ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 18 Φεβρουαρίου 1952: Ελλάδα και Τουρκία εντάσσονται στο ΝΑΤΟ

Στάθης Βασιλείου

Το 1952, η Ελλάδα και η Τουρκία εντάσσονται επίσημα στη Βορειοατλαντική Συμμαχία. Πρόκειται για τη δεύτερη φάση διεύρυνσης του ΝΑΤΟ (North-Atlantic Treaty Organisation), μιας συμμαχίας που δημιουργήθηκε για την ισχυροποίηση των αμυντικών δεσμών μεταξύ των ΗΠΑ και των κρατών της Δυτικής Ευρώπης έναντι της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ).

Η χρονίζουσα παρουσία ισχυρών στρατιωτικών δυνάμεων της τελευταίας στα εδάφη της ανατολικής Ευρώπης και η βεβιασμένη ανάδειξη μονοκομματικών κυβερνήσεων, φιλικών προς τη Μόσχα στις χώρες που στάθμευε ο Κόκκινος Στρατός, αύξησε σημαντικό το αίσθημα ανασφάλειας των υπολοίπων ευρωπαϊκών κρατών.

Ο υπαρχηγός των Συμμαχικών Δυνάμεων στην Ευρώπη, στρατηγός Sir Bernard Montgomery με τον Αρχηγό ΓΕΣ υποστράτηγο Θρασύβουλο Τσακαλώτο στη Σχολή Ευελπίδων, στη διάρκεια επίσημης επίσκεψης.

Η παρουσία του Αμερικανικού Στρατού στην Ευρώπη παρείχε ένα βαθμό ασφάλειας και δέσμευσης των ΗΠΑ στην υπεράσπιση των δομών της πρώτης από τον ολοκληρωτισμό αλλά ακόμα κι αυτή η παρουσία είχε ημερομηνία λήξεως. Σύντομα, οι περισσότεροι Αμερικανοί στρατιώτες θα αποχωρούσαν για τη χώρα τους και η εν πολλοίς κατεστραμμένη και αφοπλισμένη δυτική Ευρώπη φάνταζε στις σκέψεις των πολιτικών ηγετών της Δύσης ως έτοιμη λεία της ισχυρής ΕΣΣΔ.

Με αυτό το σκεπτικό, πολλοί πολιτικοί και στις δύο όχθες του Ατλαντικού μεσίτευσαν για τη δημιουργία μιας συμμαχίας για την υπεράσπιση των θεσμών της δημοκρατίας και του φιλελευθερισμού.

Παρέλαση ενώπιον του Κωνσταντίνου Καραμανλή το 1957 στο στρατιωτικό αρχηγείο του ΝΑΤΟ (SHAPE) στο Παρίσι.

Το 1949, δημιουργήθηκε ο Οργανισμός Βορειο-Ατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) με τη συμμετοχή 12 κρατών (ΗΠΑ, Καναδάς, Ισλανδία από τη μία και Βρετανία, Πορτογαλία, Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο, Δανία, Νορβηγία και Ιταλία από την άλλη). Η Ελλάδα και η Τουρκία εντάχθηκαν το 1952 στη δομή του, στο πλαίσιο της πολιτικής της “ανάσχεσης” της εξόδου της ΕΣΣΔ προς την Μεσόγειο, ενώ δύο ακόμα χώρες, η Δυτική Γερμανία και η Ισπανία εντάχθηκαν στη συμμαχία το 1955 και το 1982 αντίστοιχα.

Η κυβέρνηση Νικολάου Πλαστήρα στη Βουλή κατά την κύρωση της συμφωνίας. Στο κέντρο εμπρός, ο πρωθυπουργός Ν. Πλαστήρας.

Η Ελλάδα διένυε το 1952 το τρίτο έτος μετά τον Εμφύλιο και η έκταση της καταστροφής των υποδομών ήταν τεράστια μετά από 10 σχεδόν χρόνια πολέμου. Η κυβέρνηση Νικολάου Πλαστήρα χαιρέτισε την είσοδο της χώρας στη συμμαχία ως εξασφάλιση της Ελλάδος τόσο στην άμυνα όσο και ως παράγοντα εξέλιξη της οικονομίας και της ανάπτυξης. Ο πρωθυπουργός δήλωσε στη Βουλή μετά την κύρωση της συμφωνίας: «Δεν μπορεί κανείς να μην παραδεχθεί ότι όταν η Ελλάς συμμετέχει εις το Ατλαντικόν Σύμφωνον μετά των Μεγάλων Δυνάμεων, αι οποίαι κατοικούνται από ελευθέρους δημοκρατικούς λαούς, αισθάνεται αυτή ασφαλεστέραν”.

Ο Αμερικανός στρατηγός Willard G. Wyman (κέντρο), πρώτος διοικητής της διοίκησης του NATO LANDSOUTHEAST κατά την ανάληψη των καθηκόντων του στο στρατόπεδο Şirinyer, στη Σμύρνη. Περιστοιχίζεται από τους δύο υπαρχηγούς του, αντιστρατήγους, Γερεμανίδη (αριστερά) και Türkmen (δεξιά), που συναντώνται για πρώτη φορά. (Φωτογραφία: LANDCOM Museum Archives).

Έπαρση των σημαιών του ΝΑΤΟ στη Σύνοδο της Συμμαχίας το 1952 στη Λισαβόνα, όπου προστέθηκαν για πρώτη φορά η ελληνική και τουρκική σημαίες ως 13ο και 14ο μέλη (φωτογραφία: ΝΑΤΟ Archives).

ΠΗΓΗ https://military-history.gr