Η αρχαία τραγωδία και κωμωδία και οι σημερινοί σκηνοθέτες

Του Νικόλαου Μενελάου

Πολύ λόγος γίνετε τις τελευταίες μέρες για τις έντονες αποδοκιμασίες από αγανακτισμένους θεατές στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου σε σκηνοθέτες που υποτίθεται   ότι είχαν ανεβάσει έργα του  Αριστοφάνη.

Λέω υποτίθεται γιατί το έργο που ανέβασαν δεν είχε και πολύ σχέση με το έργο του Αριστοφάνη.

Παρατηρείτε τα τελευταία  χρόνια σκηνοθέτες και σεναριογράφοι να παραχαράσσουν άλλοι λίγο και άλλοι πολύ τα έργα των αρχαίων συγγραφέων τα οποία βέβαια διαφημίζουν με το όνομα του αρχαίου συγγραφέα.

Αν ήθελαν να ανεβάσουν ένα έργο ενός συγγραφέα που βρίσκετε σήμερα εν ζωή θα του πλήρωναν πνευματικά δικαιώματα και θα είχαν υπογράψει και ποινική ρήτρα  για να μην κακοποιήσουν το έργο του.

Το κράτος δεν μπορεί να συνεχίζει να παρακολουθεί αδιάφορο αυτή την κατάσταση.

Τά αθάνατα έργα των αρχαίων συγγραφέων είναι πολιτιστική κληρονομιά του Ελληνικού λαού και οφείλει να τα προστατεύσει.

Θα πρέπει να δημιουργήσει μια διεύθυνση στο υπουργείο  πολιτισμού όπου όποιος θέλει να ανεβάσει έργο αρχαίου Έλληνα συγγραφέα να υποβάλει αίτηση να πληρώσει ένα  χρηματικό ποσό με ποινική ρήτρα  για τυχόν παραποίηση του έργου.

Το αν μπορούν να ανεβούν στα αρχαία θέατρα  έργα διαφορετικού περιεχομένου είναι μια άλλη συζήτηση που θα έπρεπε να έχει ήδη γίνει.

Ας μιλήσουμε τώρα για τος αρχαίους Έλληνες συγγραφείς

«Έστιν οὖν Τραγωδία μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ, χωρὶς ἑκάστου τῶν εἰδῶν ἐν τοῖς μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι’ ἀπαγγελίας, δι’ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν.»

Αριστοτέλης

Η τραγωδία κατά τον Αριστοτέλη είναι «μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας» και είχε διδακτικό χαρακτήρα.

Η τραγωδία δεν είχε μόνο ψυχαγωγικό χαρακτήρα αλλά προσπαθούσε να πετύχει την κάθαρση της ψυχής του θεατή.

Στο τέλος του έργου το κακό καταδικάζονταν και η δικαιοσύνη θριάμβευέ πράγμα που δεν γίνεται πάντα στην κανονική ζωή του θεατή.

Στην αρχαία Αθήνα έδιναν μεγάλη σημασία στην τραγωδία.

Πλούσιοι πολίτες μέσω χορηγιών κέρδιζαν απαλλαγές από την φορολογία τους.

Υπήρχε κριτική επιτροπή που την αποτελούσαν Αθηναίοι πολίτες που είχαν επιλεγεί με κλήρωση και αποφάσιζε για τους νικητές.

Δίνονταν 3 βραβεία πρώτο δεύτερο και τρίτο που ήταν στεφάνια από κισσό η ελιά

ΑΙΣΧΥΛΟΣ - ΣΟΦΟΚΛΗΣ - ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ

Ο Αισχύλος γεννήθηκε στην Ελευσίνα το 525 π.Χ και πέθανε στη Γέλα το 456 π.Χ

Είχε πολεμήσει τους Πέρσες στον Μαραθώνα στις Πλατέες και στην ναυμαχία της Σαλαμίνας.

Ήταν παντρεμένος και είχε 2 παιδιά.

Είναι γνωστοί 79 τίτλοι έργων του, από τα οποία σώζονται σήμερα 7 ολόκληρα

• · Αγαμέμνων
• · Ευμενίδες
• · Ικέτιδες
• · Ορέστεια
• · Πέρσες
• · Προμηθεύς Δεσμώτης
• · Χοηφόροι
• και 400 αποσπάσματα από τα υπόλοιπα.

Ο Σοφοκλής γεννήθηκε στον Κολώνο το 496 π.Χ και πέθανε στην Ατήνη το 406 π.Χ

Ήταν παντρεμένος και είχε 2 παιδιά.

· Έγραψε 123 τραγωδίες είναι όμως γνωστές κατ' όνομα οι 114, από τις οποίες έχουν διασωθεί μόνο 7 ολοκληρωμένες(

• · Οιδίπους Τύραννος
• · Οιδίπους επί Κολωνώ
• · Αντιγόνη
• · Ηλέκτρα
• · Τραχίνιαι
• · Αίας
• · Φιλοκτήτης) 
• και αρκετά αποσπάσματα από τα υπόλοιπα.

Ο Ευριπίδης γεννήθηκε την δεκαετία του 480 π.Χ στην Αθήνα και πέθανε την δεκαετία του 400 π.Χ. στην Πέλλα.

Ήταν παντρεμένος και είχε 4 παιδιά.

Είναι γνωστοί 81 τίτλοι έργων εκ των οποίων έχουν διασωθεί «πλήρη» 19 εξ ων 1 σατυρικό.(

• · Άλκηστις
• · Ανδρομάχη
• · Βάκχαι
• · Εκάβη
• · Ελένη
• · Ηλέκτρα
• · Ηρακλείδαι
• · Ηρακλής μαινόμενος
• · Ικέτιδες
• · Ιππόλυτος
• · Ιφιγένεια εν Αυλίδι
• · Ιφιγένεια εν Ταύροις
• · Ίων
• · Κύκλωψ - το μοναδικό σωζόμενο σατυρικό δράμα
• · Μήδεια
• · Ορέστης
• · Ρήσος
• · Τρωάδες
• · Φοίνισσαι

«Η κωμωδία εστίν ώσπερ είπομεν μίμησις φαυλοτέρων μεν, ου μένίοι κατά πάσαν κακίαν, αλλά του αισχρού εστι το γελοίον μόριον, το γαρ γελοίον εστιν αμάρτημά τι και αίσχος ανώδυνον και ου φθαρτικόν, οίον ευθύς το γελοίον πρόσωπον αισχρόν τι και διεστραμμένον άνευ οδύνης.»

Αριστοτέλης

50 χρόνια μετά την καθιέρωση της τραγωδίας το 486 π.Χ στα Μεγάλα Διονύσια καθιερώνετε ο θεσμός της κωμωδίας

Η κωμωδία είχε σκοπό την διασκέδαση του θεατή με κριτική που έκανε ο ποιητής σε όλα τα τρέχοντα θέματα που απασχολούσαν τους Αθηναίους πολίτες.

Είχε ελευθερία λόγου και επέτρεπε ακόμα και την αθυροστομία

Αριστοφάνης – Μένανδρος

Ο Αριστοφάνης γεννήθηκε το 445 π.Χ. στην Αθήνα και πέθανε το 385 π.Χ, στην Αθήνα

Ήταν παντρεμένος και είχε 3 παιδιά.

Έγραψε 46 κωμωδίες από τις οποίες σώζονται ολοκληρες οι 11

• · Αχαρνείς
• · Ιππείς
• · Νεφέλες
• · Σφήκες
• · Ειρήνη
• · Όρνιθες
• · Λυσιστράτη
• · Θεσμοφοριάζουσες
• · Βάτραχοι
• · Εκκλησιάζουσες
• · Πλούτος
• και από τις άλλες ορισμένοι τίτλοι και μεγάλος αριθμός αποσπασμάτων

Ο Μένανδρος γεννήθηκε την δεκαετία του 34,π.Χ. στην Κηφισιά Ερεχθηίδας και πέθανε την δεκαετία του 290 π.Χ. στην Φρεαττύς

Από τις κωμωδίες του έχουν διασωθεί κυρίως αποσπάσματα. Το μοναδικό ολοκληρωμένο έργο που σώζεται είναι

• ο Δύσκολος γνωστό και ως Μισάνθρωπος,

το οποίο παρουσιάστηκε στα Λήναια το 316 π.Χ. και κέρδισε το πρώτο βραβείο.