Το άρθρο υπογράφει η συντακτική ομάδα του Bloomberg
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έχει προσπαθήσει να προβάλλει μια εικόνα οικονομικής ισχύος, ενώ διεξάγει τον πόλεμο στην Ουκρανία, θέλοντας να δώσει την εντύπωση ότι μπορεί εύκολα να ξεπεράσει τις προσπάθειες της Δύσης να εναντιωθεί στην επιθετικότητά του. Αν ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και άλλοι Δυτικοί ηγέτες θέλουν να διαπραγματευτούν μια συνετή ειρηνευτική συμφωνία, δεν πρέπει να τον πιστέψουν.
Ο Πούτιν κατανοεί καλύτερα από τους περισσότερους απολυταρχικούς ηγέτες τη σημασία της οικονομικής ανθεκτικότητας. Πριν από την εισβολή, έχτισε ένα δημοσιονομικό "φρούριο" για να προστατεύσει το καθεστώς του. Περιελάμβανε έναν ισοσκελισμένο ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, ελάχιστο εξωτερικό δανεισμό, εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε αποθέματα της κεντρικής τράπεζας και ένα ταμείο εθνικού πλούτου ύψους 175 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σχεδιασμένο να απαλύνει την επίδραση των μεταβαλλόμενων τιμών ενέργειας στα εξαρτώμενα από τα ορυκτά καύσιμα έσοδα της χώρας.
Αυτή η προετοιμασία (μαζί με τις συνεχιζόμενες εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου) βοήθησε τον Πούτιν να επιβιώσει των δυτικών κυρώσεων και να διαψεύσει τις προβλέψεις που ήθελαν κατάρρευση της οικονομίας. Κατάφερε να δώσει μια τεράστια ώθηση μέσω της αύξησης των στρατιωτικών δαπανών από λιγότερο από 4% σε (κατά ορισμένες εκτιμήσεις) 10% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος - παρέχοντας υψηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας στην αμυντική παραγωγή και σημαντικά ποσά στις συχνά φτωχές οικογένειες στρατιωτών. Μαζί με τα επιδοτούμενα από το κράτος ενυπόθηκα δάνεια (που τώρα έχουν καταργηθεί), η γενναιοδωρία αυτή τροφοδότησε μια καταναλωτική και κατασκευαστική "έκρηξη".
Ωστόσο, τώρα τα κόστη αυξάνονται. Όλα είναι πιο ακριβά: Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ένα αντιπροσωπευτικό καλάθι καταναλωτικών αγαθών στη Ρωσία κοστίζει περίπου 80% περισσότερο από ό,τι πριν από τον πόλεμο. Οι μισθοί έχουν εκτοξευθεί, καθώς μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού έχει σκοτωθεί, τραυματιστεί ή γενικότερα δεν είναι διαθέσιμο. Η άνοδος του πληθωρισμού ανάγκασε την κεντρική τράπεζα να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο στο ακραίο 21%, συντρίβοντας τις επενδύσεις σε μη στρατιωτικές επιχειρήσεις. Η ώθηση που έλαβε η οικονομία εξαντλείται: Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η ανάπτυξη αναμένεται να επιβραδυνθεί στο 1% το επόμενο έτος, από 3,9% φέτος. Προσαρμοσμένη στις ανεξάρτητες μετρήσεις πληθωρισμού, η πραγματική παραγωγή της Ρωσίας έχει υποχωρήσει απότομα.
Παράλληλα, το φρούριο του Πούτιν έχει συρρικνωθεί. Περίπου 300 δισεκατομμύρια δολάρια σε συναλλαγματικά αποθεματικά είναι "παγωμένα" στη Δύση και ίσως να μην επιστρέψουν ποτέ. Το ρευστό χρήμα του ρωσικού ταμείου εθνικού πλούτου, σε κινεζικά γουάν, έχει μειωθεί στο ισοδύναμο περίπου 31 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η υπερβολική δανειοδότηση έχει αποδυναμώσει τις τράπεζες. Αυτό καθιστά τη Ρωσία πολύ πιο ευάλωτη σε οικονομικά σοκ, όπως η πτώση των παγκόσμιων τιμών του πετρελαίου. Όσο περισσότερο διαρκεί ο πόλεμος, τόσο μεγαλύτερη είναι η ζημιά - και τόσο μεγαλύτερη η ανάγκη να καταφύγει σε αντιδημοφιλή μέτρα, όπως η αύξηση των φόρων ή η περικοπή των κοινωνικών δαπανών.
Φυσικά, οι οικονομικοί περιορισμοί από μόνοι τους δεν πρόκειται να αναγκάσουν τον Πούτιν να τερματίσει τον πόλεμο σύντομα. Φέρνουν, ωστόσο, στο φως, ένα πλεονέκτημα που οι χώρες της Δύσης πρέπει να εκμεταλλευτούν. Οι οικονομίες των ΗΠΑ και της Ευρώπης - συνολικά - είναι πάνω από 20 φορές μεγαλύτερες από αυτή της Ρωσίας. Η επίδειξη ακλόνητης αποφασιστικότητας να "υπερχρεώσουν" τον Πούτιν ωθώντας τον σε μεγαλύτερες δαπάνες θα μπορούσε τελικά να τον οδηγήσει στο τραπέζι των συνομιλιών και θα αποτελούσε ένα σημαντικό διαπραγματευτικό χαρτί. Μια τέτοια δέσμευση - σε συνδυασμό με τις συνεχείς προμήθειες εξελιγμένου οπλισμού και αυστηρότερες κυρώσεις - θα μεγιστοποιούσε τις πιθανότητες να επιτευχθεί μια λογική συμφωνία.
Η υπομονή της κοινής γνώμης για την παροχή βοήθειας στην Ουκρανία είναι σαφώς μειωμένη, τόσο στις ΗΠΑ όσο και σε άλλες χώρες. Ωστόσο, μια μικρότερη υποστήριξη τώρα δεν θα τερμάτιζε τον πόλεμο με επιθυμητούς όρους. Αντιθέτως, θα ενθάρρυνε τον Πούτιν και - κατά πάσα πιθανότητα - θα αποδεικνυόταν πολύ πιο κοστοβόρα μακροπρόθεσμα. Η οικονομία της Ρωσίας είναι πιο αδύναμη από ό,τι φαίνεται. Η Δύση πρέπει να εκμεταλλευτεί αυτή την ευκαιρία όσο ακόμη προλαβαίνει.
Απόδοση – Επιμέλεια: Λυδία Ρουμποπούλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου