Ο Σοβιετο - φινλανδικός πόλεμος ήταν στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ της τότε Σοβιετικής Ρωσίας και Φινλανδίας. Ξεκίνησε μετά από εισβολή της πρώτης την 30ην Νοεμβρίου 1939 και τελείωσε στις 13 Μαρτίου το 1940 με την συνθήκη της ειρήνης της Μόσχας.
Είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια του 11% του εδάφους της Φινλανδίας και του 30% των γεωοικονομικών της πηγών. Όπως επίσης και την αποβολή της Σοβιετικής Ένωσης από την Κοινωνία των Εθνών του διεθνούς οργανισμού που διαδέχθηκε ο ΟΗΕ και διαλύθηκε μετά από ομόφωνη απόφαση τον Απρίλιο του 1946 στη Γενεύη.
Η Φιλανδία έχει πολλά κοινά με την Ουκρανία τόσο ως προς την γειτνίαση με την Ρωσία όσο ως προς τον τρόπο που διεξήχθη ο Σοβιετο - φινλανδικός πόλεμος του 1939, με την τωρινή εισβολή στην Ουκρανία στις 23 Φεβρουαρίου 2022, που οδήγησε με ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στην αποβολή της Ρωσίας από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων την 7η Απριλίου 2022, όπως παρομοίως έγινε και κατά τον Σοβιετο - φινλανδικό πόλεμο. Η Φινλανδία ανεξαρτητοποιήθηκε μετά από 100 χρόνια Τσαρικής κατοχής το 1917 μετά την Κόκκινη επανάσταση στην Ρωσία. Η τότε ΕΣΣΔ αναγνώρισε άμεσα το νέο κράτος που δεν υπήρξε ποτέ αυτόνομη προηγουμένως αφού πριν τον Τσάρο, ήταν επί 600 χρόνια υπό την Σουηδία. Στη Φινλανδία παρόλο που δεν υπήρχαν Ρωσικοί πληθυσμοί ο Φινλανδικός Εμφύλιος Πόλεμος (1918), έφερε στο φως μια ιδεολογική φράξια στον νέο κόσμο που δημιούργησε η Κόκκινη Επανάσταση, την Κόκκινη Φιλανδία. Όλα τα νότια παράλια της χώρας από το Pori, ως το Tempere και στη λίμνη Ladoga στα σύνορα της ΕΣΣΔ. Η χώρα ακολουθώντας το Σοσιαλιστικό Κόμμα ήθελε την ίδρυση μιας Σοβιετικής ή Κόκκινης Φιλανδίας κατά το πιο αυτόνομο πρότυπο της ΕΣΣΔ. Το πιο πάνω δεν έγινε εφικτό όταν ΗΠΑ και μετέπειτα ναζιστική Γερμανία προώθησαν το όραμα του στρατηγού Μάνερχαϊμ. Του Φιλανδού στρατηγού που σπούδασε και εκπαιδεύτηκε από τον Τσάρο, και κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο κατέστειλε τους Κόκκινους στην Φιλανδία, και ενέταξε την χώρα στην Δύση προάγοντας την Φινλανδική ταυτότητα.
Το 1939 η Φιλανδία επέλεξε την «πολιτική ουδετερότητα» όχι τόσο απέναντι στην ΕΣΣΔ, αλλά κυρίως για να μην επεκταθεί η ναζιστική Γερμανία και σε συμμαχία με την Σουηδία να καταλάβουν ξανά την χώρα. Η πολιτική ουδετερότητα αποτελούσε όμως και μια απειλή στην ΕΣΣΔ που μετά το Γερμανοσοβιετικό Σύμφωνο μη Επίθεσης ή Σύμφωνο Μολότωφ - Ρίμπεντροπ που υπεγράφη στις 23 Αυγούστου 1939 στη Μόσχα, η ουδετερότητα της Φινλανδίας μέσα από τον στρατηγό Μάνερχαϊμ και τον έντονο αντι-σοβιετισμό που διατηρούσε, δημιουργούσε ανασφάλεια και ρήγματα στην αμυντική γραμμή του Στάλιν στο πεδίο της Βαλτικής Θάλασσας.
Η επίθεση της ΕΣΣΔ άρχισε από τα ανατολικά σύνορα της Φιλανδίας, και επεκτάθηκε στην ακτογραμμή που ακολουθούσε προς το Ελσίνκι. Οι Σοβιετικοί θέλοντας να μην υπάρχει άρνηση από τις Ρωσικές γειτονικές πόλεις στην Φιλανδία χρησιμοποίησαν λανθασμένα στρατιώτες από άλλα μέρη της ΕΣΣΔ που δεν γνώριζαν τον χειμώνα και το έδαφος της Φιλανδίας. Στον πόλεμο διατέθηκαν 50.000 άλογα που δεν άντεξαν τις καιρικές συνθήκες, και βρέθηκαν εκατοντάδες πτώματα Σοβιετικών τις πρώτες κιόλας μέρες του πολέμου στην παγωμένη λίμνη Ladoga. Σε δεύτερο βήμα η εισβολή έγινε από τον βορρά (Suomussalmi), όπου τα σύνορα των δύο χωρών ήταν άβατα λόγω χειμώνα και οι Ρώσοι αντιμετώπισαν τόσο τις καιρικές συνθήκες, όσο και την έλλειψη εφοδιαστικής γραμμής. Η Φιλανδία ήταν το άσχημο σενάριο επί Στάλιν, όπου η χώρα μόνο στο Αρκτικό μέτωπο έχασε 15.000 από τις 30.000 στρατιώτες της, και μόνο 5.000 επέστρεψαν στην Ρωσία. Ενδεικτικά στην Summa οι Σοβιετικοί ξεκληρίστηκαν από την λεγόμενη Μάχη της «Sausage soup» που παραπλανώντας οι Φιλανδοί τους Σοβιετικούς με ζεστή σούπα και λουκάνικα όντες πεινασμένοι, τελικώς σε μια νύχτα αφάνισαν ένα λόχο. Παρόλα ταύτα η Ρωσία στο τέλος του πολέμου κατέλαβε την ιστορική περιοχή της Καρελία στα ανατολικά σύνορα, καθώς και τις περιοχές των Salla και Petsamo στον βορρά. Το «Ζήτημα της Καρελία» αποτελεί πολιτικό προηγούμενο για τους Φιλανδούς ένεκα της ιστορικότητας της πόλης του Vyborg. Η κατάληψη της Καρελία έδωσε ανάσες στην άμυνα της Αγ. Πετρούπολης με νέα εδάφη που στην Βαλτική θάλασσα μαζί με το ρωσικό Καλίνιγκραντ μπορούν να δημιουργήσουν πυλώνες άμυνας και ελέγχου των Βαλτικών χωρών, αλλά και στον Αρκτικό κύκλο με την εδραίωση της Ρωσίας σήμερα στο Αρκτικό Συμβούλιο, και τον έλεγχο του Βορείου Περάσματος.
Η ΕΣΣΔ τότε στην Φιλανδία όπως και σήμερα η Ρωσία στην Ουκρανία επιτίθεται από τα ανατολικά, ενδιαφέρεται για γεωγραφική ασφάλεια να καλύψει με νέα εδάφη που πιθανόν να χάσει στο μέλλον τα υφιστάμενα και χαρτογραφημένα σύνορα της, ενώ έχει ως σκοπό την δημιουργία περίκλειστων περιοχών του εχθρού ώστε να μην είναι σε θέση να έχει επικοινωνία με τρίτα κράτη, και πιθανόν να λαμβάνει βοήθεια και οπλισμό. Η δημιουργία τακτικού «μισοφέγγαρου» στις επιχειρήσεις της ΕΣΣΔ και σήμερα Ρωσίας τονίζει το σημαντικό της θαλάσσιας διακίνησης της Ρωσίας στο νέο έδαφος, της αποκοπής της Ουκρανίας από τα κράτη- μέλη του ΝΑΤΟ Ρουμανία και Βουλγαρία, όπως και μια πιθανή αποκοπή της Φιλανδίας από το Ταλίν της Εσθονίας και από την Βαλτική ακτοχώρα αν ο Πούτιν επιλέξει να επιτεθεί ή να αποκλείσει την Φιλανδία που σήμερα ζητά την εισδοχή της στο ΝΑΤΟ.
Όπως και ο Στάλιν τότε έτσι και ο Πούτιν σήμερα καθησυχάζει με συμφωνίες και εκεχειρίες και καθυστερήσεις σε άλλα μέτωπα τον αντίθετο πόλο (Δύση-ΝΑΤΟ), και συνασπίζει τις δυνάμεις του σε άρματα και στρατιώτες τα οποία εν τη απώλεια τους δεν θα υπάρξει σοβαρή αδυναμία στην άμυνα του. Σήμερα η άμυνα της Ρωσίας ακολουθεί τα ίδια βήματα όπως επί ΒΠΠ: η ναζιστική Γερμανία επιτέθηκε στην ΕΣΣΔ στην επιχείρηση Μπαρπαρόσα από το ύψος της Λευκορωσίας προς τα νότια, προς την Μόσχα και προς την Αγ. Πετρούπολη. Σήμερα η Λευκορωσία έχει επιλεχθεί ως σύμμαχος της Ρωσίας και το οχυρό της προς την Δύση. Είναι μια χώρα που έχει μεγάλη τεχνολογική άνοδο και συστήματα παρακολούθησης ώστε να μπορεί να μεταφέρει πληροφορίες στη Ρωσία. Παραμένει μια χώρα αγροτική έτσι σε περίπτωση πολέμου να είναι η πρώτη εφοδιαστική γραμμή προς την Ρωσία (όπως και στην ΕΣΣΔ) και να παρέχει αγροτικά προϊόντα σε μια επισιτιστική κρίση. Και είναι η χώρα που προστατεύει το Καλίνιγκραντ και την έξοδο της Ρωσίας προς την νότια Βαλτική απέναντι από Σουηδία και Φιλανδία και πλησίον της Δανίας και Γερμανίας.
Η Λευκορωσία στον πόλεμο της Ουκρανίας συμμετείχε με τραίνα που από τον Ιανουάριο 2022 μετέφεραν μυστικά Ρώσους στρατιώτες. Επίσης λειτουργεί ως νοσοκομειακό κέντρο για τους Ρώσους, ενώ έστειλε στρατό και οι μυστικές της υπηρεσίες κατασκοπεύουν τους Γερμανούς και Πολωνούς που αυτή την στιγμή τάσσονται με το μέρος του Ζελένσκυ. Το «μισοφέγγαρο» και η στρατηγική του έχουν αποκλείσει την Ουκρανία από την θάλασσα με μεγάλη πιθανότητα τόσο η Οδησσός όσο και η Μολδαβία να αποτελέσουν Ρωσικό έδαφος. Εκτός από την Ουκρανία και η ίδια η Γεωργία μετά την κατάληψη της Αμπχαζίας το 2008 ζει το δικό της «μισοφέγγαρο» με την Ρωσία να ελέγχει κάθε έξοδο της Γεωργίας στην Μαύρη Θάλασσα. Από την άλλη η τακτική της διασποράς της Δύσης στο ύψος της Λευκορωσίας, η απειλή μιας επίθεσης στην Φιλανδία, το Καλίνιγκραντ και μια κατάληψη της Οδησσού μεταφέρει πια το αμυντικό τόξο της Ρωσίας σε Ευρωπαϊκό έδαφος, και όποια απόπειρα παραβίασης του θα φέρει τον πόλεμο στην καρδιά της Ευρώπης.
Βέβαια οι συνθήκες παραμένουν περίπλοκες γεωπολιτικά, αφού η Φιλανδία από το 2015 ήθελε να αποτελέσει έναν ναύσταθμο για τα πλοία και τα cargo της Κίνας, αλλά και στρατηγικών επενδύσεων που ενοχλούν την Ρωσία και την Δύση όπως η σιδηροδρομική σήραγγα που θα συνδέει το Ελσίνκι με την πρωτεύουσα της Εσθονίας Ταλίν που έλαβε προσωρινή χρηματοδότηση 15 δισεκατομμυρίων ευρώ από την Touchstone Capital Partners της Κίνας, την τελευταία επένδυση υποδομής στο σχέδιο Belt & Road του Πεκίνου. Δεν θα άφηνε ποτέ η Δύση η στρατηγική Βαλτική απέναντι από την Ρωσία να ελέγχεται από υποδομές Κινέζικες, όπως και η Ρωσία δεν θα δεχόταν να αποκοπεί από την έξοδο στην Βαλτική με επενδύσεις Κινέζικες στα στρατηγικά λιμάνια της Νότιας Φιλανδίας και σε επενδύσεις στο Αρκτικό αεροδρόμιο του Rovaniemi. Από την άλλη η Κίνα έχει εδραιωθεί στα στενά απέναντι από την Ταιβάν από τον Φλεβάρη 2022. Υπάρχει έλεγχος πτήσεων και παραβιάσεων από Κινέζικα μαχητικά ενώ το lockdown στην Σανγκάη πυροδοτεί ανησυχίες ότι πρόκειται για μια στρατιωτική προσομοίωση επίθεσης στην Ταιβάν, λόγω της ομοιότητας των δυο περιοχών (Σανγκάης και Ταιβάν) πληθυσμιακά και εδαφικά. Μια κίνηση δε της Κίνας αυτό το καλοκαίρι απέναντι στην Ταιβάν, θα αποδιοργανώσει τις ΗΠΑ και την Δύση που δεν θα μπορέσουν να αντιδράσουν σε μια αστραπιαία απειλή κατά της Φιλανδίας ή της Μολδαβίας από την Ρωσία που επιτηδευμένα τακτικολογεί και δεν δείχνει τους αληθινούς χρόνους στους οποίους και μπορεί να επιτεθεί και να καταλάβει έδαφος.
Παρόλη την προσπάθεια του κ. Λαβρόφ όπου με τις δηλώσεις του προσπαθεί να υποβαθμίσει την κρισιμότητα της όλης κατάστασης όπως αυτή εξελίσσεται με την Φινλανδία και το ΝΑΤΟ, είναι εύλογο πως εάν η Ρωσική Ομοσπονδία πιεστεί περαιτέρω θα αντιδράσει προληπτικά και αστραπιαία καθώς ο Ρωσικός ζωτικός χώρος απειλείται. Σημαντικός παράγοντας στην πιο πάνω εξίσωση αποτελεί ο ρόλος της Τουρκίας. Την δεδομένη χρονική στιγμή η Ρωσική Ομοσπονδία χρησιμοποιεί την Τουρκία ως Δούρειο Ίππο μπλοκάροντας τουλάχιστον προς το παρόν μια φινλανδική εισχώρηση στο ΝΑΤΟ με την Τουρκία να ακολουθεί αντίστροφα την γνωστή Μοσχοβίτικη συνταγή για να εξυπηρετήσει πρωτίστως τα δικά της συμφέροντα που έχουν άμεση σχέση με τον νέο της ρόλο στο πολυπολικό σύστημα αυτού δηλαδή της «σφήνας» ανάμεσα στις δυο υπερδυνάμεις. Η ίδια η Τουρκία αποσκοπεί με την όλη στάση της ανταλλάγματα και από τις δυο πλευρές το αμέσως επόμενο διάστημα, αφού το «ανατολίτικο παζάρι» στα Αμερικανοτουρκικά θα πάρει φωτιά με αποτέλεσμα εάν ικανοποιηθούν τα αιτήματα της Άγκυρας τότε αυτόματα ανοίγει ο δρόμος για το Ελσίνκι στο ΝΑΤΟ, και θα παρακαμφθούν οι αντιρρήσεις της Άγκυρας για την φιλοκουρδική στάση της Στοκχόλμης εδώ και 5 δεκαετίες.
Την ίδια Τουρκική συνταγή αλλά σε διαφορετικά μεγέθη φαίνεται ότι εφαρμόζει και η Μόσχα προσπαθώντας να επιβάλει ένα δικό της ρυθμιστικό ρόλο ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Πεκίνο. Έχοντας στα υπόψιν ότι η γεωγραφική θέση της Ρωσίας και το γεωπολιτικό μέγεθος της μπορούν να ανατρέψουν τις ισορροπίες ανάλογα με τις επιλογές της, τονίζει στην φιλόδοξη Δύση πως η αναχαίτιση ενός νέου εισερχομένου παίχτη, δηλαδή της Κίνας με το μέγεθος και την δυναμική που έχει, σε ένα πολυπολικό κόσμο δεν μπορεί να είναι αποκλειστικά διαχειρίσιμη από τις ΗΠΑ αλλά μόνο υπό την μορφή συνεργασίας.
Ταυτόχρονα οι ΗΠΑ θέλουν να αποφύγουν να ωθήσουν την Ρωσία στην αγκαλιά της Κίνας αλλά όπως επίσης και να αυξήσουν τον ρυθμιστικό ρόλο που προαναφέρθηκε. Δια τούτο ίσως και αποσκοπούν βραχυπρόθεσμα σε μια αποδυναμωμένη Ρωσική ομοσπονδία που θα ήταν διαχειρίσιμη υπό Αμερικανικούς όρους σε μια μορφή συμμαχίας για αναχαίτιση του κινεζικού γίγαντα, μιας και μακροπρόθεσμα ακριβώς το πολυπολικό σύστημα οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στο διπολισμό με δύο μεγάλους αντιπάλους και πάλι.
Tων Πωλίνας Άνιφτου Αναλύτριας Εξωτερικής πολιτικής και Επενδύσεων & του Κρις Κωνσταντινίδη Οικονομικού Επιστήμονα
ΠΗΓΗ https://www.sigmalive.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου