του Γιώργου Σκαφιδά
Πίσω από τις -σε μεγάλο βαθμό αναπάντεχες- συριακές αναφλέξεις των τελευταίων 24ώρων, αναδύονται εμφατικά ορισμένες -κάθε άλλο παρά αναπάντεχες- διαπιστώσεις: τα συγκοινωνούντα δοχεία της Μέσης Ανατολής είναι στην πράξη απολύτως συγκοινωνούντα· οι πληγές, όταν παραμένουν ανοιχτές, υποτροπιάζουν· και πολλά μπορεί να αλλάξουν σε πολλά μέτωπα, από τη μία στιγμή στην άλλη.
Ομάδες τζιχαντιστών (της σουνιτικής Hayʼat Tahrir al-Sham εν προκειμένω), που υποστηρίζονται εν μέρει από την Τουρκία, επιχείρησαν επιθέσεις στην περιοχή του Χαλεπίου ενάντια στις δυνάμεις του Μπασάρ αλ Άσαντ, επεκτείνοντας μέσα σε λίγα 24ωρα κατά αρκετά τετραγωνικά χιλιόμετρα τις περιοχές που ελέγχουν στη βορειοδυτική Συρία. Προφανώς δεν θα είχαν καν τολμήσει αυτές τις επιθέσεις, εάν θεωρούσαν ότι όσοι στηρίζουν τον Άσαντ (το Ιράν, η Χεζμπολάχ, η Ρωσία) ήταν το ίδιο ισχυροί ή στον ίδιο βαθμό προσηλωμένοι στη Συρία όπως άλλοτε.
Με αλλά λόγια, οι τζιχαντιστές της HTS εξαπέλυσαν νέες επιθέσεις στη Συρία επειδή οι Ιρανοί και όσο υποστηρίζονται από το Ιράν (βλ. Χεζμπολάχ) είχαν προηγουμένως υποστεί ήττες και βαριά πλήγματα από τους Ισραηλινούς στον Λίβανο, στο Ιράν, αλλά και στη Συρία.
Όχι, δεν βρίσκονται όλοι οι ακραίοι στην ίδια πλευρά και ο εχθρός του εχθρού δεν είναι απαραιτήτως φίλος. Τα πράγματα είναι περισσότερο περίπλοκα στη Μέση Ανατολή.
Οι Ρώσοι στήριξαν τον Άσαντ και πήραν σε αντάλλαγμα βάσεις (Χμεϊμίμ/Λαττάκεια, Ταρτούς), τις μόνες ρωσικές στη Μεσόγειο. Οι Ιρανοί, από την άλλη πλευρά, στηρίζοντας τον Άσαντ, διεύρυναν την επιρροή τους, εξασφαλίζοντας πρόσβαση στη θάλασσα (Μεσόγειο) αλλά και στον Λίβανο (μέσω Συρίας).
Από τις 7 Οκτωβρίου του 2023 ωστόσο και έπειτα, η Μέση Ανατολή μπήκε σε μια νέα φάση λόγω Γάζας. Πλέον, 14 μήνες μετά, ο καλούμενος «άξονας της αντίστασης» των φιλοϊρανικών proxies κείται αποδυναμωμένος μετρώντας πληγές, ενώ η Ρωσία έχει άλλες προτεραιότητες (Ουκρανία, Κουρσκ) στην οποίες επενδύει σημαντικότατο στρατιωτικό, πολιτικό, διπλωματικό κεφάλαιο.
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, οι εχθροί του Άσαντ θεώρησαν ότι μπορούν τώρα να τον χτυπήσουν, ενδεχομένως με το σκεπτικό ότι οι υποστηρικτές του δεν θα μπορούσαν τώρα να τον υποστηρίξουν όπως άλλοτε.
Υπάρχουν δυνάμεις που θεωρούν, χωρίς βέβαια να το διαμηνύουν επισήμως, ότι θα μπορούσαν να επωφεληθούν από μια διαλυμένη, διχοτομημένη ή τριχοτομημένη Συρία, με την προσδοκία ότι μια τέτοια πολυδιάσπαση θα τους επέτρεπε να επεκτείνουν τις δικές τους σφαίρες επιρροής και ελέγχου πέραν των σημερινών τους γεωγραφικών συνόρων. Μια τέτοια δύναμη είναι η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η οποία θέλει βέβαια να θυμάται τη Συρία ως κομμάτι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Ο Ερντογάν δήλωνε κάποτε φίλος του Άσαντ, μετά επιχείρησε να τον ανατρέψει στηρίζοντας τους τζιχαντιστές που πολέμησαν εναντίον του (την περίοδο 2013-2014 για παράδειγμα), έπειτα επιχείρησε να τον επαναπροσεγγίσει (το περασμένο εξάμηνο) και τώρα, αφού αυτή η επαναπροσέγγιση απέτυχε λόγω των αρνήσεων της πλευράς Άσαντ, του στέλνει ένα μήνυμα τύπου «να τι παθαίνει οποίος αρνείται να διαπραγματευτεί με την Τουρκία». Εν τω μεταξύ βέβαια, η Τουρκία πραγματοποίησε διαδοχικές στρατιωτικές επεμβάσεις στη Συρία τα περασμένα χρόνια (το 2016, το 2018, το 2019, το 2022). Η πλευρά Άσαντ έλεγε το τελευταίο διάστημα στους Τούρκους που επιχειρούσαν να την προσεγγίσουν ότι «εάν θέλει η Άγκυρα να τα πούμε, να αποσύρει πρώτα τις δυνάμεις της από τα εδάφη μας». Αυτές οι δυνάμεις ωστόσο δεν αποχώρησαν και, αντιθέτως, τώρα εξαπολύουν νέες επιθέσεις ενάντια στην πλευρά του Ασαντ «δια αντιπροσώπων». Η Συρία είχε αξία για την Τουρκία και τις περιφερειακές της βλέψεις λόγω μεταναστευτικού/προσφυγικού (βλ. επιστροφές Σύρων προσφύγων) και, προφανώς, Κουρδικού (καθώς εκεί δρουν οι αυτονομιστικές κουρδικές πολιτοφυλακές της Ροζάβα). Εάν μπορούσαν να ξεφορτωθούν τον Άσαντ, οι Τούρκοι μάλλον θα το έκαναν.
Από την άλλη πλευρά ωστόσο, υπάρχουν δυνάμεις που έχουν δώσει μάχες για την επιβίωση του Άσαντ (το Ιράν, η Ρωσία, η Χεζμπολάχ, οι σιίτες του Ιράκ κ.ά.) και που, προφανώς, δεν θα ήθελαν αυτές οι μάχες να πάνε χαμένες.
Παράλληλα, κι αυτό είναι μάλλον το σημαντικότερο στην τρέχουσα φάση, υπάρχουν κι άλλες δυνάμεις που μάλλον θα ήθελαν να δουν τον Άσαντ να παραμένει στην εξουσία (ως ανάχωμα, για παράδειγμα, σε μια τουρκική επέκταση) αλλά αποδυναμωμένος. Το Ισραήλ και κάποια αραβικά κράτη (τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για παράδειγμα) μάλλον ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία, ενώ οι Κούρδοι της Συρίας (YPG, SDF) από την πλευρά τους τρέχουν τώρα να αποτρέψουν κάθε ενδεχόμενο νέων μεγάλων δικών τους απωλειών στον συριακό βορρά.
Κρίσιμο ερώτημα: Τι θα κάνουν τώρα οι ΗΠΑ (οι οποίες όμως βρίσκονται σε διαδικασία μετάβασης από τον Μπάιντεν στον Τραμπ); Στις ήδη υποτροπιάζουσες πληγές της Μέσης Ανατολής (Λίβανος, Γάζα), ήρθε πάντως, πριν από την ορκωμοσία Τραμπ, να προστεθεί άλλη μία: εκείνη της Συρίας.
από την ιστοσελίδα amynanet.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου