Το Πούμα είναι ένα αιλουροειδές σαρκοφάγο θηλαστικό που ζει στην Αμερική. Μπορεί να επιβιώσει στα βουνά, στους βάλτους, στις σαβάνες και στα δάση, ακόμα και σε μεγάλο υψόμετρο. Ζει μοναχική ζωή και διακρίνεται για τη δύναμη του. Το Σούπερ Πούμα ή AS 332 Super Puma είναι ένα δικινητήριο ελικόπτερο (Ε/Π), μέσης μεταφορικής ικανότητας. Αναπτύχθηκε με βάση το παλαιότερο SA 330 Puma από την γαλλική Aérospatiale, η οποία αργότερα συγχωνεύθηκε με την γερμανική DASA, δημιουργώντας την Eurocopter, νυν Airbus Helicopters. Είναι πολλαπλού ρόλου, με μεγάλη ευελιξία, αξιοπιστία και επιβιωσιμότητα σε περιβάλλον μάχης. Έχει πλήρωμα 4 έως 7 ατόμων και δυνατότητα μεταφοράς έως και 19 επιβατών/ναυαγών ή 10 ασθενών, ενώ το μέγιστο βάρος απογείωσης είναι της τάξης των 9 τόνων.
Γράφει ΕΙΔΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ
Συνολικά, έχουν κατασκευαστεί πάνω από 1000 Super Puma AS 332 ή Η215, όπως ονομάζεται σήμερα, τα οποία χρησιμοποιούνται από σχεδόν 100 φορείς σε 59 χώρες. Το πλήθος των χρηστών αποδεικνύει τις ικανότητες και την αποδοτικότητα του υπόψη Ε/Π. Τα Super Puma παρουσιάζουν παγκοσμίως υψηλές διαθεσιμότητες της τάξης του 98%, όπως έχει αποδειχθεί και για την ευρύτερη οικογένεια Ε/Π της Airbus Helicopters.
Η Πολεμική Αεροπορία διαθέτει 12 Ε/Π AS 332 C1:
α. 4 Ε/Π, τα οποία προμηθεύτηκε το Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. το 1998 (18.500.000.000 δρχ),
β. 4 συν 2 (ως option) Ε/Π μέσω της σύμβασης 037Γ/2000 (συνολικά € 62.000.000),
γ. 2 Ε/Π μέσω διακρατικής συμφωνίας Ελλάδος-Γαλλίας το 2009 (€ 42.000.000).
Επίσης, το Πυροσβεστικό Σώμα διαθέτει ακόμα 2 Ε/Π AS 332 L1, τα οποία απέκτησε το 2005 ως δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Το χιλιοστό Ε/Π Super Puma τον Σεπτέμβριο 2019, στις εγκαταστάσεις της Airbus Helicopters στο Marignane στην νότια Γαλλία. Τα Ε/Π της ΠΑ επιχειρούν από την Αεροπορική Βάση Ελευσίνας (112 Πτέρυγα Μάχης) και ανήκουν στην 384 Μοίρα Έρευνας – Διάσωσης. Ο επιχειρησιακός εξοπλισμός τους περιλαμβάνει αυτόματο πιλότο 4 αξόνων, υπολογιστή ναυτιλίας και διαχείρισης αποστολής, αδρανειακή μονάδα (ΙΝS) με δέκτη GΡS, συστήματα ραδιοναυτιλίας VOR/DME, ραντάρ έρευνας επιφανείας-καιρού RDR-1500Β, σύστημα FLIR (εμπρόσθιας παρατήρησης υπέρυθρης ακτινοβολίας) Chlio-S, σύστημα αναγνώρισης ΙFF AN/ΑΡΧ-100, ασυρμάτους V/UΗF AM/FM ΑΝ/ARC-210 και σύστημα αυτόματης εύρεσης κατεύθυνσης πομπού ΑDF-60Α.
Εν ολίγοις, η ΠΑ διαθέτει 12 καθ’ όλα ικανά Ε/Π, τα οποία θα έπρεπε να παρουσιάζουν υψηλή διαθεσιμότητα. Όμως, στις πρόσφατες πλημμύρες στην Θεσσαλία, επιχείρησαν μόλις δύο Super Puma, ενώ υπήρχαν και άλλα δύο διαθέσιμα αλλά με χαμηλά υπόλοιπα ωρών (δηλαδή, εάν συμπλήρωναν λίγες ώρες πτήσης, θα έπρεπε να καθηλωθούν μέχρι να γίνει η ανάλογη συντήρηση). Και για όσους συνηθίζουν να πέφτουν από τα σύννεφα, υπενθυμίζεται ότι και τον Δεκέμβριο 2014, στο περιστατικό φωτιάς του πλοίου Norman Atlantic, είχαμε μόνο 3 Ε/Π διαθέσιμα. Και δεν είναι το μόνο ανάλογο περιστατικό. Με άλλα λόγια, εδώ και πολλά χρόνια, αυτά τα Ε/Π που σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο επιτυγχάνουν διαθεσιμότητα 98%, στην Ελλάδα παρουσιάζουν πολύ χαμηλή διαθεσιμότητα.
Δυστυχώς, ανάλογα προβλήματα παρατηρούνται και σε άλλα μέσα των Ενόπλων Δυνάμεων. Π.χ., είναι γνωστό τοις πάσι ότι τα Mirage 2000/-5 παρουσίαζαν πολύ χαμηλές διαθεσιμότητες επί σειρά ετών (έφτασαν να πετάνε 8 στα 42, το θέμα αντιμετωπίστηκε με νομοθετική ρύθμιση), όπως και τα Τ-6 (πετούσαν 8 στα 45, αναμένεται βελτίωση με τη βοήθεια της Elbit Systems) αλλά και τα Ε/Π ΝΗ90 του Στρατού Ξηράς (νεώτερα και ικανότερα σε σχέση με τα Super Puma, είχαν μηδενική συμμετοχή στις πρόσφατες πλημμύρες).
Το πρόβλημα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο περί προμηθειών στρατιωτικού υλικού, το οποίο βασίζεται στον νόμο 3978/11. Ο νόμος αυτός εισήγαγε στο ελληνικό δίκαιο τη συναφή Ευρωπαϊκή Οδηγία 2009/81/ΕΚ αλλά και ορισμένες προβλέψεις περί διαφάνειας, καταπολέμησης της διαφθοράς, ακεραιότητας κλπ. Παρά τις αγαθές προθέσεις του, είναι ευρέως παραδεκτό ότι ο εν λόγω νόμος έχει αποτελέσει σοβαρότατη τροχοπέδη στην σύναψη συμβάσεων. Πέραν των αυξημένων απαιτήσεων από τους υποψηφίους, προβλέπονται πολλά βήματα για την ενεργοποίηση ενός προγράμματος, τα οποία απαιτούν πάρα πολύ χρόνο.
Οι δυσχέρειες του νομικού πλαισίου, σε συνδυασμό με την υπερβολική χρήση της διαγωνιστικής διαδικασίας, έχουν καταστήσει εξαιρετικά δύσκολη την σύναψη συμβάσεων Εν Συνεχεία Υποστήριξης – Ε.Σ.Υ. (FOS – Follow On Support). Ως εκ τούτου, όπως επιβεβαιώθηκε εμμέσως από το ΥΠΕΘΑ, δεν έχουν υπογραφεί ακόμα συμβάσεις Ε.Σ.Υ. για τα ιπτάμενα ραντάρ, για διάφορα όπλα, για τα Ε/Π ΝΗ90 κλπ. Για τον στρατιωτικό εξοπλισμό, δεν είναι δυνατή η προμήθεια/επισκευή μεμονωμένων υλικών χωρίς σύμβαση Ε.Σ.Υ., οπότε τα επηρεαζόμενα οπλικά συστήματα παρουσιάζουν προβλήματα διαθεσιμότητας, ενώ αν αυτό συνεχίζεται επί μακρόν είναι αμφίβολο εάν θα επανέλθουν ποτέ.
Η διαθεσιμότητα Ε/Π Έρευνας- Διάσωσης (Ε-Δ) έχει ιδιαίτερη σημασία για τη χώρα, καθώς είναι απαραίτητα ώστε να διασφαλίζεται η δυνατότητα Ε-Δ συνεχώς σε όλον τον ελληνικό χώρο, τόσο στην ειρήνη (Search & Rescue – SAR), όσο και στον πόλεμο (Combat Search & Rescue – CSAR). Επισημαίνεται ότι στην υφέρπουσα ελληνοτουρκική αντιπαράθεση στο Αιγαίο και στην δυνητική ΑΟΖ, σαφώς υπεισέρχεται και η παράμετρος της Ε-Δ. Τέλος, σημαντική είναι η συμβολή τους στις αεροδιακομιδές ασθενών, ειδικά από νησιά που δεν διαθέτουν αεροδρόμια.
Η ΠΑ αναλαμβάνει την καθημερινή υποστήριξη των Super Puma, καθώς και τις συνήθεις περιοδικές επιθεωρήσεις, εργασίες οι οποίες γίνονται στην Μοίρα Συντήρησης Ε/Π (ΜΣΕ/Π) της 112ΠΜ. Δεν μπορεί όμως να εκτελέσει επισκευές υποσυγκροτημάτων (π.χ., ραντάρ, FLIR κ.λπ.), ούτε συντηρήσεις εργοστασιακού επιπέδου (αν και σύμφωνα με το ΥΠΕΘΑ παλαιότερα είχε αποδοθεί ένα Ε/Π από το ΚΕΑ).
Έτσι, η ΠΑ έχει προβεί σε διάφορες κινήσεις, όπως:
α. Είχε συνάψει σύμβαση υποστήριξης των κινητήρων, με το παλαιότερο νομικό πλαίσιο (Π.Δ. 284/89), η οποία έχει πλέον λήξει.
β. Είχε στείλει ένα Ε/Π για εργοστασιακή συντήρηση στην Airbus της Ισπανίας μέσω NSPA.
γ. Έχει εντάξει 5 Ε/Π στην ΕΑΒ ΑΕ, στο πλαίσιο της “Βασικής Συμφωνίας με την ΕΑΒ”. Δύο εξ αυτών έχουν αποδοθεί, μετά από εργασίες 3,5 ετών το καθένα, ενώ τρία παραμένουν στην ΕΑΒ χωρίς εκτίμηση απόδοσης.
δ. Έχει αποστείλει 2 Ε/Π στην ελβετική Ruag για εργοστασιακή συντήρηση μέσω NSPA.
ε. Προσπαθεί εδώ και χρόνια να συνάψει σύμβαση Ε.Σ.Υ. Η πιο πρόσφατη προσπάθεια τρέχει στην ΓΔΑΕΕ στο πλαίσιο του ν.3978/11, από το 2017, καθώς υπήρξαν αρκετές προδικαστικές προσφυγές και αντεγκλήσεις μεταξύ των υποψηφίων. Εντύπωση προκαλεί η απόρριψη αρκετών υποψηφίων εταιρειών στο στάδιο ποιοτικής επιλογής, μεταξύ των οποίων και της κατασκευάστριας. Στις 13-01-23, η σύμβαση κατακυρώθηκε σε μία ιδιωτική εταιρεία με έδρα τα Μέγαρα. Όμως, κατά τον προσυμβατικό έλεγχο το Ελεγκτικό Συνέδριο απεφάνθη αρνητικά στις 13-07-23. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η ανάδοχος εταιρεία δεν τηρεί βασικές προϋποθέσεις, ενώ δεν διαθέτει πιστοποιήσεις από την κατασκευάστρια.
στ. Τα Super Puma δεν θεωρούνται οπωσδήποτε στρατιωτικός εξοπλισμός, εν αντιθέσει π.χ. με τα ΝΗ90. Ως εκ τούτου, είναι δυνατή η χρήση του “πολιτικού” ν.4412/16 περί δημοσίων συμβάσεων. Έτσι, η ΠΑ έχει συνάψει πολλές εκατοντάδες συμβάσεις επισκευής ή προμήθειας επιμέρους υλικών (πάνω από 1500 πράξεις!), όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει στην Δι@ύγεια. Αυτό μεταφράζεται σε ατελείωτες ώρες επιτελικής επεξεργασίας, σε πολλαπλά επίπεδα.
Πέραν τούτων, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι συνεχείς αφαιροτοποθετήσεις υλικών όλα αυτά τα χρόνια, ώστε τα εν ενεργεία Ε/Π να φέρουν λειτουργικά υποσυγκροτήματα, ταλαιπωρώντας το υλικό και το προσωπικό της ΜΣΕ/Π. Και όλη αυτή η σισύφεια προσπάθεια για να επιχειρούν 2 στα 12 Ε/Π… Αντί να υπάρχει μία πλήρης σύμβαση Ε.Σ.Υ., η οποία να καλύπτει όλες τις απαιτήσεις, διασφαλίζοντας υψηλές διαθεσιμότητες.
Από την πολυετή προσπάθεια για σύμβαση Ε.Σ.Υ., ανακύπτουν ορισμένα ερωτήματα:
– Μήπως οι απαιτήσεις του ν.3978/11 και ειδικότερα αυτές που δεν απορρέουν από την ευρωπαϊκή οδηγία είναι υπερβολικές; Πως είναι δυνατόν να απορρίπτονται τόσες υποψήφιες εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευάστριας; Οι εταιρείες αυτές δεν αναλαμβάνουν εργασίες συντήρησης σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, που ακολουθούν την ίδια οδηγία;
– Μέχρι πόσο θα μπορούσε να διαρκέσει μία διαγωνιστική διαδικασία; Θα συνεχιστεί επ’ άπειρον; Είναι δυνατόν μία τόσο κρίσιμη υπόθεση να εκκρεμεί τόσα χρόνια;
– Τελικά, η ανάδοχος εταιρεία ικανοποιεί τα κριτήρια του διαγωνισμού; Μήπως το Ελεγκτικό Συνέδριο διαπίστωσε όντως σοβαρές ελλείψεις και απεφάνθη αρνητικά, προστατεύοντας το δημόσιο, ως όφειλε;
– Τι μέλλει γενέσθαι;
– Θεωρώντας ότι τα Super Puma δεν αποτελούν στρατιωτικό εξοπλισμό, μήπως θα έπρεπε να προτιμηθεί το πλαίσιο του ν.4412/16, όπου υπάρχει περισσότερη εμπειρία;
Συμπερασματικά, είναι προφανές ότι απαιτείται μία ουσιαστική αναθεώρηση του διαβόητου ν.3978/11. Το γεγονός ότι πολλά μέσα παρουσιάζουν υψηλές διαθεσιμότητες σε άλλους χρήστες πλην Ελλάδος, δεν περιποιεί τιμή για τη χώρα. Αντιθέτως, μας εκθέτει διεθνώς. Και χάνει κάθε νόημα η συζήτηση για προμήθεια καινούργιων ελικοπτέρων, μαχητικών, μεταγωγικών κλπ, τα οποία είναι κατά κανόνα πολύ ακριβότερα στην αγορά και χρήση, εάν αδυνατούμε να συντηρήσουμε τα υφιστάμενα.
Όμως, ειδικότερα για τα Super Puma, δεν φταίει οπωσδήποτε ο ν.3978/11 ή τουλάχιστον δεν φταίει μόνον αυτός. Ως εκ τούτου, εκτιμάται ότι θα πρέπει να γίνει μία γενικότερη επανεξέταση των διαδικασιών προμηθειών του ΥΠΕΘΑ, ιδίως για την εν συνεχεία υποστήριξη, ώστε να καθοριστούν διαδικασίες απλές, κατανοητές από τους υποψηφίους, διαφανείς και ξεκάθαρες σε όλους.
Όχι με ένα συνονθύλευμα νόμων και υπερβολικές απαιτήσεις που οδηγούν σε ατελέσφορες διαδικασίες, καθιστώντας απαραίτητη τη χρήση εξαιρέσεων ή νομοθετικής ρύθμισης. Ο αντικειμενικός σκοπός είναι η διατήρηση υψηλής διαθεσιμότητας των μέσων, στρατιωτικών ή μη, με τον βέλτιστο και πιο οικονομικό τρόπο, ώστε να διασφαλίζεται η εύρυθμη λειτουργία του συνόλου – εν προκειμένω της ΠΑ.
Πρόσφατα, ένα 4χρονο κορίτσι που είχε σοβαρό ατύχημα στο Καστελόριζο, μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο της Τουρκίας, καθώς δεν υπήρχε διαθέσιμο Ε/Π να παραλάβει το παιδί, όπως καταγγέλλεται. Κι όμως, μία από τις βάσεις Ε/Π είναι στην Ρόδο. Ίσως χωρίς Ε/Π πλέον. Ιδού η Ρόδος λοιπόν, ιδού και το πήδημα, για τον εξορθολογισμό του θεσμικού πλαισίου περί προμηθειών του ΥΠΕΘΑ. Πριν διαπιστώσουμε, οδυνηρώ τω τρόπω, τις συνέπειες της έλλειψης μέσων, όταν θα υπάρξει ανάγκη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου