Δρ. Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Με την πρόσφατη συνάντηση Γιώργου Γεραπετρίτη-Χακάν Φιντάν ανοίγει ένας νέος κύκλος επαφών Αθήνας-Αγκυρας, που μέσα στο επόμενο τρίμηνο θα διευρυνθεί με τη συνάντηση κορυφής στο περιθώριο της 78ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη μεταξύ Μητσοτάκη και Ερντογάν (σε λιγότερο από δύο εβδομάδες), τις συναντήσεις Γεραπετρίτη-Φιντάν ως και των υπουργών Αμυνας, Νίκου Δένδια-Γιασάρ Γκιουλέρ (στο περιθώριο των φθινοπωρινών συνόδων των υπουργών Εξωτερικών και υπουργών Αμυνας των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες), τις επαφές του υφυπουργού Κώστα Φραγκογιάννη για τη «χαλαρή»/ήπια θεματολογική ατζέντα μέσα στον Οκτώβριο (οικονομικά, εμπορικά, περιβαλλοντικά θέματα) και στις αρχές Δεκεμβρίου του Ανώτατου Συμβουλίου των δύο χωρών στη Θεσσαλονίκη.
1 Τα πράγματα στον πολιτικό διάλογο θα πρέπει να αντιμετωπιστούν πολύ ψύχραιμα. Η όλη διαδικασία «επαναπροσέγγισης» δεν είναι περίπατος στην Εδέμ. Και ούτε πρόκειται να είναι. Υπάρχουν δεκάδες εμπόδια και σκόπελοι στις επικείμενες επαφές. Εμείς και ορθότατα μπορεί να λέμε για οριοθετήσεις ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, αλλά η φαρέτρα των Τούρκων έχει πολλά «δηλητηριώδη» βέλη και για την Αθήνα μη αποδεκτά και υλοποιήσιμα. Π.χ. εύρος εναέριου χώρου, απομάκρυνση στρατιωτικών δυνάμεών μας από τα νησιά από Σαμοθράκη μέχρι Καστελλόριζο, χωρικά ύδατα και ισχύοντα από το 1995 /CASUS BΕLLI ζητήματα Ανατολικής Μεσογείου, το προβληματικό τουρκολιβυκό μνημόνιο των Ερντογάν-Σάρατζ του 2019 και η ανανέωσή του το 2022 από την κυβέρνηση Ντμπέιμπα στην Τριπολιτάνα κ.λπ. Μη λησμονούμε ότι τουρκικό κατασκοπευτικό σκάφος (έχω όλα τα στοιχεία) ενεργεί παράλληλα με τη λιβυκή ακτογραμμή (signal/intel και προς Βεγγάζη μεριά…). Στον πολιτικό διάλογο χρειάζεται προσοχή και όχι βεβιασμένες ενέργειες, γιατί, αν υπάρξει σε κάτι υποτροπή, θα δεσμεύσει ολόκληρες τις επόμενες γενιές. Η διπλωματία δεν είναι… λούνα παρκ ούτε τυχερά παίγνια και οι Τούρκοι είναι πολύ καλοί σε διπλωματικές κινήσεις. Επίσης, η Αγκυρα δεν αποκλείεται να θέσει θέμα για τη μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη, ενώ το Κυπριακό διαφαίνεται ότι δεν υπάρχει στις όποιες συζητήσεις, αφού το σκληροπυρηνικό κατεστημένο της Αγκυρας και ο εντολοδόχος Ερσίν Τατάρ υποστηρίζουν απόσχιση και δύο κράτη.
2 Tα στρατιωτικά ΜΟΕ είναι μια «πονεμένη ιστορία». Οι μέχρι τώρα γύροι δεν απέδωσαν κάποια σοβαρά αποτελέσματα. Ο υπογράφων είναι υποστηρικτής του διαλόγου, αλλά είναι διαφορετικό θέμα ο διάλογος από τη φάση των διαπραγματεύσεων. Χρειάζεται κρυστάλλινη και όχι κρυφή ατζέντα θεμάτων και ούτε φοβικά σύνδρομα. Αλλο οι επαφές για περιβαλλοντικά θέματα και συνδρομή σε αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και άλλα τα θέματα του Αιγαίου. Τα ΜΟΕ δεν είναι για αμοιβαίες επισκέψεις και θεωρητικολογία. Στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου το ΝΑΤΟ και το αλήστου μνήμης Σύμφωνο της Βαρσοβίας συζητούσαν θέματα ΜΟΕ, περιορισμού επιθετικών συμβατικών όπλων (MBFR/CFE), συμφωνία «Ανοικτών Ουρανών», ανταλλαγές θέσεων για στρατιωτικά δόγματα, το ενδεχόμενο αποπυρηνικοποιημένων ζωνών ή ζωνών λέπτυνσης κ.λπ. Τα πλείστα από αυτά υιοθετήθηκαν όταν κατέρρευσαν η ΕΣΣΔ και το Βαρσοβιανό Σύμφωνο. Και, προφανώς, σε εποχή Γκορμπατσόφ… και συνοδεύονταν από επιθεωρησιακά και ελεγκτικά μέτρα. Είναι μακρύς ο δρόμος για να φθάσουμε σε τυχόν συγκλίσεις και πολύ δύσβατος… Δεν φαίνεται, τουλάχιστον τώρα, φως στο βάθος του τούνελ… Επίσης, οι στρατιωτικοί που θα συμμετέχουν στην επιτροπή μας απαιτείται να είναι γνώστες αρκετών ζητημάτων, γι’ αυτό και η επιτροπή μας θα πρέπει να είναι «υπολογίσιμης εμβέλειας». Και, τέλος πάντων, MOE από ΜΟΕ διαφέρουν…
3 Η Τουρκία -ας ληφθεί υπ’ όψιν- κάνει εκτεταμένη και παγκόσμια πολιτική σε όλες σχεδόν τις γωνιές του πλανήτη, έχει παρουσία στρατιωτική σε 11 κράτη και σημαντική στρατιωτική διπλωματία και αμυντική βιομηχανία. Αυτά τα δύο έχουν πολιτικές προεκτάσεις και επηρεάζουν ανάλογα… Είναι επικεφαλής των τουρκογενών κρατών, έχει ισχυρή παρουσία στον Οργανισμό Ισλαμικών Κρατών κ.λπ. Με απλά λόγια, χρειάζεται προσοχή. Εμφανίζεται με σύγχρονο ενεργειακό στόλο, καθώς και με πλοίο ειδικών αποστολών/αμφιβίων το ANADOLU (επισημαίνω την AIR NAVAL POWER PROJECTION), ενώ παρακολουθώ το τελευταίο χρονικό διάστημα ότι καθίσταται «ναυτικός εργολάβος» σε κράτη της Κασπίας.
Ελληνοτουρκικά: Οι παγίδες της Χάγης
Η Αθήνα καλώς εμμένει στο Διεθνές Δίκαιο και τις διεθνείς συμβάσεις. Ομως, στον αλλόκοτο κόσμο που διαμορφώνεται δεν φθάνουν μόνο αυτά. Γνωστά νομικά ισχύοντα παραβιάζονται, παραποιούνται και εκτρέπονται. Αποφάσεις διεθνών δικαστηρίων δεν είναι πάντα βάσει των νομικών κειμένων. Χρειάζεται προσοχή. Πολιτικά και στρατηγικά συμφέροντα επηρεάζουν και ωθούν προς άλλες αποφάσεις και αποτελέσματα. Επειδή ακούγονται πολλά για Χάγη και ορισμένοι βλέπουν τα αντικείμενα ως είδωλα και αντίστροφα, είναι προς θετική κατεύθυνση να τα μελετούν από όλες τις οπτικές γωνίες. Και άλλοι πήγαν στη Χάγη και στραπατσαρίστηκαν (μεταξύ των οποίων και ο ανεκδιήγητος Καντάφι στις περιπτώσεις με Μάλτα, Τυνησία ως και με τον Κόλπο της Σύρτης). Οπως και να έχουν τα πράγματα, τέτοιοι «έρωτες» με τη διεθνή Δικαιοσύνη χρειάζονται προσοχή.
Ευελιξία και σοβαρότητα
Συμπερασματικά, ναι στις διμερείς επαφές με την Αγκυρα με διπλωματική ευελιξία, σοβαρότητα, ευκρινείς θέσεις και πολύ καλές πληροφορίες για τις κινήσεις των απέναντι, που να προέρχονται από «υπολογίσιμα και βαθιά λαρύγγια» και όχι ερασιτεχνικές αναφορές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου