Μήπως δεν είναι καλύτερο, αντί να βγαίνει η ίδια φωνή από όλα τα κεφάλια, να βγαίνει διαφορετική;

ΣΕΝΕΡ ΛΕΒΕΝΤ,

Όταν εκείνοι που με στηρίζουν κάνουν έκκληση για στήριξη και σε άλλους, συνήθως βάζουν μιαν υποσημείωση λέγοντας «έστω και αν δεν συμφωνείτε με τις απόψεις του». Είναι πολύ φυσιολογικό. Κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να συμφωνεί εκατό τοις εκατό με τις απόψεις κανενός. Έτσι είμαι και εγώ. Υπάρχουν συγγραφείς και ποιητές που αγαπάω πολύ. Παρά ταύτα, έχουν απόψεις με τις οποίες δεν συμφωνώ. Όμως, αυτές δεν με αποκόπτουν από εκείνους. Δεν τις δημοσιοποιώ. Μήπως δεν λυπάμαι επειδή ερχόμαστε σε αντίθεση; Βεβαίως και λυπάμαι. Αλλά δεν μπορεί να γίνει τίποτα. Πιο πρόσφατα ήρθα σε αντίθεση με κάποιους κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού. Υπήρξαν κάποιοι που θίχτηκαν μαζί μου όταν έγραψα τις απόψεις μου. Εγώ δεν θίχτηκα μαζί τους. Εκείνοι θίχτηκαν.

Εγώ δέχτηκα τις δικές τους απόψεις με κατανόηση. Εκείνοι δεν ανέχτηκαν τι δικές μου απόψεις. Εγώ δεν τους κατηγόρησα επειδή δεν σκέφτονται όπως εμένα. Εκείνοι με κατηγόρησαν. Με κάποιους τέλειωσε ακόμα και η φιλία μας γι’ αυτό. Όμως, εγώ ουδέποτε σκέφτηκα να τελειώσω τη φιλία μου με κάποιον με τον οποίο συμφωνώ σε όλα τα θέματα, αλλά έρχομαι σε αντίθεση σε ένα θέμα.

Έτσι έγινε και κατά τις συζητήσεις για τον ρατσισμό. Η συμπαθητική μικρή μαϊμού, που βρισκόταν τόσα χρόνια στο λογότυπο της εφημερίδας «Αφρίκα» και έμοιαζε με το άγαλμα ενός «σκεπτόμενοι ανθρώπου», ήταν αρκετή για να κατηγορηθούμε ξαφνικά ως «ρατσιστές». Δεν δίστασαν να αποκαλέσουν «ρατσίστρια» με τις πιο βαριές κατηγορίες αυτή την εφημερίδα, η οποία αντιτάχθηκε πιο πολύ από τον καθένα στον ρατσισμό στην Κύπρο και για τον λόγο αυτό έβαλε πολλούς μπελάδες στο κεφάλι της. Εξαιτίας αυτού χώρισαν οι δρόμοι μας με πάρα πολλά άτομα που θεωρούσα ως προοδευτικά και αριστερά. Πρέπει να ήταν το κάτι άλλο η απόλαυση τού να πλήττεται η υπόληψη μιας εφημερίδας, η οποία έγινε θρύλος με τα δημοσιεύματά της και τον αγώνα που διεξάγει και δικαίως απέκτησε υπόληψη και στο εξωτερικό.

Ας πάμε λίγο πιο πίσω. Υπήρξαν κάποιοι που έσκισαν τα δεφτέρια τους μαζί μου και κατά τη διάρκεια του Σχεδίου Ανάν. Εγώ ανέχτηκα το δικό τους «ναι». Εκείνοι δεν μπόρεσαν να ανεχτούν το δικό μου «όχι». Ένας συγγραφέας λέει ότι «το να βγαίνει η ίδια φωνή από όλα τα κεφάλια είναι πιο επικίνδυνο από το να βγαίνει διαφορετική φωνή από όλα τα κεφάλια». Πολύ σωστά. Συμφωνώ. Αλλά κοιτάξτε τη δική μας υπόθεση. Η πλειοψηφία εκείνων που δεν μπορούν να ανεχτούν να ακούνε διαφορετικές απόψεις από άλλους είναι όσοι αγαπούν τη δημοκρατία περισσότερο. Έχει απόψεις με τις οποίες διαφωνώ ακόμα και ο πιο αγαπημένος μου συγγραφέας Ντοστογιέφσκι. Και ο Λεβ Τολστόι. Και οι δύο πίστευαν στον Θεό, στη θρησκεία. Πιάστηκαν απ’ αυτό όταν δεν μπόρεσαν να δουν άλλον δρόμο σωτηρίας για την ανθρωπότητα. Όμως, αυτό δεν είναι λύση, δεν είναι διέξοδος. Βρίσκω πιο σωστή τη ρήση του Καρλ Μαρξ ότι «η θρησκεία είναι το όπιο του λαού». Όμως, κατά την γνώμη μου, η ρήση του Ντοστογιέφσκι ότι «αν δεν υπάρχει Θεός, όλα επιτρέπονται», είναι η πιο ισχυρή υπεράσπιση της θρησκείας. Αξίζει να προβληματιστεί κανείς πάνω σε αυτήν. Ο Ναζίμ Χικμέτ είναι το άτομο με το οποίο θεωρώ ότι βρίσκομαι πιο κοντά, όμως έχει και εκείνος πλευρές με τις οποίες δεν συμφωνώ. Τα μυθιστορήματα του Αλμπέρ Καμί είναι από αυτά που προκαλούν επανάσταση στη ζωή του ανθρώπου. Όμως, δεν εγκρίνω με κανέναν τρόπο το γεγονός ότι τάχτηκε στο πλευρό τη γαλλικής αποικιοκρατίας κατά τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα στην Αλγερία. Θαυμάζω τους πίνακες του Σαλβαδόρ Νταλί, όμως δεν με εμποδίζει να αγαπώ αυτούς τους πίνακες το γεγονός ότι ήταν υποστηρικτής του φασίστα Φράγκο. Όπως δεν μειώνει τον θαυμασμό μου για τα έργα του Πικάσο το γεγονός ότι απατούσε συνεχώς τις γυναίκες που αγαπούσε. Μπορώ να παραθέσω περισσότερα παραδείγματα. Τι χρειάζεται; Σίγουρα οι αναγνώστες κατάλαβαν αυτό που θέλω να πω.

Όποια και αν είναι η βασική μας άποψη, όταν αξιολογούμε τα γεγονότα που εμφανίζονται μπροστά μας κατά την καθημερινή μας ζωή, πάλι μπορεί να βρεθούμε σε διαφορετικά στρατόπεδα. Μακάρι να μπορούσα να ήξερα και με ποιες απόψεις μου δεν συμφωνούν εκείνοι που λένε για μένα «έστω και αν δεν συμφωνώ με τις απόψεις του». Αυτό είναι κάτι για το οποίο είμαι πιο πολύ περίεργος. Όμως, για κάποιον λόγο, όσοι το λένε αυτό δεν λένε και πολλά για τις απόψεις μου με τις οποίες δεν συμφωνούν. Ίσως τότε να βρούμε έδαφος για συμφωνία. Για παράδειγμα, στο Κυπριακό είμαι υπέρ του ενός λαού, ενός κράτους και μιας περιοχής. Όμως, δεν αντιτίθεμαι και σε μιαν ομοσπονδιακή λύση, η οποία θα καταργεί τις εγγυήσεις και θα ισχύουν όλες οι ελευθερίες για όλους. Πιστεύω ότι χρειάζεται να αγωνιστούν σε ένα κοινό πολιτικό μέτωπο οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι για να απαλλαχτεί η Κύπρος από την κατοχή. Θεωρώ πολύ επιβλαβές το γεγονός ότι οι αριστεροί, οι οποίοι πρέπει να αγωνίζονται κατά του εθνικισμού που είναι ο κύριος εχθρός της Κύπρου, εναρμονίζονται μαζί του αντί να προσπαθούν να τον αφανίσουν. Δεν συμφωνείτε; Γράψτε τότε. Να συγκρουστούν τα μυαλά μας!

ΠΗΓΗ politis