ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 19 Φεβρουαρίου/4 Μαρτίου 1913: Πυρ κατά του Μπιζανίου

Στάθης Βασιλείου

Ο Ελληνικός Στρατός ξεκινά τις επιχειρήσεις εναντίον των Ιωαννίνων, κατά τη διάρκεια του Α’ Βαλκανικού πολέμου, επικεντρώνοντας τη δράση του κατά του οχυρού του Μπιζανίου.

Το μέτωπο της Ηπείρου θεωρείτο δευτερεύον έναντι του Μακεδονικού και η ελληνική «Στρατιά Ηπείρου» αποτελείτο μόνο από μια Μεραρχία Πεζικού ενισχυμένη με τάγματα Ευζώνων. Από τον Ιανουάριο του 1913, μετά την κατάληψη της Θεσσαλονίκης και τη συνέχιση των επιχειρήσεων από ελληνικής πλευράς, νέες δυνάμεις μεταφέρθηκαν και την διοίκηση της Στρατιάς Ηπείρου ανέλαβε ο ίδιος ο διάδοχος Κωνσταντίνος με το επιτελείο του.

Απέναντί τους υπήρχε μια ανέπαφη δύναμη ενός τουρκικού Σώματος Στρατού, που πρόσφατα είχε ενισχυθεί με την άφιξη μονάδων που υποχωρούσαν από άλλα μέτωπα. Συνολικά, οι Τούρκοι διέθεταν 4 μεραρχίες με 35.000 άνδρες. Επιπλεόν, είχαν το πλεονέκτημα του αμυνομένου και μάλιστα με υπερσύγχρονα οχυρωματικά έργα κατασκευασμένα από τη γερμανική στρατιωτική αποστολή. Αυτά συγκροτούσαν ένα δακτύλιο γύρω από τα Ιωάννινα ενισχυμένα με 7 φρούρια σε φύσει οχυρές τοποθεσίες, με ισχυρότερα τα Μπιζάνι και Καστρίτσα, εξοπλισμένα με 102 πυροβόλα (τα περισσότερα των 87 χλσ.).

Οι Έλληνες είχαν εξαπολυσει μια επίθεση το Δεκέμβριο του 1912 αλλά αποκρούστηκαν. Μια ακόμα επίθεση τον Ιανουάριο του 1913 απέτυχε με σοβαρές απώλειες. Με την άφιξη, όμως, των ενισχύσεων τριών Μεραρχιών και βαρέως πυροβολικού (105 και 155 χλσ.) η μάχη ήταν έτοιμη να ξεκινησει.

Στις 4 Μαρτίου 1913 (19 Φεβρουαρίου με το παλιό ημερολόγιο), ξεκίνησε ισχυρότατο μπαράζ πυροβολικού. Την επομένη εξαπολύθηκαν ταυτόχρονες επιθέσεις από τα ανατολικά και τα δυτικά, ενώ η ανεξάρτητη ταξιαρχία «Μέτσοβο» ελίχθηκε και εκτέλεσε παραπλανητική επίθεση από το Βορρά. Με σταθερή την πίεση οι τουρκικές άμυνες διασπάστηκαν σε επτά σημεία, ενώ στην περιοχή της Τσούκας η τουρκική γραμμή κατέρρευσε. Αργά το απόγευμα το 1ο Σύνταγμα Ευζώνων και το 9ο τάγμα πεζικού του ταγματάρχη Ιωάννη Βελισσαρίου κατέλαβαν το χωριό Άγιος Ιωάννης στα προάστια των Ιωαννίνων προκαλώντας πανικό.

Το απόγευμα της 6ης Μαρτίου η κατάσταση για τους Τούρκους φαινόταν απελπιστική. Αν και τα οχυρά Μπιζανίου και Καστρίτσας αντιστέκονταν ακόμα, η αμυντική γραμμή τους είχε μεγάλα κενά, η επαφή με πολλές μονάδες είχε χαθεί και τα δρομολόγια ελέγχονταν σε μεγάλο βαθμό από τους Έλληνες. Κρίσιμη αποδείχθηκε η τολμηρή διείσδυση του Βελισσαρίου, ενέργεια που αποτέλεσε την κορωνίδα της παραπλάνησης, καθώς οι Τούρκοι θεώρησαν πως ήταν προπομπός μιας ακόμη μεγαλύτερης δύναμης.

Έτσι, με ηθικό καταρρακωμένο, ο Τούρκος διοικητής Εσάτ Πασάς αποφάσισε αργά το βράδυ την άνευ όρων παράδοση των Ιωαννίνων. Η μεσολάβηση έγινε μέσω των ξένων προξένων και την επομένη ο ελληνικός στρατός παρέλασε στους δρόμους της πόλης.

ΠΗΓΗ https://military-history.gr