Αμέσως μετά την αποχώρηση του πρωθυπουργού από την Ουκρανία εκδηλώθηκε συντονισμένη προσπάθεια με στόχο να καλλιεργηθεί η εντύπωση πως όλα ήταν καλώς καμωμένα σε ό,τι αφορά την οργάνωση της επίσκεψης και της συνάντησης με τον Ζελένσκι.
Αιχμή της προσπάθειας ήταν ασφαλώς φιλικά προς την κυβέρνηση ΜΜΕ. Στην πραγματικότητα, όμως, φάνηκε η απουσία «κουλτούρας ασφαλείας» και ο εθισμός στην πολιτική επικοινωνία, ακόμα και σε βάρος της ουσίας. Όπως προκύπτει από περαιτέρω εξέταση των δεδομένων που έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας, η κριτική που ασκήθηκε για ερασιτεχνισμό και επικοινωνιακή στόχευση, ενισχύεται αντί να αναιρείται. Είναι εξοργιστική η ευκολία, με την οποία οποιαδήποτε κριτική στο εκάστοτε κυρίαρχο αφήγημα απαξιώνεται και της αποδίδονται ταπεινά αντιπολιτευτικά κίνητρα και όχι γνήσια πρόθεση διόρθωσης των κακώς κειμένων. Και μόνο αυτό αποκαλύπτει το μέγεθος της παθογένειας.
Του Ζαχαρία Μίχα*
(Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ΙΑΑΑ/ISDA)
Το κομβικό ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί από την κυβέρνηση είναι εάν η Ρωσία τελούσε σε γνώση της επίσκεψης Μητσοτάκη ή όχι. Πρόκειται για ερώτημα, στο οποίο αποφεύγεται να δοθεί σαφής απάντηση, ίσως επειδή αυτό θα οδηγήσει στη… διαλεύκανση του «μυστηρίου», αναφορικά με τα ρωσικά κίνητρα της επίθεσης στην Οδησσό, πλησίον των δυο ηγετών. Τα όσα διοχετεύονται από κυβερνητικής πλευράς αφήνουν περιθώριο σε εικασίες ότι οι Ρώσοι ήθελαν να σκοτώσουν τους δυο ηγέτες!
Χαρακτηριστική είναι αυτή εκτίμηση στην ανταπόκριση του Ουκρανού Κώστα Ονισένκο στα σημερινά «Νέα», όπου γράφει ότι οι Ρώσοι χτυπούν κυρίως τη νύχτα, οι ρωσικοί πύραυλοι συχνά αστοχούν και η ουκρανική αεράμυνα συνήθως αποκρούει τις επιθέσεις! Από αυτά συνάγει ότι οι Ρώσοι είχαν πρόθεση να πλήξουν τους δύο ηγέτες. Το πλήγμα, όμως, ήταν απόλυτα στοχευμένο και συμβολικής σημασίας, λόγω της ζημιάς που έχουν κάνει στο ρωσικό Ναυτικό τα μη επανδρωμένα ουκρανικά σκάφη επιφανείας. Μήπως, λοιπόν, εδώ έχουμε επιτυχή ρωσικό αιφνιδιασμό;
ΓΝΩΡΙΖΑΝ ΟΙ ΡΩΣΟΙ ΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΟΔΗΣΣΟ;
Η Ρωσία γνώριζε για την παρουσία στην Οδησσό των δύο ηγετών και η ουκρανική πλευρά θεωρούσε την περιοχή ασφαλή. Η αίσθηση αυτή ίσως «αποκοίμισε» την ουκρανική αεράμυνα, καθώς εκείνη την ώρα θα μπορούσε η αεράμυνα να μην ήταν επιχειρησιακά σε ετοιμότητα (αλλαγή βάρδιας στην επάνδρωση, ή συντήρηση, ή αναχορηγίες με βλήματα). Και απλά, οι Ρώσοι πέτυχαν τον στόχο τους. Αλλά και το Κίεβο και η Δύση έχει την αφορμή να προβάλει το δικό της αντιρωσικό αφήγημα.
Εάν η Ρωσία γνώριζε την παρουσία των δύο ηγετών, με βάση αυτό που λέγεται από έμπειρους παρατηρητές, τότε στόχος ήταν να στρέψει σκοπίμως πάνω της τα φώτα της δημοσιότητας. Ο λόγος είναι ότι ήθελε να στείλει το δικό της σκληρό μήνυμα και στους Ουκρανούς, αλλά και στον Έλληνα πρωθυπουργό. Κατά πάσα πιθανότητα, λοιπόν, οι Ρώσοι γνώριζαν την επίσκεψη και είχαν σχεδιάσει προσεκτικά τη δική τους παρέμβαση.
Με βάση αυτή την ανάγνωση των περιστατικών, βρισκόμαστε ενώπιον μιας κατάστασης που και οι δύο πλευρές έχουν λόγους να θεωρούν πως το περιστατικό είχε θετικό αποτέλεσμα για την κάθε μία. Πέραν των ουκρανικών απωλειών συνεπεία του πλήγματος, κάτι αναμενόμενο σε μια εμπόλεμη ζώνη, «δεν άνοιξε μύτη» στις επίσημες αντιπροσωπείες.
Εάν οι Ρώσοι δεν γνώριζαν επισήμως την επίσκεψη τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Το «επισήμως» έχει στόχο να επισημάνει ότι οι ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών θα μπορούσαν να έχουν εξασφαλίσει την πληροφορία οπότε και το ρωσικό πυραυλικό μήνυμα αποκτάει πρόσθετη διάσταση. Εάν η Μόσχα δεν γνώριζε για τη συνάντηση Μητσοτάκη-Ζελένσκι, τότε τα συμπεράσματα από στρατιωτική οπτική δεν είναι ευχάριστα. Διότι τότε σημαίνει ότι οι Ρώσοι επέδειξαν ταχύτατα αντανακλαστικά!
Οι διαρροές στα ελληνικά Μίντια ξεκίνησαν περίπου στις 10.30 το πρωί και το πλήγμα πραγματοποιήθηκε στις 13.40’-13.45’. Δηλαδή, η επίθεση οργανώθηκε και πραγματοποιήθηκε σε διάστημα τριών ωρών. Αρχικά, η είδηση στην Ελλάδα για την επίσκεψη Μητσοτάκη μιλούσε για «πληροφορίες» κι όχι για γεγονός. Είναι λογικό να μην πήρε πολύ ώρα ο έλεγχος της πληροφορίας εκ μέρους των Ρώσων. Και βέβαια είναι απίθανο ο τοπικός διοικητής στην Κριμαία να έλαβε μόνος του την απόφαση να πλήξει την Οδησσό, γνωρίζοντας ότι εκεί βρίσκονταν οι δύο ηγέτες. Απόφαση τέτοιας βαρύτητας και δυνητικών συνεπειών λαμβάνεται σε ανώτατο επίπεδο στη Μόσχα…
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ
Ας έρθουμε όμως και στην ελληνική στάση. Εάν κάτι δεν πήγε καλά στον σχεδιασμό, αυτό αφορούσε την τελευταία φάση, κατά τη διάρκεια της παρουσίας Μητσοτάκη στην Οδησσό. Πολλά ρεπορτάζ υποστηρίζουν ότι για λόγους ασφαλείας ενήμεροι για την επίσκεψη Μητσοτάκη ήταν μόνο δύο συνεργάτες του. Προφανώς, το καλύτερο θα ήταν η πληροφόρηση των ελληνικών Μίντια να ξεκινούσε μετά την αναχώρηση του πρωθυπουργού από την Οδησσό, όταν η ελληνική αποστολή θα βρισκόταν σε ασφαλές έδαφος. Η διαρροή, όμως, έγινε αρκετά νωρίτερα κι αυτό είναι μία ένδειξη ότι η Μόσχα είχε ενημερωθεί από την Αθήνα.
Η σε ζωντανό χρόνο δημοσιοποίηση της επίσκεψης πρόδωσε την επικοινωνιακή στόχευση με σκοπό την ενίσχυση του διεθνούς προφίλ του Μητσοτάκη. Εάν η ελληνική κυβέρνηση είχε δημοσιοποίηση την επίσκεψη Μητσοτάκη μετά το ρωσικό πλήγμα, θα προέκυπτε η εικόνα ενός πολιτικού που έχει προτεραιότητα την ουσία και δευτερευόντως την όποια προβολή και βέβαια θα ενίσχυε την αρνητική εντύπωση για τη ρωσική ενέργεια.
Χαρακτηριστικό είναι η ανάγκη που αισθάνθηκαν φιλοκυβερνητικά Μίντια να συνοδεύσουν την είδηση της μετάβασης του πρωθυπουργού στην Ουκρανία με το «σε συνθήκες πλήρους μυστικότητας»! Αυτό βέβαια αποδεικνύεται ανακριβές, καθώς η διαρροή της είδησης έγινε γύρω στις 10.30’ το πρωί. Κι όλα δείχνουν ότι η διαρροή δεν ήταν τυχαία, αλλά ότι έγινε εσκεμμένα από την κυβέρνηση.
Ο όλος χειρισμός, όμως, αποκαλύπτει την ανεπαρκή συναίσθηση των κινδύνων της επίσκεψης του πρωθυπουργού σε μια εμπόλεμη ζώνη. Ο Μητσοτάκης είχε προσγειωθεί στο Κισινάου της Μολδαβίας στις 11.00’ το πρωί, προερχόμενος από τη Ρουμανία όπου βρισκόταν για την Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Άρα μισή ώρα μετά τη διαρροή. Πιθανότατα είχε μεταφερθεί επιλεκτικά, ως συνήθως, σε κάποιους δημοσιογράφους πριν την αναχώρηση του πρωθυπουργού για τη Μολδαβία. Πιθανότατα είχε διανεμηθεί και non-paper, καθότι εντυπωσιάζει η ομοιότητα στο περιεχόμενο πολλών αναφορών στα Μίντια.
Από το Κισινάου, η αποστολή μετέβη οδικώς στην Οδησσό. Η απόσταση είναι περίπου 180 χλμ. Η ρωσική επίθεση σημειώθηκε καθώς οι δυο ηγέτες βρίσκονταν στην Οδησσό. Πρέπει να θεωρείται βέβαιο, ότι η παρουσία των δυο ηγετών στο λιμάνι επιβεβαιώθηκε και στο έδαφος, προτού δοθεί το πράσινο φως για την εκτόξευση του πυραύλου.
Καταληκτικά, πέραν της απάντησης που οφείλει η κυβέρνηση στο ερώτημα εάν είχε ειδοποιηθεί ή όχι η ρωσική πλευρά, σημασία έχει να συνειδητοποιηθούν τόσο τα όρια της πολιτικής επικοινωνίας, όσο και η ανάγκη αλλαγής νοοτροπίας στον χειρισμό των ζητημάτων εθνικής ασφαλείας. Ο δε κατάλογος, συμπεριλαμβάνει πολλά περισσότερα από το περιστατικό της Οδησσού…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου