρησης και στόχευσης για άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα, με τη χρήση πρωτοπόρων τεχνολογικών λύσεων, υλικών και υλοποίησης ώστε να αυξηθεί κατακόρυφα η επίγνωση της τακτικής κατάστασης και ως εκ τούτου η επιβιωσιμότητα, η ευελιξία και η αποτελεσματικότητα των σύγχρονων αρμάτων να τεθεί σε νέα επίπεδα. Ονομάζουμε αυτό το σύστημα: ERIS (Enhanced Reality Information System).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου