Της Allison Schrager
Μπορεί να έχουμε αρχίσει να μαθαίνουμε να ζούμε με τον Covid, ωστόσο, όπως δείχνει η τελευταία έκθεση για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ, εξακολουθούμε να ζούμε σε μια πανδημική οικονομία.
Δυόμισι χρόνια μετά τα πρώτα lockdown, η οικονομία παραμένει "περίεργη": μπορεί να χρειάζεται περισσότερο από έναν χρόνο για να παραλάβει κανείς ένα πλυντήριο πιάτων, πολλούς μήνες για να λάβει το διαβατήριό του, οι επιχειρήσεις έχουν έλλειψη προσωπικού, τα καταστήματα βλέπουν πολλές φορές να εξαντλούνται βασικά είδη από τα ράφια τους, όπως για παράδειγμα τα παυσίπονα ενώ, φυσικά, υπάρχει και υψηλός πληθωρισμός.
Οι Αμερικανοί απόλαυσαν πολλά χρόνια κατά τα οποία το νεότερο, καλύτερο προϊόν ήταν πάντα διαθέσιμο και πολλές υπηρεσίες γίνονταν φθηνότερες μέρα με την ημέρα. Πλέον, ορισμένες φορές, νιώθουμε σαν να ξυπνήσαμε στο δυστοπικό δεύτερο μισό του "Atlas Shrugged".
Πότε επιτέλους θα επανέλθουν τα πράγματα στο φυσιολογικό; Σε ορισμένα πεδία, ίσως και ποτέ. Η πανδημία επιτάχυνε αλλαγές στην οικονομία οι οποίες βρίσκονταν ήδη στα σκαριά. Ανέτρεψε, δε, πολλές από τις υποθέσεις μας, αλλάζοντας τις οικονομικές σχέσεις οι οποίες αποτελούσαν τη βάση για πολλές προβλέψεις, καθιστώντας τα πάντα, από τον πληθωρισμό έως τις καταναλωτικές δαπάνες, πιο δύσκολο να προβλεφθούν για τα επόμενα χρόνια.
Θα υπάρχουν πάντα τμήματα της οικονομίας, όπως οι τιμές της ενέργειας, στα οποία θα έχουμε μικρότερο έλεγχο, ωστόσο άλλες πτυχές μπορούν να διορθωθούν. Σύντομα θα μπορούμε και πάλι να υπολογίζουμε σε πλήρως εξοπλισμένα ράφια και σε πιο σταθερές τιμές.
Ακολουθεί λοιπόν μια σύντομη περιγραφή του τι θα επιστρέψει - λογικά - στα παλιά και τι πρέπει να αρχίσουμε να συνηθίζουμε όλοι, καθώς η οικονομία του Covid εξελίσσεται στην νέα μας οικονομία.
Πράγματα που θα επιστρέψουν στην κανονικότητα
Η έλλειψη εργατικού δυναμικού είναι μεγάλο ζήτημα. Πρόκειται για έναν σημαντικό λόγο για τον οποίο η οικονομία είναι ακόμη σε περίεργα νερά. Κάθε ύφεση οδηγεί σε απώλεια εργαζομένων και μερικοί άνθρωποι, ειδικά άνδρες, εξακολουθούν να μην εργάζονται.
Στις τρέχουσες ελλείψεις προστίθεται το γεγονός ότι η νόμιμη μετανάστευση εξακολουθεί ουσιαστικά να βρίσκεται σε παύση στις ΗΠΑ, με μια συσσώρευση αιτήσεων για βίζα οι οποίες δεν έχουν ακόμη διεκπεραιωθεί. Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα πρέπει να θέσει το ζήτημα μεταξύ των πρώτων προτεραιοτήτων της.
Ωστόσο, σε σχέση με άλλες υφέσεις, η αγορά εργασίας έχει ανακάμψει, οι μισθοί αυξάνονται και οι άνθρωποι επανεντάσσονται στο εργατικό δυναμικό. Λιγότεροι άνθρωποι συνταξιοδοτούνται και ακόμη και ορισμένοι από τους πρόωρα συνταξιοδοτηθέντες της πανδημίας επιστρέφουν στη δουλειά.
Η εφοδιαστική αλυσίδα εξακολουθεί να είναι διαταραγμένη. Η παγκόσμια οικονομία πριν από την πανδημία ήταν απίστευτα αποτελεσματική επειδή τα προϊόντα κατασκευάζονταν με εξαρτήματα από όλο τον κόσμο. Το σύστημα αυτό, ωστόσο, ήταν περίπλοκο και η πανδημία έδειξε πόσο ευάλωτο ήταν σε διαταραχές.
Τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους, τα λιμάνια άρχισαν να αποφράσσονται και η έλλειψη ημιαγωγών τσιπ υπολογιστών να μειώνεται, ωστόσο οι ελπίδες για ομαλότητα το 2022 σβήστηκαν από τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Η Κίνα εξακολουθεί να κλείνει κατά τόπους την οικονομία της λόγω Covid. Μια απεργία, δε, στις εμπορευματικές σιδηροδρομικές μεταφορές των ΗΠΑ φαίνεται να αποφεύχθηκε την τελευταία στιγμή.
Ακόμη κι έτσι, ο δείκτης της Citi για τις πιέσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα δείχνει να βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση σε σχέση με πριν από έναν χρόνο. Θα υπάρξει μεγαλύτερη βελτίωση εάν μειωθεί το κόστος της ενέργειας και περισσότεροι άνθρωποι επιστρέψουν στην εργασία τους. Μακροπρόθεσμα, οι εταιρείες πιθανόν να καταστούν πιο ανθεκτικές σε μελλοντικές διαταραχές και να αποκτήσουν μεγαλύτερη διαφοροποίηση.
Ζητήματα που επιμένουν
Η αβεβαιότητα όσον αφορά τον πληθωρισμό σημαίνει μεγαλύτερη αστάθεια στις αγορές περιουσιακών στοιχείων. Μόλις η αλυσίδα εφοδιασμού και η αγορά εργασίας επουλώσουν τις πληγές τους, ο πληθωρισμός θα μειωθεί κάπως και θα σταθεροποιηθεί - κι αυτό θα βοηθήσει στη σταθεροποίηση των αγορών περιουσιακών στοιχείων.
Θα περάσει ωστόσο πολύς καιρός μέχρι ο πληθωρισμός να υποχωρήσει ξανά στο 2% ή χαμηλότερα. Εν μέσω δημογραφικών αλλαγών και ασθενέστερων διεθνών εμπορικών σχέσεων, ο πληθωρισμός μπορεί να αποκτήσει τη φυσική τάση να είναι υψηλότερος, ανεξάρτητα από το τι προσπαθούν να κάνουν οι κεντρικές τράπεζες. Ίσως χρειαστεί να μάθουμε να ζούμε με πληθωρισμό 3% ή 4%. Κι αυτό σημαίνει ότι τα επιτόκια (και τα στεγαστικά δάνεια) θα είναι επίσης υψηλότερα.
Τα γραφεία είναι ακόμη άδεια. Οι επόμενοι μήνες θα αποκαλύψουν το πώς ακριβώς θα μοιάζει το μέλλον της εργασίας, καθώς ορισμένοι εργοδότες απαιτούν από όλους τους εργαζόμενούς τους να επιστρέψουν στο γραφείο. Κάποιοι θα επιστρέψουν απρόθυμα και άλλοι ποτέ.
Οι επιχειρηματικές συνοικίες έχουν ήδη περισσότερη ζωή, ωστόσο δεν είναι πολυσύχναστες πέντε ημέρες την εβδομάδα. Τα γραφεία δεν είναι γεμάτα κάθε μέρα και τα περισσότερα μέσα μαζικής μεταφοράς εξακολουθούν να κινούνται με πληρότητα κάτω από το 60% των επιπέδων πριν από την πανδημία. Η πανδημία καθιέρωσε την εργασία από το σπίτι (τηλεργασία) ως βιώσιμη επιλογή και το γραφείο δεν θα ξαναγίνει ποτέ το ίδιο.
Η εμπιστοσύνη στους θεσμούς μπορεί επίσης να μην ανακάμψει ποτέ. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας πολιτικοποιήθηκαν τα πάντα, από τη δημόσια υγεία μέχρι τις κεντρικές τράπεζες. Ήταν κάπως αναπόφευκτο, καθώς η κρατική παρέμβαση γίνεται μεγαλύτερο μέρος της ζωής των ανθρώπων σε περιστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Η κυβέρνηση καταδικάζεται για κακές αποφάσεις (το παρατεταμένο κλείσιμο των σχολείων ήταν μια προβλέψιμη τραγωδία) και δεν λαμβάνει εύσημα για τις επιτυχημένες πολιτικές της. Ωστόσο, η δυσπιστία θα υπονομεύει σταθερά την οικονομία στο μέλλον, καθώς η ισχυρή εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση και τις υπηρεσίες της, τις εταιρείες και τους πολιτιστικούς οργανισμούς είναι κρίσιμη για μια υγιή οικονομία και για τη δημόσια ασφάλεια. Λιγότερα παιδιά πηγαίνουν στο δημόσιο σχολείο, ενώ πολλοί άνθρωποι δεν εμπιστεύονται πλέον τα εκλογικά αποτελέσματα, το δικαστικό σύστημα ή τις αρχές δημόσιας υγείας.
Η πανδημική οικονομία θα ξεπεράσει σε διάρκεια την ίδια την πανδημία. Μερικές από τις αλλαγές, όπως το πώς χρησιμοποιούμε την τεχνολογία, μπορεί εν καιρώ να αποδειχθούν θετικές. Περισσότερο από δύο χρόνια μετά την έναρξη της πανδημικής κρίσης, ωστόσο, τα σημεία συμφόρησης στη ροή αγαθών και ανθρώπων σημαίνουν ότι εξακολουθούμε να ζούμε με ελλείψεις, υψηλό πληθωρισμό και πολλή αβεβαιότητα σχετικά με το πότε κάποια (τουλάχιστον) πράγματα θα μπορούσαν να επανέλθουν στην κανονικότητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου