Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι στο μεσοδιάστημα, μεταξύ των δύο τελευταίων συναντήσεων του Έλληνα πρωθυπουργού και του Τούρκου προέδρου, τουρκικά πολεμικά συμμετείχαν σε κοινή εκπαιδευτική άσκηση με αμερικανικό αεροπλανοφόρο στην ευαίσθητη περιοχή Καρπάθου, Ρόδου, Καστελλόριζου. Το τρέχον θετικό κλίμα με τη γείτονα δεν επιτρέπει αυταπάτες για ουσιαστική μεταβολή της τουρκικής θέσης. Μετά τη διάσκεψη κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους και την πρώτη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Τούρκο πρόεδρο, ακολούθησε και δεύτερη στη Ν. Υόρκη στο περιθώριο της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ.
ΤΟΥ ΝΙΚΗΤΑ ΣΙΜΟΥ*
ΠΗΓΗ CAPITAL.GR
Διαφαίνεται ότι η Άγκυρα προχωρεί σε βελτίωση των σχέσεών της με την Αθήνα, αγνώστου προς το παρόν διάρκειας και περιεχομένου. Τουρκικός στόχος είναι η δημιουργία καλού κλίματος στη Ν.Α. πτέρυγα της Συμμαχίας, το οποίο από κοινού με την ψήφιση από την τουρκική εθνοσυνέλευση της εισδοχής της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, θα δώσει στην Άγκυρα ικανή μόχλευση για να επιμείνει στην έγκριση από το Κογκρέσο των ΗΠΑ της αγοράς ($20 δισ.) των 40 νέων F-16 και την αναβάθμιση άλλων 80. Άλλωστε οι τεκμηριωμένες τοποθετήσεις της Αθήνας για την τουρκική επιθετικότητα και τις απειλές της Άγκυρας για τα ελληνικά ζωτικά συμφέροντα είχαν εξαιρετικά συντείνει στο πάγωμα της πώλησης των αεροπλάνων αυτών προς την Τουρκία, με την επιτυχή ανάδειξη του όλου θέματος από τον γερουσιαστή Μενέντεζ.
Ισόρροπος εξοπλισμός
Έχει ενδιαφέρον, ότι στο πλαίσιο της αναμενόμενης έγκρισης της παράδοσης των F-16 στην Τουρκία αναμένεται να εγκριθεί και η πώληση των 20 πρώτων F-35 στην Ελλάδα, με πιθανή την υπογραφή της σύμβασης τους επόμενους μήνες και με πρώτη παράδοση το 2028. Είναι πιθανοφανές ότι το πρόγραμμα των F-35 για την Ελλάδα καθυστερούσε, ώστε να διατηρείται μια ισόρροπη σχέση των ΗΠΑ προς τις δυο χώρες και να αμβλύνονται τα τουρκικά παράπονα. Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν πρέπει να μας διαφεύγει. Βέβαια, τίποτε δεν αποκλείει στο μέλλον την πώληση F-35 και στην Τουρκία, αν η γεωπολιτική συγκυρία το απαιτήσει. Άλλωστε πριν την αγορά των Ρωσικών S-400 και την εμπλοκή που ακολούθησε, η Τουρκία είχε προκαταβάλει $3 δισ., για την αγορά αεροσκαφών του συγκεκριμένου τύπου.
Κατ΄ αρνητική συγκυρία για τις ελληνικές θέσεις, παραπέμπεται στη δικαιοσύνη με βαριές κατηγορίες για δωροδοκία, ο πρόεδρος της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων του Κογκρέσου γερουσιαστής Μενέντεζ, ο οποίος διαφωνούσε σταθερά για την πώληση των F-16 στην Τουρκία, ενόσω η τελευταία, παραβίαζε τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν καταργούσε τα ρωσικά συστήματα S-400 και απειλούσε συμμάχους (Ελλάδα) με αμερικανικά όπλα. Η απουσία του θα είναι κρίσιμη για την έγκριση της πώλησης των αεροσκαφών αυτών στην Τουρκία.
Εν πάση περιπτώσει η Άγκυρα εξασφαλίζει τον εξοπλισμό σε αεροσκάφη που επιθυμεί, κάποια μάλλον σημαντική αύξηση των κονδυλίων από την ΕΕ για τον έλεγχο της μεταναστευτικής ροής, κ.ά. και κυρίως χρόνο για να ανατάξει την οικονομία της και να ανασυγκροτήσει τις περιοχές τις οποίες κατέστρεψε ο εγκέλαδος τον Φεβρ. 2023, όπως μια πρώτη ανάγνωση των τρεχουσών συνθηκών μπορεί να δείξει.
Ο χρόνος αυτός, με το θετικό κλίμα το οποίο έχει δημιουργηθεί, μπορεί να επιτρέψει συμφωνίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για την πολιτική προστασία, την αποτροπή των μεταναστευτικών ροών μέσω θάλασσας και ξηράς, το εμπόριο και τις επενδύσεις κ.ά. Δυσκολότερες βέβαια και με άδηλο αποτέλεσμα θα είναι οι διερευνητικές συζητήσεις για κάποιο συνυποσχετικό σχετικά με την παραπομπή της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Διεθνές δικαστήριο της Χάγης.
Μεθοδικά βήματα
Παρά όμως την τρέχουσα νηνεμία, υπάρχει η αίσθηση ότι η Τουρκία αγοράζει χρόνο σε βάθος, προωθώντας μεθοδικά τη γεωστρατηγική πολιτική της για κυριαρχία στην Α. Μεσόγειο. Η Άγκυρα προχώρησε σε επίδειξη ισχύος στην ευαίσθητη περιοχή Καρπάθου, Ρόδου, Καστελόριζου προς το τέλος του περασμένου Αυγούστου, στο ενδιάμεσο διάστημα των επαφών Μητσοτάκη και Ερντογάν, όταν το Anadolu σχεδιασμένο για μεταφορά F-35 (τώρα ελικοπτεροφόρο, πλατφόρμα drones) έλαβε μέρος σε κοινή εκπαιδευτική άσκηση με το Αμερικανικό αεροπλανοφόρο Gerald Ford με τη συνοδεία 2 τουρκικών φρεγατών.
Είναι προφανής η επιδίωξη της Άγκυρας για αναβάθμιση του επιχειρησιακού ρόλου της ως αξιόπιστου συμμάχου, όπως και η ανεπιφύλακτη αποδοχή της από τον αμερικανικό παράγοντα. Ένα ενδεχόμενο συμπέρασμα είναι ότι η στρατηγική της Άγκυρας για κυριαρχική θέση στην Α. Μεσόγειο είναι αποδεκτή από τις ΗΠΑ, με ενδεχόμενο επιχειρησιακό πεδίο προς την Ερυθρά θάλασσα και τον Ινδικό, δεδομένης της σημαντικής τουρκικής παρουσίας στο Μογκαντίσου της Σομαλίας. Εκεί λειτουργεί από το 2017 στρατιωτικό εκπαιδευτικό κέντρο (TURKSOM), το οποίο δημιουργήθηκε με δαπάνες της Άγκυρας ($50 εκατ.), στο οποίο έχουν εκπαιδευθεί 15.000 Σομαλοί και ειδικοί κομάντος.
Παράλληλα, η τουρκική κυβέρνηση μίσθωσε το λιμάνι Al-Khums, δυτικά της Τρίπολης, στη Λιβύη, όπου σύμφωνα με τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης σκοπεύει να δημιουργήσει πολεμικές λιμενικές υποδομές και αεροπορική βάση. Σημειωτέον ότι οι δυτικές ακτές της Κρήτης απέχουν από το Al-Khums 900 περίπου χλμ σε ευθεία γραμμή. Θα πρέπει όμως να σημειωθεί, ότι στην ευρύτερη περιοχή ΝΑ της Καρπάθου είχε διεξαχθεί στο τέλος του περασμένου Μαρτίου, Ελληνογαλλική άσκηση συνεκπαίδευσης της φρεγάτας Αδρίας και 2 ελληνικών F-16, με τη γαλλική φρεγάτα Provence και γαλλικό αεροσκάφος θαλάσσιας περιπολίας. Αυτό είναι δηλωτικό της λειτουργίας του αμυντικού συμφώνου μεταξύ των δυο χωρών.
Η Τουρκία, όπως και η ομιλία Ερντογάν στη διάσκεψη του ΟΗΕ κατέδειξε, προβάλει την εικόνα μιας παγκόσμιας δύναμης με έντονα αντιδυτικά χαρακτηριστικά, η οποία θυμίζει την εποχή του κινήματος των Αδεσμεύτων. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να αξιολογούνται οι τουρκικοί σχεδιασμοί στην Α. Μεσόγειο και να γίνονται αντιληπτοί από τον δυτικό παράγοντα. Ως προς τη χώρα μας, πρέπει να προχωρεί στην υλοποίηση των αμυντικών προγραμμάτων της, αδιάσπαστη από τις όποιες τουρκικές κινήσεις καλής θέλησης και την ενδεχόμενη πρόθεσή της να εξευμενίσει τη γείτονα με εξοπλιστικές καθυστερήσεις.
* Ο Νικήτας Σίμος είναι Οικονομολόγος, Γεωπολιτικός Αναλυτής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου