Σοφία Ζαφείρη
Πακέτο μέτρων προκειμένου να ενισχύσει άμυνά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να αυξήσει τις δαπάνες της στον εν λόγω τομέα κατέθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως απάντηση της δεδηλωμένης απόφασης των ΗΠΑ να μην συνεχίσουν να διασφαλίζουν την ασφάλεια της Γηραιάς Ηπείρου.
Βάσει των ανακοινώσεων της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν:
- Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα προτείνει την επέκταση δανείων ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών, καθώς προσπαθεί να προσαρμοστεί στην αποχώρηση των ΗΠΑ.
- Η ΕΕ σχεδιάζει επίσης να ενεργοποιήσει έναν μηχανισμό που θα επιτρέψει στις χώρες να χρησιμοποιήσουν τους εθνικούς τους προϋπολογισμούς για να δαπανήσουν επιπλέον 650 δισεκατομμύρια ευρώ για την άμυνα σε διάστημα τεσσάρων ετών χωρίς να προκαλέσουν δημοσιονομικές κυρώσεις.
- Το πακέτο θα μπορούσε να κινητοποιήσει σχεδόν 800 δισεκατομμύρια ευρώ, εάν οι κυβερνήσεις εκμεταλλευτούν πλήρως τα νέα περιθώρια, σύμφωνα με την πρόεδρο της Κομισιόν.
«Βρισκόμαστε σε μια εποχή επανεξοπλισμού», σημείωσε η πρόεδρος της Κομισιόν και προσέθεσε ότι «Η Ευρώπη είναι έτοιμη να ενισχύσει μαζικά τις αμυντικές της δαπάνες».
Το ευρώ σημείωσε άνοδο έως και 0,3% στα 1,0521 δολάρια, το υψηλότερο επίπεδό του από τις 26 Φεβρουαρίου, μετά τις ανακοινώσεις. Τα ευρωπαϊκά ομόλογα περιόρισαν τα προηγούμενα κέρδη, με την απόδοση του 10ετούς γερμανικού χρέους να διαπραγματεύεται γύρω στο 2,46% σε σύγκριση με περίπου 2,43% πριν από τις ειδήσεις.
Οποιαδήποτε ώθηση για νέο δανεισμό της ΕΕ θα πρέπει να κερδίσει την υποστήριξη των 27 κρατών μελών, ένα σημαντικό εμπόδιο. Ο νικητής των εκλογών στη Γερμανία, Φρίντριχ Μερτς, έχει δηλώσει ότι μπορεί να είναι ανοιχτός σε τέτοια σχέδια, αλλά ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν έχει δηλώσει ότι είναι πιθανό να τα μπλοκάρει.
Η ΕΕ έχει στο παρελθόν καταφέρει να παρακάμψει την αντίθεση του Όρμπαν για να στηρίξει τη στήριξη της Ουκρανίας τους τελευταίους μήνες, αλλά η στάση του Ούγγρου ηγέτη έχει σκληρύνει μετά τη νίκη του Τραμπ.
Η Ευρώπη επιδιώκει να κινητοποιήσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ σε πρόσθετη χρηματοδότηση, καθώς προσπαθεί να συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία σε μια κρίσιμη στιγμή, ιδίως αφότου ο Τραμπ διέταξε την παύση κάθε στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο. Η Φον ντερ Λάιεν έχει χαρακτηρίσει αυτή τη στιγμή ως «μια φορά στη γενιά» και δήλωσε προηγουμένως ότι η ΕΕ αντιμετωπίζει ανάγκες αμυντικών επενδύσεων ύψους περίπου 500 δισεκατομμυρίων ευρώ κατά την επόμενη δεκαετία.
«Πρόκειται ουσιαστικά για καλύτερες δαπάνες και δαπάνες από κοινού, και μιλάμε για πανευρωπαϊκούς τομείς δυνατοτήτων, όπως, για παράδειγμα, η αεράμυνα και η πυραυλική άμυνα, τα συστήματα πυροβολικού, οι πύραυλοι και τα πυρομαχικά, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τα συστήματα κατά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, αλλά και για την αντιμετώπιση άλλων αναγκών, από τον κυβερνοχώρο έως τη στρατιωτική κινητικότητα, για παράδειγμα», σημείωσε η κα φον ντερ Λάιεν.
Μετά τις ανακοινώσεις οι μετοχές αμυντικών εταιρειών συνέχισαν το ράλι που είχε καταγραφεί και τη Δευτέρα, καθώς οι επενδυτές στοιχηματίζουν ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να συνεχίσουν να αυξάνουν τις στρατιωτικές δαπάνες. Η Thales σημειώνει άνοδο 11%, η Dassault Aviation 5% και η Leonardo 2,3%. Ο κλάδος έχει σημειώσει άνοδο σχεδόν 20% μέχρι στιγμής αυτή την εβδομάδα.
Σημειώνεται ότι η πρόεδρος της Κομισιόν απέστειλε επιστολή στα κράτη μέλη στην οποία απαριθμεί πιθανές επιλογές για την ενίσχυση της εθνικής άμυνας στο εγγύς μέλλον. Η πρόταση θα συζητηθεί από τους ηγέτες της ΕΕ σε έκτακτη συνεδρίαση την Πέμπτη, αν και είναι απίθανο να συμφωνήσουν σε ένα προτεινόμενο πακέτο στρατιωτικής βοήθειας ύψους 20 δισ. ευρώ για την Ουκρανία. Το τελευταίο προσχέδιο των συμπερασμάτων της συνόδου κορυφής που είδε το Bloomberg δεν έχει καμία αναφορά σε λεπτομερή πρωτοβουλία και αντ' αυτού απλώς «καλεί για την επείγουσα ενίσχυση των προσπαθειών».
Οι ηγέτες αναμένεται να αξιολογήσουν τις προτιμώμενες ιδέες τους και να δώσουν εντολή στην Επιτροπή να τις επεξεργαστεί περαιτέρω προτού υποβληθούν συγκεκριμένες προτάσεις ήδη από την επόμενη σύνοδό τους στις 21-22 Μαρτίου. Πολλές χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Ιταλίας, αντιμετωπίζουν δύσκολες δημοσιονομικές καταστάσεις και δεν έχουν μεγάλη δημοσιονομική δυνατότητα να αυξήσουν δραματικά τον δανεισμό.
Στην επιστολή απαριθμούνται επίσης ορισμένες άλλες επιλογές, συμπεριλαμβανομένης της κινητοποίησης ιδιωτικής χρηματοδότησης μέσω των κεφαλαιαγορών, της διευκόλυνσης της χρήσης ορισμένων κονδυλίων της ΕΕ για αμυντικούς σκοπούς ή της επέκτασης των πρακτικών δανεισμού της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων ώστε να συμπεριληφθούν ορισμένα στρατιωτικά έργα που επί του παρόντος εξαιρούνται.
Οι δηλώσεις της προέδρου της Κομισιόν
Κατά την παρουσίαση η πρόεδρος της Κομισιόν τόνισε ότι «ζούμε στους πιο σημαντικούς και επικίνδυνους καιρούς. Δεν χρειάζεται να περιγράψω τη σοβαρή φύση των απειλών που αντιμετωπίζουμε. Το πραγματικό ερώτημα που έχουμε μπροστά μας είναι αν η Ευρώπη είναι έτοιμη να δράσει τόσο αποφασιστικά όσο επιβάλλει η κατάσταση. Και αν η Ευρώπη είναι έτοιμη και ικανή να δράσει με την ταχύτητα και τη φιλοδοξία που απαιτείται».
Η ίδια αναφέρθηκε στις συναντήσεις των τελευταίων εβδομάδων - με πιο πρόσφατη την προχθεσινή στο Λονδίνο - με την απάντηση όπως είπε από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να είναι «ηχηρή όσο και σαφής». Πιο συγκεκριμένα, η Πρόεδρος της Κομισιόν τόνισε ότι «βρισκόμαστε σε μια εποχή επανεξοπλισμού. Και η Ευρώπη είναι έτοιμη να αυξήσει μαζικά τις αμυντικές της δαπάνες. Τόσο για να ανταποκριθεί στη βραχυπρόθεσμη επείγουσα ανάγκη να δράσει και να υποστηρίξει την Ουκρανία, όσο και για να αντιμετωπίσει τη μακροπρόθεσμη ανάγκη να αναλάβει πολύ μεγαλύτερη ευθύνη για τη δική μας ευρωπαϊκή ασφάλεια. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έγραψα σήμερα μια επιστολή προς τους ηγέτες ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Πέμπτης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο βρισκόμαστε σήμερα εδώ μαζί». Όπως εξήγησε η ίδια, η επιστολή προς τους ηγέτες αποτελεί το σύνολο προτάσεων που επικεντρώνεται στο «πώς να χρησιμοποιήσουμε όλους τους χρηματοδοτικούς μοχλούς που έχουμε στη διάθεσή μας - προκειμένου να βοηθήσουμε τα κράτη μέλη να αυξήσουν γρήγορα και σημαντικά τις δαπάνες για τις αμυντικές ικανότητες. Επείγοντα τώρα, αλλά και σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας. Η πρόταση αυτή αποτελείται από πέντε μέρη».
Πιο συγκεκριμένα, το σχέδιο περιλαμβάνει πέντε σημεία:
«Το πρώτο μέρος αυτού του σχεδίου ReArm Europe είναι η απελευθέρωση της χρήσης της δημόσιας χρηματοδότησης στην άμυνα σε εθνικό επίπεδο. Τα κράτη μέλη είναι έτοιμα να επενδύσουν περισσότερο στην ασφάλειά τους, εάν έχουν το δημοσιονομικό περιθώριο. Και πρέπει να τους δώσουμε τη δυνατότητα να το πράξουν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θα προτείνουμε σύντομα την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να αυξήσουν σημαντικά τις αμυντικές τους δαπάνες χωρίς να ενεργοποιήσουν τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Για παράδειγμα: Εάν τα κράτη μέλη αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες κατά 1,5% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο, αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει δημοσιονομικό χώρο κοντά στα 650 δισ. ευρώ για μια περίοδο τεσσάρων ετών.
Η δεύτερη πρόταση θα είναι ένα νέο μέσο. Θα παρέχει δάνεια ύψους 150 δισ. ευρώ στα κράτη μέλη για αμυντικές επενδύσεις. Πρόκειται βασικά για καλύτερες δαπάνες - και για κοινές δαπάνες. Μιλάμε για πανευρωπαϊκούς τομείς ικανοτήτων. Για παράδειγμα: αεράμυνα και πυραυλική άμυνα, συστήματα πυροβολικού, πύραυλοι και πυρομαχικά, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και συστήματα κατά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών- αλλά και για την αντιμετώπιση άλλων αναγκών, από τον κυβερνοχώρο μέχρι τη στρατιωτική κινητικότητα για παράδειγμα. Θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να συγκεντρώσουν τη ζήτηση και να αγοράζουν από κοινού. Φυσικά, με αυτόν τον εξοπλισμό, τα κράτη μέλη μπορούν να εντείνουν μαζικά την υποστήριξή τους προς την Ουκρανία. Άμεσος στρατιωτικός εξοπλισμός για την Ουκρανία. Αυτή η προσέγγιση της κοινής προμήθειας θα μειώσει επίσης το κόστος, θα μειώσει τον κατακερματισμό θα αυξήσει τη διαλειτουργικότητα και θα ενισχύσει την αμυντική βιομηχανική μας βάση. Και μπορεί να είναι προς όφελος της Ουκρανίας, όπως μόλις περιέγραψα. Αυτή είναι λοιπόν η στιγμή της Ευρώπης και πρέπει να την αξιοποιήσουμε.
Το τρίτο σημείο είναι η χρήση της ισχύος του προϋπολογισμού της ΕΕ. Μπορούμε να κάνουμε πολλά στον τομέα αυτό βραχυπρόθεσμα για να κατευθύνουμε περισσότερα κονδύλια προς επενδύσεις που σχετίζονται με την άμυνα. Γι' αυτό μπορώ να ανακοινώσω ότι θα προτείνουμε πρόσθετες δυνατότητες και κίνητρα για τα κράτη μέλη, ώστε να αποφασίσουν, αν θέλουν να χρησιμοποιήσουν προγράμματα της πολιτικής συνοχής, να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες. Οι δύο τελευταίοι τομείς δράσης αποσκοπούν στην κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων με την επιτάχυνση της Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων και μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.»
Στην ολοκλήρωση τους σχεδίου, η Ούρσουλα Φον Ντερ Λαιεν δήλωσε ότι «Η Ευρώπη είναι έτοιμη να αναλάβει τις ευθύνες της. Το ReArm Europe θα μπορούσε να κινητοποιήσει σχεδόν 800 δισεκατομμύρια ευρώ για μια ασφαλή και ανθεκτική Ευρώπη. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε στενά με τους εταίρους μας στο ΝΑΤΟ. Αυτή είναι μια στιγμή για την Ευρώπη. Και είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε δρας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου