Στάθης Βασιλείου
Τα Δωδεκάνησα δεν ενσωματώθηκαν στον εθνικό κορμό ούτε στα χρόνια δημιουργίας του σύγχρονου ελληνικού κράτους, στις αρχές του 19ου αιώνα, ούτε με την αναγέννηση των Βαλκανικών πολέμων, 100 σχεδόν χρόνια μετά. Ευρισκόμενοι υπό Οθωμανική κυριαρχία από το 1522, οι Δωδεκανήσιοι ξεσηκώθηκαν για την ελευθερία του τόπου τους τόσο στην επανάσταση του 1821 όσο και αργότερα, παράλληλα με επαναστάσεις των Κρητών στα μέσα και τέλη του αιώνα. Η εγγύτητά τους όμως στη μικρασιατική ακτή καθιστούσε τα νησιά εύκολη λεία για τον οθωμανικό στρατό.
Η απαλλαγή τους από τον Οθωμανικό ζυγό ήρθε το 1911, όχι από τους Έλληνες αλλά από τους Ιταλούς. Ο Ιταλικός στρατός αποβιβάστηκε στην Αστυπάλαια και στη Ρόδο καταλαμβάνοντας σταδιακά όλα τα νησιά του συμπλέγματος, κατά τον Ιταλοτουρκικό πόλεμο για την κυριαρχία στην Τριπολίτιδα (Βόρειο Αφρική). Πρόθεση των Ιταλών ήταν να αποτελέσουν τα νησιά βάση του στόλου τους, για τον αποκλεισμό που επέβαλαν στα μικρασιατικά παράλια και να γίνουν σημαντικό “χαρτί” στις μεταπολεμικές διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, αναγνωρίζοντας την αξία τους ως στρατηγικό ορμητήριο για τον έλεγχο του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου, οι Ιταλοί παρέμειναν στα Δωδεκάνησα με διάφορες προφάσεις.
Το 1919, τα Δωδεκάνησα πλην της Ρόδου παρολίγο να ενσωματωθούν στην Ελλάδα κατόπιν διμερούς ελληνοϊταλικής συμφωνίας (Τιτόνι-Βενιζέλου) με αντάλλαγμα την ελληνική υποστήριξη σε μια ιταλική προσάρτηση της Αλβανίας. Η συμφωνία, όμως, καταγγέλθηκε από τον διάδοχο του Τιτόνι, τον υπουργό εξωτερικών Κάρλο Σφόρτσα, και κατέρρευσε διατηρώντας τα νησιά σε ιταλική κατοχή. Η συνθήκη των Σεβρών, το 1920, με την ήττα και διαμελισμό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, επιβεβαίωσε την ιταλική κυριαρχία στα Δωδεκάνησα και στα παρακείμενα νησιά, περιλαμβανομένου του συμπλέγματος του Καστελλορίζου.
Η ήττα των Ελλήνων στη Μικρά Ασία και η κυριαρχία του Μουσταφά Κεμάλ το 1922 οδήγησαν στην ακύρωση της συνθήκης των Σεβρών και στην αντικατάστασή της από τη συνθήκη της Λωζάννης, όπου και πάλι ο Κεμάλ αναγνώρισε την κυριαρχία των Ιταλών στα Δωδεκάνησα και στα παρακείμενα νησιά και νησίδες. Στα επόμενα χρόνια, η άνοδος του Φασιστικού κόμματος στην Ιταλία θα εντείνει την απόπειρα “ιταλοποίησης” των νησιών με μικρά αποτελέσματα.
Τα Δωδεκάνησα αποτέλεσαν βάση του Ιταλικού στρατού και στόλου στη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου ως το 1943, όπου η αλλαγή στρατοπέδου οδήγησε στην γερμανική εμπλοκή, που με μια κεραυνοβόλα επέμβαση κατέβαλε τις ιταλικές φρουρές, συχνά μετά από σκληρές μάχες. Το 1944, συμμαχικά στρατεύματα άρχισαν σταδιακά να απελευθερώνουν τα νησιά. Το 1947, με τη συνθήκη των Παρισίων, αναγνωρίστηκε από την Ιταλία η πλήρης κυριαρχία της Ελλάδας επί των Δωδεκανήσων αναφέροντας ονομαστικά τα νησιά: Stampalia (Αστυπάλαια), Rhodes (Ρόδος), Calki (Χάλκη), Scarpanto (Κάρπαθος), Casso (Κάσος), Piscopis (Τήλος), Misiros (Νίσυρος) , Calimnos (Κάλυμνος), Leros (Λέρος), Patmos (Πάτμος), Lipsos (Λειψοί), Simi (Σύμη), Cos (Κως) και Castellorizo (Καστελλόριζο), καθώς και στα προσκείμενα σε αυτά νησιά και νησίδες.
Η ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου παρουσιάζει μια ιδιαιτερότητα αφού σηματοδοτείται από τρείς ημερομηνίες:
Tην 8η Μαΐου του 1945, ημερομηνία που ο τελευταίος Γερμανός στρατιωτικός διοικητής, στρατηγός Βάγκενερ υπέγραψε την παράδοση της Δωδεκανήσου στους Βρετανούς.
Την 31η Μαρτίου 1947, που υπεγράφη η συμφωνία παράδοσης της διοίκησης από τον Βρετανό ταξίαρχο Πάρκερ στον αντιναύαρχο Περικλή Ιωαννίδη και έγινε η έπαρση της ελληνικής σημαίας.
Την 7η Μαρτίου 1948, που έγινε η επίσημη τελετή ενσωμάτωσης παρουσία της βασιλικής οικογένειας.
Η Βουλή των Ελλήνων, το 1998, καθιέρωσε την 7η Μαρτίου ως ημέρα εορτασμού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου