Του Κώστα Ράπτη
Το να είναι η Τουρκία απορροφημένη από τα τεκταινόμενα στα νότια και ανατολικά σύνορά της θα ήταν ίσως, από την άποψη των ελληνικών συμφερόντων, θετική εξέλιξη, στον βαθμό που καθιστά περιττή πολυτέλεια για την Άγκυρα οποιαδήποτε αναθέρμανση των εντάσεων στο Αιγαίο.
Όχι όμως εάν οι μεσανατολικές εξελίξεις αναδεικνύουν την Τουρκία σε οιονεί κατακτητή μιας γειτονικής της (και παραδοσιακά φιλικής προς την Ελλάδα) χώρας, σε αποκλειστικό συνομιλητή οποιουδήποτε τρίτου επιθυμεί να έχει εικόνα και ει δυνατόν λόγο για τα της περιοχής, καθώς και σε φορέα ενός ανοικτού πλέον αναθεωρητισμού, ο οποίος δείχνει να επιβραβεύεται στη συγκυρία.
Τα όσα έχουν συμβεί στις τρεις εβδομάδες μετά τη φυγή του Μπασάρ αλ Άσαντ και την είσοδο στη Δαμασκό ισλαμιστών πρώην ανταρτών εξαρτώμενων από την Τουρκία, προορίζονται μεσοπρόθεσμα να επιβαρύνουν το τοπίο και ως προς αμιγώς ελληνικού ενδιαφέροντος ζητήματα. Ίσως μάλιστα και νωρίτερα, εάν επαληθευθούν οι πληροφορίες ότι εξετάζεται η συνυπογραφή τουρκο-συριακού μνημονίου οριοθέτησης θαλάσσιων δικαιοδοσιών, κατά το προηγούμενο του διαβόητου τουρκο-λιβυκού. Ενός μνημονίου το οποίο προφανώς θα αγνοεί τα δίκαια της Κυπριακής Δημοκρατίας, με τον ίδιο ευφάνταστο τρόπο που η συμφωνία με την Τρίπολη παρέκαμπτε την... ύπαρξη της Κρήτης, ανατρέποντας τους συσχετισμούς στην ανατολική Μεσόγειο.
Διορθωτικές δηλώσεις
"Η συμφωνία οριοθέτησης θα συναφθεί όταν έλθει η κατάλληλη ώρα" και πάντως "θα είναι σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο", δήλωσε την Τρίτη ο Τούρκος υπουργός Μεταφορών Αμπντουλκαντίρ Ουράλογλου, επιχειρώντας να περιορίσει τον θόρυβο που ο ίδιος είχε νωρίτερα ξεσηκώσει υποστηρίζοντας ότι το τουρκο-συριακό μνημόνιο "βρίσκεται καθ’ οδόν".
Είχε προηγηθεί η άμεση αντίδραση Αθήνας και Λευκωσίας. "Πρόκειται για ευρωπαϊκά σύνορα. Ήδη το έχουμε θέσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση", σχολίαζαν πηγές του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, σημειώνοντας ότι η μεταβατική κατάσταση που επικρατεί στη Συρία δεν νομιμοποιεί οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία.
Ήδη την προηγούμενη εβδομάδα κατά την τελευταία Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής ο πρωθυπουργός και ο Κύπριος πρόεδρος, Νίκος Χριστοδουλίδης, είχαν ενημερώσει τους ομολόγους τους για τις προθέσεις της Άγκυρας, που, όπως τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη συνέντευξη που παραχώρησε με τη λήξη των εργασιών του Συμβουλίου, παραβιάζουν τα αναμφισβήτητα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου. Εξ ου και με αίτημα της Κυπριακής Δημοκρατίας, το οποίο συνυπέγραψαν η Ελλάδα και η Αυστρία, ζητήθηκε η αποστολή στη Συρία ειδικού απεσταλμένου για τη διασφάλιση των συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην περιοχή.
Ποια προεργασία;
Είναι αληθές ότι ακόμη και από την τουρκική οπτική η συζήτηση άνοιξε εντελώς πρόωρα. Αποτελεί ένα ερώτημα κατά πόσον έχει υπάρξει η οποιαδήποτε προεργασία για ένα κείμενο συμφωνίας, όταν μάλιστα η μορφή της νέας κυβέρνησης της Συρίας τελεί ακόμη υπό συγκρότηση.
Αυτή η απουσία κειμένου, άλλωστε, δίνει και το πρόσχημα στον διεθνή παράγοντα να αντιδρά υποτονικά. Έτσι, σε σχετικό ερώτημα, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ απάντησε παραπέμποντας στην Άγκυρα και τη Δαμασκό σχετικά με τις μεταξύ τους συνομιλίες και καλώντας απλώς όλα τα μέρη να απόσχουν "από ενέργειες που αυξάνουν τους κινδύνους και τις εντάσεις στην ανατολική Μεσόγειο". Επανέλαβε δε την πάγια αμερικανική θέση, ότι η αξιοποίηση των πόρων της ανατολικής Μεσογείου "θα πρέπει να προάγει τη συνεργασία και να παρέχει τα θεμέλια για διαρκή ενεργειακή ασφάλεια και οικονομική ευημερία σε ολόκληρη την περιοχή".
Με άλλα λόγια, η αμερικανική γραμμή συνίσταται στη συνεκμετάλλευση ως γενική κατεύθυνση, με αποφυγή μεθοδολογικών "εκπλήξεων", αλλά και απόλυτη σιωπή στο τι μέλλει γενέσθαι εάν αυτές προκύψουν.
"Όποιος μιλά μαζί μας κερδίζει"
Σε κάθε περίπτωση, η τουρκική στόχευση είναι ρητή. Σε δημοσίευμα της εφημερίδας Türkiye ο εμπνευστής του δόγματος της "Γαλάζιας Πατρίδας", αντιναύαρχος ε.α. Τζιχάτ Γιαϊτζί, διακηρύσσει για την αναμενόμενη τουρκο-συριακή συμφωνία ότι "θα βάλει τέλος στα όνειρα Ελλήνων και Κυπρίων για εξελληνισμό της ανατολικής Μεσογείου" και ως αποτέλεσμα "ο χάρτης του Πανεπιστημίου της Σεβίλλης θα πάει στα σκουπίδια".
Μάλιστα ο Γιαϊτζί, που προφανώς έχει ήδη κάνει τη δική του προεργασία, τονίζει ότι "όποιος προβαίνει σε συμφωνία με την Τουρκία βγαίνει κερδισμένος", διότι το τουρκο-συριακό μνημόνιο θα δώσει στη Συρία θαλάσσια περιοχή κατά περίπου 20% μεγαλύτερη αυτής που αναφέρεται στο χάρτη της Σεβίλλης, ενώ η Τουρκία θα αποκτήσει 7.660 τ.χλμ. και η Κυπριακή Δημοκρατία (την οποία ο ίδιος αποκαλεί "Ελληνοκυπριακή Διοίκηση Νότιας Κύπρου", θα χάσει τουλάχιστον 10.000 τ.χλμ.
Άγνωστο παραμένει το πώς σκοπεύει να επιλύσει η Τουρκία την αντίφαση αυτών των προβλέψεων με τη θαλάσσια οριοθέτηση που έχει ήδη υπογράψει με το ψευδοκράτος της κατεχόμενης Βόρειας Κύπρου.
Κατά τον δημοσιογράφο του TGRT News, Φατίχ Ατίκ, ο οποίος και εκμαίευσε τις πρώτες δηλώσεις Ουράλογλου, "η συμφωνία για την περιοχή θαλάσσιας δικαιοδοσίας μεταξύ Τουρκίας και Συρίας θα επηρεάσει όλες τις ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο. Μετά τη Λιβύη, η αλυσίδα των συμφωνιών με τη Συρία αναμένεται να συνεχιστεί με την Αίγυπτο", εξ ου και "αυτές οι πιθανότητες κάνουν την Ελλάδα να ανησυχεί περισσότερο".
Υπενθυμίζεται ότι ενόσω γίνεται λόγος για όλα αυτά, η Ελλάδα βρίσκεται σε διαδικασία διμερούς διαλόγου με την Τουρκία, αποβλέποντας ακριβώς στην επίλυση της εκκρεμότητας της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στο Αιγαίο (και "των συναφών ζητημάτων", προσθέτει η Άγκυρα, βαραίνοντας το "καλάθι", εντός του οποίου, κατά την Αθήνα, βρίσκεται μία και μόνη διαφορά). Παράλληλα, έχει αναθερμανθεί η διπλωματική κινητικότητα υπό τον Γ.Γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό. Το αν και οι δύο αυτές διαδικασίες είναι δυνατόν να "αντέξουν" οποιαδήποτε αυθαίρετη "έκπληξη" του τύπου του τουρκο-συριακού μνημονίου είναι μέγα ερώτημα.
Φιλοδοξίες δίχως όρια
Τα ευρύτερα συμφραζόμενα παραπέμπουν σε ακόμη μεγαλύτερες ανατροπές. Η χώρα του Ταγίπ Ερντογάν ξεδιπλώνει κάθε είδους φιλοδοξίες σε σχέση με τη Συρία: από την ανάληψη του ουσιαστικού ελέγχου του εναέριου χώρου της (μετά τη θρυλούμενη μεταφορά των ρωσικών συστημάτων S-300 και S-400 στην ανατολική Λιβύη), μέχρι τη "συμβολή" στην αναβάθμιση της συριακής παραγωγής υδρογονανθράκων, σύμφωνα με δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Ενέργειας, Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, που μετέδωσε το Bloomberg. Και υπεράνω όλων, βέβαια, μια ρύθμιση του Κουρδικού κατά τα τουρκικά συμφέροντα.
Οι Κούρδοι μαχητές στη Συρία "είτε θα καταθέσουν τα όπλα τους, είτε θα θαφτούν στα συριακά εδάφη μαζί με τα όπλα τους", δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τούρκος πρόεδρος, μιλώντας την Τετάρτη στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και πρόσθεσε: "Θεού θέλοντος, θα χαλάσουμε τα παιχνίδια των ιμπεριαλιστών ενεργώντας υπομονετικά, αποφασιστικά και προσεκτικά". Συμπλήρωσε δε πως νιώθει ευτυχισμένος όταν βλέπει τη σημαία της ελεύθερης Συρίας και την τουρκική σημαία με την ημισέληνο δίπλα-δίπλα στο Χαλέπι, τη Δαμασκό, τη Χάμα, τη Χομς, την Ντάραα και το Μανμπίτζ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου