Ως κοσμογονική για τον ελληνικό στόλο ελικοπτέρων μπορεί να χαρακτηριστεί η αμέσως επόμενη χρονική περίοδος καθώς αναμένεται να καταγραφούν σημαντικά ορόσημα στην μελλοντική εξέλιξη του.
Στην πραγματικότητα όμως καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσει η διασφάλιση του απαιτούμενου επιπέδου υποστήριξης και συντήρησης τόσο του υλικού που πρόκειται να αποκτηθεί όσο και του διαθέσιμου που απαξιώνεται με ταχείς ρυθμούς.
Του Περικλή Ζορζοβίλη
ΠΗΓΗ: Κυριακάτικη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Η επικείμενη [σ.σ. DP: την ημέρα της αρχικής δημοσίευσης] παράδοση των τριών πρώτων ελικοπτέρων ναυτικών επιχειρήσεων MH-60R για λογαριασμό του Πολεμικού Ναυτικού, και οι πιθανές, καθώς οι σχετικές συμβάσεις δεν έχουν ακόμα υπογραφεί, προμήθειες 35 ελικοπτέρων γενικής χρήσης UH-60M Blackhawk για την Αεροπορία Στρατού και 14 ελικοπτέρων για αποστολές έρευνας και διάσωσης AW139 για την Πολεμική Αεροπορία, αποτελούν εκ πρώτης όψης εντυπωσιακή εξέλιξη. Έπονται μίας περίπου δεκαπενταετίας αδράνειας, λόγω της οξείας οικονομικής κρίσης που έπληξε τη χώρα τα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 2000, αλλά και της μεγάλης κλίμακας καταστροφής υποδομών, μέσων και υλικών που υπέστη από την κακοκαιρία Daniel, το Στεφανοβίκειο, το κύριο αεροδρόμιο της Αεροπορίας Στρατού, έδρα της 1ης Ταξιαρχίας Αεροπορίας Στρατού (1 ΤΑΞΑΣ) ««ΚΙΛΚΙΣ ΛΑΧΑΝΑ» και του 307 Προκεχωρημένου Εργοστασίου Βάσης (307 ΠΕΒ).
Όμως ταυτόχρονα, αποτελεί την για πολλοστή φορά επανάληψη της συνήθους, κατά την τελευταία τριακονταετία, πρακτικής της «φυγής προς τα εμπρός», για την αποφυγή αντιμετώπισης των συνεπειών από λάθη, παραλείψεις, αβλεψίες, ή ακόμη και σκοπιμότητες στη διασφάλιση του απαιτούμενου επιπέδου υποστήριξης και συντήρησης του υλικού. Δυστυχώς, η ελλειμματική συντήρηση και υποστήριξη, η συνεπεία αυτών καθήλωση, ο «κανιβαλισμός» (η αφαίρεση υποσυστημάτων και εξαρτημάτων ώστε να χρησιμοποιηθούν ως ανταλλακτικά για να διατηρηθούν σε επιχειρησιακή κατάσταση ομοιότυπα) και τελικά η απαξίωση υλικών για τα οποία έχουν καταβληθεί σημαντικά ποσά από τους φορολογούμενους, έχουν καταστεί μία ιδιότυπη «κανονικότητα» στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις (ΕΕΔ).
Και όμως όλες οι ενδείξεις δείχνουν ότι καίρια ζητήματα όπως το Κόστος Κύκλου Ζωής (ΚΚΖ) και τα εμπεριεχόμενα σε αυτό κόστη εκμετάλλευσης (κόστος ώρας πτήσης), υποστήριξης, συντήρησης και επισκευής, η ορθολογική διαχείριση του στόλου, αν και σε βάθος γνωστά στους επιτελείς, τόσο ως ουσία όσο και ως μεθοδολογία, συνεχίζουν να μην διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στον σχεδιασμό.
Εξόχως διαφωτιστικό είναι το ακόλουθο παράδειγμα που αφορά τις λειτουργικές δαπάνες του υπουργείου Εθνικής Άμυνας και τη συστηματική υποχρηματοδότηση τους. Στον αμυντικό προϋπολογισμό του 2023, οι λειτουργικές δαπάνες («αγορές αγαθών και υπηρεσιών») που ανερχόταν σε 497.248.000 ευρώ, ήταν αυξημένες κατά 23,65% σε σχέση με το 2022 (402.134.000 ευρώ), αντιπροσωπεύοντας περίπου το 8,75% του συνολικού προϋπολογισμού. Στον προϋπολογισμό του 2024, είναι αυξημένες μόλις κατά 0,8% (ποσοστό πολύ μικρότερο του πληθωρισμού) σε σχέση με το 2023, ανέρχονται σε 501.265.000 εκατ. ευρώ και αντιπροσωπεύουν το 8,22% του συνολικού προϋπολογισμού.
Όμως στη διάρκεια του κοινοβουλευτικού ελέγχου αποκαλύφθηκε ότι κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2023, οι λειτουργικές δαπάνες χρηματοδοτήθηκαν με επιπλέον πιστώσεις ύψους 257.134.000 ευρώ (σε ποσοστό αύξηση κατά 51% σε σχέση με την αρχική πρόβλεψη), ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες. Οπότε η ελάχιστη αύξηση των λειτουργικών δαπανών για το 2024 ενώ οι αρμόδιοι ήδη γνώριζαν ότι το 2023 είχε απαιτηθεί αύξηση τους κατά 51%, δεν αποτελεί σαφή ένδειξη της χαμηλής σημασίας που αποδίδεται στην υποστήριξη, συντήρηση και επισκευή των μέσων;
Εάν η συγκεκριμένη πρακτική στην κατάρτιση του προϋπολογισμού δεν μεταβληθεί ριζικά, τότε στο μέλλον τα προβλήματα υποστήριξης, συντήρησης και τελικά διαθεσιμότητας του στόλου των ελικοπτέρων θα μεγεθυνθούν καθώς τα νέα ελικόπτερα (όπως και συνολικά τα οπλικά συστήματα) που πρόκειται τα επόμενα χρόνια να εισέλθουν σε υπηρεσία με τις ΕΕΔ, έχουν μεγαλύτερες απαιτήσεις υποστήριξης και συντήρησης, κυρίως λόγω της σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό ενσωμάτωσης ηλεκτρονικών συστημάτων σε σχέση με τα παλαιότερης γενεάς.
Κρίσιμη παράμετρο στον σχεδιασμό, πρέπει να αποτελέσει και η επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα των ελικοπτέρων στον σημερινό χώρο μάχης. Η αιφνίδια ακύρωση του προγράμματος FARA λόγω ανάγκης άμεσης προσαρμογής στα δεδομένα που ισχύουν σήμερα στον χώρο μάχης (βλέπε σχετική αναφορά) δεν πρέπει να θεωρηθεί ως αποκλειστικό αμερικανικό ζήτημα. Αντίθετα θα πρέπει άμεσα να τύχει εμβριθούς ανάλυσης από τους επιτελείς που είναι επιφορτισμένοι με τη σχεδίαση της μελλοντικής εξέλιξης του ελληνικού στόλου ελικοπτέρων.
Αν δε η αξιολόγηση των δεδομένων υπό το ελληνικό επιχειρησιακό πρίσμα επιβεβαιώσει την αμερικανική διαπίστωση περί ριζικής αλλαγής της εναέριας αναγνώρισης και κρούσης, τότε επιβάλλεται η ταχεία προσαρμογή γιατί τυχόν καθυστέρηση στην επιλογή της προσφορότερης, διάδοχης λύσης δεν συνεπάγεται μόνο επιχειρησιακή υστέρηση αλλά και ανάλωση πόρων στη διατήρηση μίας επιχειρησιακής δυνατότητας που έχει απαξιωθεί.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, με βάση την εμπειρία των τελευταίων 30 ετών, η παρούσα «κοσμογονία», απόρροια της κρίσης των συνόρων και της Ανατολικής Μεσογείου του 2020, με τη μαζική εισαγωγή σε υπηρεσία πλατφορμών χωρίς να έχει διασφαλιστεί η σε βάθος χρόνου δυνατότητα επαρκούς υποστήριξης και συντήρησης τους, καθίσταται κενή περιεχομένου, όπως συνέβη με την πρώτη «κοσμογονία», απότοκο την Κρίσης των Ιμίων, παρά τη δαπάνη τουλάχιστον 1,8 δις ευρώ.
Για παράδειγμα τα ελικόπτερα NH-90, σχεδόν 21 χρόνια μετά την υπογραφή της σύμβασης, συνεχίζουν να υποφέρουν από πολύ χαμηλές διαθεσιμότητες, οι παραδόσεις τους δεν έχουν ολοκληρωθεί, η πρώτη μέχρι σήμερα σύμβαση Εν-Συνεχεία-Υποστήριξης (ΕΣΥ) ύψους 50 εκατ. ευρώ καρκινοβατεί, και ίσως το πιο εντυπωσιακό, όλων, την παρούσα περίοδο κατασκευάζεται πρόσθετος αριθμός υπόστεγων που θα τα φιλοξενήσει στο αεροδρόμιο της Πάχης των Μεγάρων!
Σύμφωνα δε με καλά πληροφορημένες πηγές, η επαναφορά σε πτητική κατάσταση των πρώτων τεσσάρων ελικοπτέρων του τύπου που είχαν παραδοθεί θα απαιτήσει κόστος παρόμοιο της προμήθειας ισάριθμων νέας κατασκευής, γιατί αντί στα ελικόπτερα να εφαρμοστούν οι διαδικασίες για να τεθούν σε κατάσταση μακράς αποθήκευσης, απλώς αφέθηκαν, κυριολεκτικά και μεταφορικά, στην τύχη τους! Ως αποτέλεσμα είναι εξαιρετικά πιθανό να θεωρείται μη οικονομική συμφέρουσα η επαναφορά τους και να καταλήξουν μέσα προσπορισμού ανταλλακτικών.
Εξίσου χαμηλές διαθεσιμότητες καταγράφονται και στον στόλο των ελικοπτέρων Super Puma της Πολεμικής Αεροπορίας καθώς επί χρόνια δεν κατέστη δυνατόν να συντηρηθούν με βάση τις οδηγίες του κατασκευαστή. Σημειώνεται ότι από το 2006 που υπήρχε πρόβλεψη για ΕΣΥ, ο διαγωνισμός προκηρύχθηκε το 2016, η σύμβαση υπεγράφη το 2023 και το ύψος της (38 εκατ. ευρώ) ήταν αυτό που είχε προβλεφθεί το 2006 χωρίς ουδεμία τιμαριθμική αναπροσαρμογή. Και όμως ο στόλος διαθέτει σημαντικό υπόλοιπο ορίου επιχειρησιακής ζωής αλλά μοιάζει σαν να μεθοδεύεται η απαξίωσή του. Ας σημειωθεί ότι τρία ελικόπτερα του τύπου εδώ και τρία χρόνια βρίσκονται στις εγκαταστάσεις της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ) σε αναμονή για την εκτέλεση της δωδεκαετούς επιθεώρησής τους!
Για όλα τα παραπάνω η δεκαετία των μνημονίων δεν μπορεί να αποτελέσει επαρκή αιτιολογία, καθώς έχουν περάσει αρκετά χρόνια και την προηγούμενη τετραετία (2020 -2023) δαπανήθηκαν σε εξοπλιστικά προγράμματα περί τα 15 δις ευρώ. Αντίθετα, η κύρια ευθύνη θα πρέπει να αποδοθεί στην παγιωμένη πλέον τάση συνεχούς προμήθειας νέων πλατφορμών αντί της αξιοποίησης στον μέγιστο δυνατό βαθμό των διαθέσιμων αφενός μέσω της επίτευξης ικανοποιητικών διαθεσιμοτήτων και αφετέρου μέσω αναβαθμίσεων και εκσυγχρονισμών όπου είναι εφικτό και αποδοτικό ως επένδυση.
Εάν όμως η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΘΑ δεν επιβάλλει τη λογοδοσία των αρμοδίων και δεν καταστήσει απόλυτη προτεραιότητα την υποστήριξη και συντήρηση, σε μερικά χρόνια, τα υπό παράδοση και υπό προμήθεια ελικόπτερα, μετά τον «μήνα του μέλιτος» (λήξη εργοστασιακής εγγύησης ή εξάντλησης των ανταλλακτικών αρχικής υποστήριξης), θα αντιμετωπίσουν τα ίδια ακριβώς προβλήματα και θα αρχίσει η πορεία τους προς την απαξία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου