Τη στιγμή που οι νέοι Σκοπιανοί ηγέτες τορπιλίζουν την Συμφωνία των Πρεσπών είναι ευκαιρία να θυμηθούμε πόσο προβληματική είναι αυτή, αλλά και πόσο συκοφαντήθηκαν όσοι τότε πρόβαλλαν ότι είναι μια κακή συμφωνία που δεν έλυνε το χρόνιο πρόβλημα με τους βόρειους γείτονές μας.
Ειδικού Συνεργάτη
Σε άρθρο του το προηγούμενο καλοκαίρι με αντικείμενο τις κυοφορούμενες το τελευταίο διάστημα εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά [1], ο Νίκος Κοτζιάς αναφέρθηκε παρεμπιπτόντως για μια ακόμη φορά εγκωμιαστικά στο δημιούργημά του, τη συμφωνία των Πρεσπών χαρακτηρίζοντάς τη μάλιστα «εξαιρετική»[2].
Ορμώμενοι από αυτόν τον χαρακτηρισμό ανατρέξαμε σε ένα ακόμα παλαιότερο άρθρο του με τίτλο: “Η στάση του βουλγαρικού σοβινισμού στο Μακεδονικό”[3]. Χωρίς να εξετάσουμε την ουσία των επιχειρημάτων που παρατίθενται σε αυτό θα σταθούμε μόνο στον πολιτειακό και εθνοτικό προσδιορισμό που χρησιμοποιείται για τους κατοίκους της γειτονικής χώρας καθώς και στον προσδιορισμό της γλώσσας τους. Παρατηρούμε ότι ο Κοτζιάς αναφέρεται σε αυτούς ως «Βορειομακεδόνες» και ως «Σλαβομακεδόνες» και στη γλώσσα ως «σλαβομακεδονική» («North Macedonians», «Slavo-Macedonians» και «Slavo-Macedonian» αντίστοιχα στο αγγλικό κείμενο που επίσης παρατίθεται, συνεπώς δεν τίθεται θέμα πιθανώς λανθασμένης μετάφρασης στα ελληνικά). Ασφαλώς, όμως, γνωρίζει και ο ίδιος ότι και οι τρεις αυτοί προσδιορισμοί είναι άκυροι και ανυπόστατοι βάσει της συμφωνίας των Πρεσπών.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά στον πολιτειακό προσδιορισμό (δηλ. την ιθαγένεια/υπηκοότητα) σύμφωνα με το κείμενο της συμφωνίας ο μόνος προβλεπόμενος είναι: «Μακεδόνας/πολίτης της Βόρειας Μακεδονίας» σύμφωνα με τον ορισμό της ιθαγένειας ως «Μακεδονική/πολίτης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας» (άρθρο 1 (3)(β)). Αναφορά στο «Βορειομακεδόνας» δεν υπάρχει. Ομοίως, για το κράτος, τα όργανά του και τις δημόσιες οντότητες ο μοναδικός οριζόμενος επιθετικός προσδιορισμός είναι «της (Δημοκρατίας της) Βόρειας Μακεδονίας» και όχι «Βορειομακεδονικό». (άρθρο 1 (3)(ζ))
Σχετικά δε με τον εθνοτικό προσδιορισμό, το άρθρο 7 (3) της συμφωνίας ορίζει:
«Όταν γίνεται αναφορά στο Δεύτερο Μέρος [σσ: Σκόπια], με αυτούς τους όρους [σσ: Μακεδονία, Μακεδόνας] νοούνται η επικράτεια, η γλώσσα, ο πληθυσμός και τα χαρακτηριστικά τους, με τη δική τους ιστορία, πολιτισμό και κληρονομιά…»
Άρα αναγνωρίζει «Μακεδόνες» (ο πληθυσμός) με «μακεδονική» ιστορία, «μακεδονικό» πολιτισμό και «μακεδονική» κληρονομιά δηλαδή εμμέσως πλην σαφώς «μακεδονική» εθνότητα (ιστορία, πολιτισμός και κληρονομιά αποτελούν την πεμπτουσία αυτού που ονομάζουμε εθνική/εθνοτική ταυτότητα). Φυσικά, πουθενά στο κείμενο της συμφωνίας δεν γίνεται χρήση των «Σλαβομακεδόνας/Σλαβομακεδονικός».
Σε ό,τι αφορά στη γλώσσα, αυτή βεβαίως έχει ρητώς αναγνωριστεί από τη συμφωνία ως «μακεδονική» (άρθρα 1 (3)(γ), 7 (4)).
H επίσημη ιστοσελίδα της κυβέρνησης των Σκοπίων φροντίζει βεβαίως, από τη δική της σκοπιά, να διασαφηνίζει απολύτως τα παραπάνω:
“Q: So are your citizens North Macedonians now?
A: No! They are of course Macedonian citizens and citizens of the Republic of North Macedonia, but otherwise it is absolutely correct to describe ethnic Macedonians simply as Macedonians, without the adjective “North”. And actually don’t use the term North Macedonian at all …
Q: But surely your language is North Macedonian now?
A: No. It is just Macedonian, exactly as it was before the agreement with Greece.
(…)
When describing anything related to our ethnic or cultural identity the adjective Macedonian alone is correct while North or Northern Macedonian would be wrong. Some correct examples include: Macedonian culture, Macedonian history, Macedonian literature, the Macedonian Cyrillic alphabet, Macedonian churches, Macedonian ethnic identity and so on.
(…)
Q: This is confusing! Why is he or she the President of North Macedonia but not the North Macedonian president while your food is just Macedonian?
A: As part of the deal with Greece we have agreed not to describe any state body as North Macedonian. (…)”
[“ – ΕΡ: Επομένως τώρα οι πολίτες σας είναι Βορειομακεδόνες;
ΑΠ: Όχι. Είναι βεβαίως Μακεδόνες πολίτες και πολίτες της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας, αλλά είναι απολύτως σωστό να περιγράψεις τους εθνοτικά Μακεδόνες απλώς ως Μακεδόνες χωρίς το επίθετο «Βόρειο». Και, στην πραγματικότητα, μη χρησιμοποιείτε καθόλου τον όρο Βορειομακεδόνας…
– ΕΡ: Αλλά ασφαλώς η γλώσσα σας τώρα είναι η Βορειομακεδονική;
ΑΠ: Όχι. Είναι απλώς η Μακεδονική, ακριβώς όπως ήταν πριν τη συμφωνία με την Ελλάδα.
(…)
Όταν περιγράφεται οτιδήποτε έχει σχέση με την δική μας εθνοτική ή πολιτιστική ταυτότητα το επίθετο Μακεδονικό από μόνο του είναι ορθό, ενώ το Βορειομακεδονικό θα ήταν λάθος. Μερικά ορθά παραδείγματα: Μακεδονικός πολιτισμός, Μακεδονική Ιστορία, Μακεδονική λογοτεχνία, το Μακεδονικό Κυριλλικό Αλφάβητο, Μακεδονικές Εκκλησίες, Μακεδονική Εθνοτική Ταυτότητα κ.ο.κ.
(…)
– ΕΡ: Αυτό είναι μπερδεμένο. Γιατί αυτός/αυτή είναι ο πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας αλλά όχι ο Βορειομακεδόνας Πρόεδρος, ενώ το φαγητό σας είναι απλώς Μακεδονικό;
ΑΠ: Στο πλαίσιο της συμφωνίας με την Ελλάδα έχουμε συμφωνήσει να μην περιγράφουμε κανένα κρατικό σώμα σαν Βορειομακεδονικό (…)” ]
https://www.vlada.mk/node/16897?ln=en-gb
Επίσης κι εδώ:
https://www.vlada.mk/node/16896?ln=en-gb
Συνεπώς, κρίνονται ανακριβείς αναφορές του Κοτζιά στο εν λόγω άρθρο όπως η παρακάτω:
«Η πρώτη προϋπόθεση είναι να αποδεχτούν οι Βορειομακεδόνες ότι είναι Βούλγαροι. Δεν έχουν αντιληφθεί την εθνογένεση στη διάρκεια του 20ου αιώνα ενός νέου σλαβικού έθνους, των Σλαβομακεδόνων. Οι τελευταίοι, μετά την Συμφωνία των Πρεσπών και τις συνταγματικές αλλαγές που έχουν γίνει, έχουν ενταχθεί σε ένα πολυεθνικό κράτος που δημιουργεί ένα νέο «έθνος από εθνότητες» (όπως το ισπανικό) όπου συμμετέχουν Σλαβομακεδόνες, Αλβανοί,….
(…)
Υπάρχει, όμως, και ένα άλλο αίτημα του βουλγάρικου σοβινισμού που στηρίζουν οι ψευδομακεδονομάχοι. Υποστηρίζουν ότι η σλαβομακεδονική δεν είναι αυτοτελής γλώσσα, αλλά βουλγάρικη. (…)»
Αφού, με βάση τη συμφωνία των Πρεσπών υπάρχουν «Μακεδόνες/πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας» κι όχι «Βορειομακεδόνες», το έθνος/εθνότητα για το οποίο κάνει λόγο αναγνωρίζεται ουσιαστικά ως αυτό των «Μακεδόνων» κι όχι των «Σλαβομακεδόνων» και, τέλος, η γλώσσα αναγνωρίζεται ρητώς ως «μακεδονική» κι όχι ως «σλαβομακεδονική»[4].
Τόσο ωφέλιμη (όντως «εξαιρετική»!), λοιπόν, φαίνεται ότι θεωρεί στην πραγματικότητα τη συμφωνία των Πρεσπών ο Νίκος Κοτζιάς ώστε κι ο ίδιος ακόμα αποφεύγει να χρησιμοποιεί τους όρους τους οποίους τόσο πρόθυμα μέσω αυτής αναγνώρισε, δηλαδή «Μακεδόνες» και «μακεδονική» γλώσσα σκέτα (ούτε βόρειο-, ούτε σλάβο-)! Το ενδιαφέρον της υπόθεσης είναι ότι ο Κοτζιάς δεν χάνει ευκαιρία να εξαπολύει προς άλλους κατηγορίες περί άρνησης εφαρμογής της συμφωνίας. Αλλά η αποφυγή χρήσης των επιθετικών προσδιορισμών που καθιερώθηκαν με τη συμφωνία (και μάλιστα από αυτόν που τη συνομολόγησε) αποτελεί άραγε και αυτή άρνηση εφαρμογής της τελευταίας ή όχι;
Κατά τ’ άλλα μπορεί στρουθοκαμηλίζοντας να προσπαθεί να αποκρύβει την πραγματικότητα ισχυριζόμενος ότι «Ο Κοτζιάς δεν έδωσε με κανέναν τρόπο ταυτότητα εθνική» διότι «όταν συζητήθηκε το θέμα στο κοινοβούλιο των Σκοπίων, με συνταγματική τροπολογία διευκρινίστηκε ότι η Συμφωνία δεν αναφέρεται σε εθνική ταυτότητα»[5]. Η συγκεκριμένη τροπολογία όμως αναφέρεται αποκλειστικά στο άρθρο 1 (3)(β) της συμφωνίας, το σχετικό με την ιθαγένεια/υπηκοότητα και είναι λογικό να διευκρινίζεται ότι σε αυτό δεν καθορίζεται εθνική/εθνοτική ταυτότητα αφού το περιεχόμενό του καλύπτει όλους τους διαφορετικής εθνοτικής καταγωγής πολίτες του γειτονικού κράτους (Σλάβους, Αλβανούς κλπ.)[6]. Η «μακεδονική» εθνική/εθνοτική ταυτότητα αναγνωρίστηκε όμως με το άρθρο 7 (3) όπως εξηγήθηκε παραπάνω και αφορά, προφανώς, μόνο στον σλαβικό πληθυσμό.
Όσο για τον ισχυρισμό ότι με τη συμφωνία η άλλη πλευρά δήθεν προέβη στην παραδοχή ότι γι’ αυτήν ο προσδιορισμός «Μακεδονία/ Μακεδόνας/μακεδονικός» «είναι γεωγραφικός και μόνο»[7],απλώς μένει έκπληκτος κανείς με τον βαθμό της υποτίμησης της νοημοσύνης αυτών στους οποίους απευθύνεται…
[1]. “Ελληνοτουρκικά: κανόνες, συμβιβασμοί, υποχωρήσεις”, Καθημερινή, 30.07.2023.
[2]. Τον ίδιο χαρακτηρισμό έχει χρησιμοποιήσει ο Νίκος Κοτζιάς και άλλες φορές στο παρελθόν π.χ.: “Λύσαμε με εξαιρετικό τρόπο το ταυτολογικό με τη συμφωνία των Πρεσπών”, www.news247.gr, 23 Οκτωβρίου 2019.
[3]. Νίκος Κοτζιάς: “Η στάση του βουλγαρικού σοβινισμού στο Μακεδονικό”, www.anixneuseis.gr, 4 Δεκεμβρίου 2020 (αναδημοσίευση από το Independent Balkan News Agency).
[4]. Την ίδια πρακτική, αναφερόμενος σε «Βορειομακεδόνες» , «Σλαβομακεδόνες» και «σλαβομακεδονικά» κατά παράβαση των όρων της συμφωνίας που ο ίδιος υπέγραψε, ακολουθεί ο Νίκος Κοτζιάς και σε άλλες παρεμβάσεις του π.χ. : “Νίκος Κοτζιάς: Τι λέει για την εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών”. www.ieidiseis.gr, 28/06/2021 (αναδημοσίευση από τη “ΜτΚ”).
[5]. Βλ. συνέντευξη Νίκου Κοτζιά: “ΧΩΡΙΣ ΤΟΥΣ ΑΚΡΟΔΕΞΙΟΥΣ, ΔΕΝ ΘΑ ΕΙΧΑΜΕ ΤΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΡΕΣΠΩΝ”, www.news247.gr, 18 Απριλίου 2021 . Ομοίως και εδώ οι αναφορές σε «Βορειομακεδόνες» και «Σλαβομακεδόνες».
[6]. Το περιεχόμενο της τροπολογίας (διευκρινιστικής δήλωσης μέσω ρηματικής διακοινώσεως) έχει ως εξής: «Σύμφωνα με το γράμμα και το πνεύμα της Συμφωνίας, νοείται ότι ο όρος “nationality” του Δεύτερου Μέρους που ορίζεται στο Άρθρο 1 παράγραφος 3 στοιχείο β της Συμφωνίας ως “Μακεδονική/πολίτης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας” αναφέρεται αποκλειστικά στην ιθαγένεια και δεν καθορίζει ή δεν προκαθορίζει την εθνοτική καταγωγή/εθνότητα […]» https://www.government.gov.gr/wp-content/uploads/2019/01/prespes_26.6%CE%A735.5_5.pdf
[7]. Βλ. σχετική αναφορά στη συνέντευξη της παραπομπής [5].
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου