Δρ. Γεωπολιτικής Πανεπιστημίου Αθηνών
με ειδίκευση σε θέματα της Μέσης Ανατολής
Η πορεία που θα ακολουθήσει η Τουρκία θα κριθεί μέσα στο 2023, κυρίως από τις εκλογές του ερχόμενου Ιουνίου ή νωρίτερα αν αυτές διεξαχθούν πρόωρα, αλλά και από τον τρόπο με τον οποίον θα γίνει δεκτό το εκλογικό αποτέλεσμα από τους βασικούς παράγοντες του τουρκικού πολιτικού συστήματος.
Το 2023 αποτελεί επετειακό έτος για την Τουρκία καθώς συμπληρώνεται ένας αιώνας από την ανακήρυξη της Τουρκικής Δημοκρατίας, στις 29 Οκτωβρίου του 1923. Το 2023, όμως, είναι σημαντικό και για δύο πιο πρόσφατα γεγονότα, καθώς συμπληρώνονται είκοσι χρόνια από την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Ρ.Τ. Ερντογάν, αλλά και δέκα χρόνια από το ξέσπασμα των μαζικών αντικυβερνητικών διαδηλώσεων με αφορμή την καταστροφή του πάρκου Γκεζί στην Κωνσταντινούπολη.
Πρόκειται για δύο γεγονότα που έχουν καθορίσει την απομάκρυνση της Τουρκίας από τον εκδημοκρατισμό και τη διολίσθησή της προς τον αυταρχισμό. Η ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Ρ.Τ. Ερντογάν, τον Μάρτιο του 2003, σηματοδότησε την πολιτική αλλαγή στην Τουρκία, αλλά ταυτόχρονα αποτέλεσε την αρχή της υπονόμευσης της εύθραυστης τουρκικής δημοκρατίας, καθώς ο Τούρκος πρωθυπουργός και το ΑΚΡ εφάρμοσαν μια πολιτική που εμπεριείχε περισσότερα στοιχεία ρηγμάτωσης παρά εκδημοκρατισμού των θεσμών. Οι διαδηλώσεις στο πάρκο Γκεζί, από τον Μάιο έως τον Ιούλιο του 2013, ήταν μια μαζική αντίδραση ενός μέρους της τουρκικής κοινωνίας απέναντι στον αυξανόμενο αυταρχισμό του Ρ. Τ. Ερντογάν, ενώ ταυτόχρονα σηματοδότησαν την πρώτη κλιμάκωση των αυταρχικών μεθόδων του Τούρκου πρωθυπουργού και την είσοδο της Τουρκίας σε μια δεκαετία πολιτικής όξυνσης, βίας και αστάθειας.
Δέκα χρόνια μετά τα γεγονότα του πάρκου Γκεζί και ενώ η Τουρκία έχει βιώσει δραματικά γεγονότα -όπως το τέλος της ειρηνευτικής διαδικασίας με το PKK και οι τρομοκρατικές επιθέσεις στην Άγκυρα το 2015, το αποτυχημένο πραξικόπημα το 2016 και οι τρεις στρατιωτικές εισβολές στη Συρία (2016, 2018 και 2019)- το 2023 εμφανίζεται ως η κορύφωση αυτής της ταραχώδους δεκαετούς περιόδου. Αυτό δείχνουν, μεταξύ άλλων, η πολιτική δίωξη του Εκρέμ Ιμάμογλου, δημάρχου της Κωνσταντινούπολης και βασικού πολιτικού αντιπάλου του Τούρκου προέδρου, η υπερψήφιση νέων νόμων που περιορίζουν την ελευθερία του Τύπου και της έκφρασης, οι αεροπορικές επιθέσεις εναντίον στόχων των Κούρδων στη βόρεια Συρία και η εθνικιστική ρητορική εναντίον της Ελλάδας από τον Ρ. Τ. Ερντογάν και κορυφαίους υπουργούς της τουρκικής κυβέρνησης.
Την ίδια στιγμή, όμως, το 2023 είναι για την Τουρκία ένα μεταίχμιο ανάμεσα στην εμβάθυνση του αυταρχισμού και τη δύσκολη επιστροφή σε μια αδύναμη δημοκρατία. Αποτελεί ένα κομβικό σημείο αυτής της ιστορικής σύγκρουσης που μαίνεται εδώ και δεκαετίες στο εσωτερικό της Τουρκίας ανάμεσα σε δυνάμεις που ρέπουν προς τον αυταρχισμό και σε άλλες δυνάμεις που επιδιώκουν τον μεγαλύτερο εκδημοκρατισμό της χώρας και των θεσμών της. Το γεγονός πως οι πρωταγωνιστές των δύο πλευρών δεν είναι πάντοτε οι ίδιοι ή πως ορισμένοι εξ αυτών έχουν αλλάξει στρατόπεδο συχνά καθιστά αυτήν τη σύγκρουση θολή, δεν μειώνει όμως τη σημασία της.
Υπό αυτό το πρίσμα, στο μεταίχμιο του 2023, η Τουρκία είτε θα στραφεί προς μια ακόμη επιβεβαίωση του αυταρχισμού πάνω στον οποίο ιδρύθηκε από τον Μουσταφά Κεμάλ πριν από έναν αιώνα, είτε θα βαδίσει σε έναν νέο κύκλο εσωτερικής σύγκρουσης για το αβέβαιο πια μέλλον της δημοκρατίας στη χώρα.
ΠΗΓΗ huffingtonpost
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου