Η εξομάλυνση των σχέσεων Τουρκίας-Αιγύπτου και η πρόσφατη κατάρρευση του 61χρονου καθεστώτος Μπάαθ στη Συρία, που οδήγησε σε εξελίξεις υπέρ της Τουρκίας, προκάλεσε σοβαρή δυσφορία στην Αθήνα και την Κύπρο, γράφει το επίσημο κυβερνητικό πρακτορείο ειδήσεων της Τουρκίας.
Ο Πρόεδρος του Διεθνούς Κέντρου Έρευνας Κρίσεων Ισμαήλ Σαχίν, έγραψε για το πρακτορείο Anadolu μια Ανάλυση για το πώς μια πιθανή συμφωνία ναυτιλιακής αρχής μεταξύ της Τουρκίας και της Συρίας θα επηρεάσει τις ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο.
***
Η μεγαλύτερη ανησυχία της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας, γράφει το τουρκικό δημοσίευμα, από τις 27 Νοεμβρίου 2019, όταν υπογράφηκε το Μνημόνιο Συναντίληψης για την Οριοθέτηση Περιοχών Θαλάσσιας Δικαιοδοσίας μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, ήταν ότι η τουρκική κυβέρνηση θα υπογράψει παρόμοια συμφωνία με την Αίγυπτο και μετά τη Συρία.
Η συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης γεννήθηκε σε μια εποχή που όλες οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο ήταν υπέρ της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας και καμία πλευρά δεν προέβλεψε αλλαγή υπέρ της Τουρκίας.
Παρά όλες τις αντιρρήσεις της Τουρκίας και Τουρκοκυπριακής ηγεσίας, η Κυπριακή Δημοκρατία είχε προηγουμένως συνάψει συμφωνίες με την Αίγυπτο, τον Λίβανο και το Ισραήλ για περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας και στη συνέχεια πρόσθεσε την Ελλάδα στο διπλωματικό δακτύλιο και ξεκίνησε διαδικασίες συνεργασίας.
Με τις συμφωνίες που έκανε, η Κυπριακή Δημοκρατία αφενός αγνόησε τα ίσα δικαιώματα της τουρκοκυπριακής κοινότητας επί των φυσικών πόρων και αφετέρου παραβίαζε την υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας.
«Άδικες απαιτήσεις της Ελλάδας και της Κύπρου»
Η Τουρκία θεώρησε παράνομο για Κυπριακή Δημοκρατία, που προσπαθεί να δημιουργήσει μονομερή τάξη στην Ανατολική Μεσόγειο, να συνάψει συμφωνίες που εκπροσωπούν ολόκληρο το νησί πριν επιλυθεί το Κυπριακό και υποστήριξε ότι τέτοιες συμφωνίες που προστατεύουν μόνο τα συμφέροντα της ελληνικής πλευράς είναι άκυρα από την άποψη του διεθνούς δικαίου.
Επιπλέον, η Άγκυρα πρότεινε τη διεξαγωγή περιφερειακής διάσκεψης, δηλώνοντας ότι η κοινή χρήση ενεργειακών πόρων με τις θαλάσσιες δικαιοδοσίες της περιοχής θα ήταν δυνατή με τη συμμετοχή όλων των μερών και στο πλαίσιο της δικαιοσύνης, αντί για μονομερείς πρωτοβουλίες.
Ωστόσο, σύμφωνα με το πρακτορείο Anadolu, αυτή η προσφορά του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θεωρήθηκε επικίνδυνη και δεν ελήφθη υπόψη από την κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελλάδας, οι οποίες έθεσαν ως προτεραιότητα την προστασία των συμφερόντων τους στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ομοίως, αναπάντητη έμεινε η πρόταση της τουρκοκυπριακής πλευράς για τη σύσταση κοινής επιτροπής υπό την εποπτεία των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για τη διαχείριση και την κατανομή του φυσικού αερίου.
Η Ελλάδα και η Κύπρος δεν αποδέχθηκαν τη δίκαιη λύση και τα μοντέλα συνεργασίας που πρότειναν η Τουρκία και η τουρκοκυπριακή κοινότητα στην κυβέρνηση της Κύπρου και της Ελλάδας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), με την υποστήριξη του Ισραήλ, της Γαλλίας και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (ΗΠΑ), άρχισε να λαμβάνει μέτρα τόσο για τον περιορισμό των σχέσεων της Τουρκίας με τους περιφερειακούς παράγοντες όσο και για την απομόνωση της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο ιδρύοντας διπλωματικούς και στρατηγικούς συνασπισμούς κατά Τουρκία.
Ωστόσο, αυτή η στρατηγική κατέρρευσε με τη συμφωνία ναυτιλιακής αρχής που υπογράφηκε μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης. Εκτός από τη διασφάλιση των περιοχών της θαλάσσιας δικαιοδοσίας της στην Ανατολική Μεσόγειο με τη συμφωνία που υπέγραψε με τη Λιβύη, η Τουρκία ακύρωσε επίσης τις επεκτατικές αξιώσεις της Ελλάδας έναντι της Κύπρου και της Αιγύπτου σχετικά με τις θαλάσσιες δικαιοδοσίες της, καθορίζοντας θαλάσσια σύνορα μεταξύ Λιβύης και Τουρκίας, σημειώνει χαρακτηριστικά το τουρκικό δημοσίευμα.
Συμφωνία ναυτιλιακής αρχής: Στρατηγικά οφέλη για την Τουρκία και τη Συρία
Ωστόσο, συνεχίζει το τουρκικό δημοσίευμα, η εξομάλυνση των σχέσεων Τουρκίας-Αιγύπτου τα τελευταία χρόνια και η πρόσφατη κατάρρευση του 61χρονου καθεστώτος Μπάαθ στη Συρία, που οδήγησε σε εξελίξεις υπέρ της Τουρκίας, έχουν προκαλέσει σοβαρή δυσφορία στην Αθήνα και την Κύπρο.
Διότι η επέκταση και ενίσχυση της συνεργασίας της Άγκυρας με τη Δαμασκό και το Κάιρο οδηγεί την Ελλάδα και την Κύπρο σε ανησυχία ότι οι στρατηγικές τους θέσεις στην Ανατολική Μεσόγειο θα εξασθενήσουν περαιτέρω.
Στο πλαίσιο αυτό, η ανακοίνωση του Υπουργού Μεταφορών και Υποδομών της Δημοκρατίας της Τουρκίας, Αμπντουλκαντίρ Ουράλογλου, ότι θα υπογραφεί συμφωνία θαλάσσιας δικαιοδοσίας μεταξύ Τουρκίας και Συρίας μπορεί να θεωρηθεί ως σημαντική εξέλιξη όσον αφορά την περιφερειακή ισορροπία δυνάμεων και την οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας.
Μια συμφωνία με την Τουρκία, η οποία βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο λόγω της ακτογραμμής της στην Ανατολική Μεσόγειο, θα προσφέρει στη Συρία ευρύτερη θαλάσσια δικαιοδοσία.
Με αυτόν τον τρόπο και οι δύο χώρες θα αποκτήσουν περισσότερο θαλάσσιο χώρο εξισορροπώντας τις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις της ελληνοκυπριακής διοίκησης της Νότιας Κύπρου.
Επιπλέον, αυτή η συμφωνία θα επιτρέψει στις δύο χώρες να εξισορροπήσουν τις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας και να αποκτήσουν μεγαλύτερες θαλάσσιες περιοχές.
Από την άλλη πλευρά, μια συμφωνία με την Τουρκία θα ήταν επίσης συμβατή με τα θαλάσσια και ενεργειακά συμφέροντα της Συρίας, επειδή η Τουρκία διαθέτει ισχυρή τεχνολογία, υποδομή και εμπειρία στην εξερεύνηση και εκμετάλλευση ενεργειακών αποθεμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Μέσω εταιρειών ενέργειας και ερευνητικών πλοίων, μπορεί να επιταχύνει τις δραστηριότητες εξερεύνησης πόρων στις θαλάσσιες δικαιοδοσίες της Συρίας και να διευκολύνει την ανακάλυψη και χρήση ενεργειακών αποθεμάτων σε αυτές τις περιοχές.
Μια τέτοια συμφωνία θα επεκτείνει τις θαλάσσιες δραστηριότητες της Συρίας στη Μεσόγειο αυξάνοντας την πρόσβασή της στους θαλάσσιους εμπορικούς δρόμους.
Το προηγμένο λιμάνι και η υποδομή υλικοτεχνικής υποστήριξης της Τουρκίας, ειδικά τα λιμάνια Αλεξανδρέττας και Μερσίνης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά για την υποστήριξη των οικονομικών συμφερόντων της Συρίας.
Με αυτόν τον τρόπο, μπορούν να γίνουν σημαντικές συνεισφορές στην ανασυγκρότηση του εμπορικού δικτύου της Συρίας.
Ο ισχυρός περιφερειακός ρόλος της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει τη Συρία να ενισχύσει τις σχέσεις της με άλλους παράγοντες στην περιοχή.
Αυτή η συμφωνία θα προσφέρει επίσης πολλά οφέλη για την Τουρκία και το ψευδοκράτος στη βόρεια Κύπρο.
Από την οπτική γωνία των Τουρκοκυπρίων, μια τέτοια εξέλιξη θα αυξήσει την έμμεση υποστήριξη που δίνεται στο μοντέλο λύσης των δύο κρατών και θα συμβάλει στη διαμόρφωση μιας συνεννόησης που υποστηρίζει η ηγεσία των τουρκοκυπρίων στις πολιτικές εξισώσεις στην περιοχή. Αυτό θα ενισχύσει τα δικαιώματα και την κυριαρχία των Τουρκοκυπρίων και θα τους επιτρέψει να λάβουν μια πιο ισχυρή στάση στο Κυπριακό.
[ Ο καθ. Ισμαήλ Σαχίν είναι Πρόεδρος του Διεθνούς Κέντρου Έρευνας Κρίσεων και μέλος ΔΕΠ στο Πανεπιστήμιο Bandırma Onyedi Eylül.]
Anadolu Ajansi
—
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου