Της Maria Tadeo
Μεγάλο μέρος της Ευρώπης υπέθεσε ότι η Ιταλία είχε μπει σε μια νέα εποχή όταν ο Μάριο Ντράγκι διορίστηκε πρωθυπουργός στις 13 Φεβρουαρίου του 2021. Από την Πέμπτη ωστόσο, περίπου ενάμισι χρόνο μετά, η εποχή Ντράγκι φαίνεται να τελειώνει.
Ο Ντράγκι υπέβαλε την παραίτησή του μετά την "εξέγερση" μέρους του συνασπισμού του, απέχοντας από την ψηφοφορία που θεωρούσε ο ίδιος κρίσιμη για την παραμονή του στο αξίωμα. Ο πρόεδρος της χώρας, Σέρτζιο Ματαρέλα, απέρριψε την παραίτηση και πρότεινε στον Ντράγκι να απευθυνθεί στο κοινοβούλιο και να αναζητήσει νέα υποστήριξη την επόμενη εβδομάδα. Με αυτό ο Ντράγκι κερδίζει χρόνο και τη δυνατότητα να αποφύγει τις πρόωρες εκλογές με τη συγκρότηση ενός εναλλακτικού συνασπισμού.
Παρόλα αυτά, η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης βυθίζεται και πάλι σε πολιτική αβεβαιότητα. Πρόκειται για άσχημα νέα για την Ιταλία και την Ευρώπη και για ένα καμπανάκι για τους διεθνείς επενδυτές. Η μεγάλη ελπίδα έχει εξανεμιστεί ότι ο πρωθυπουργός θα εγγυηθεί τη βελτίωση των δημόσιων οικονομικών και την οικονομική ανάπτυξη σε μια χώρα που δεν έχει δει πολλά εδώ και χρόνια.
Όλα αυτά συμβαίνουν τη χειρότερη δυνατή στιγμή και υπό τις χειρότερες δυνατές συνθήκες. Βρισκόμαστε λίγες μέρες πριν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παρουσιάσει ένα εργαλείο για την αντιμετώπιση της κρίσης, το οποίο θα ωφελήσει σε μεγάλο βαθμό τη χώρα, περιορίζοντας τα spreads των ομολόγων της. Πρόκειται για ακόμη μία απόδειξη ότι η πολιτική τάξη της Ιταλίας είναι ανίκανη ν κοιτάξει μέρα από τον επόμενο εκλογικό κύκλο.
Ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές της χώρας, η Ρώμη δεν μπορεί να μην βάλει τα κομματικά συμφέροντα πάνω από το εθνικό συμφέρον. Ως αποτέλεσμα, όχι μόνο έχει αμαυρωθεί η φήμη του Ντράγκι, η Ιταλία κινδυνεύει να χάσει τη θέση της στο τραπέζι των Βρυξελών δίπλα σε Γερμανία και Γαλλία. Ήταν το κύρος του - ως πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ που διέσωσε την Ευρωπαϊκή Ένωση εν μέσω της κρίσης του ευρώ - που έδωσε στην Ιταλία αυτή τη νέα επιρροή. Όλα αυτά είναι τώρα μια οφθαλμαπάτη, χάρη στις πρακτικές των εγχώριων πολιτικών.
Ας πάρουμε για παράδειγμα τον Τζουζέπε Κόντε, τον ηγέτη του Κινήματος των Πέντε Αστέρων που απείχε και ήταν ο κινητήριος μοχλός για την κίνηση του Ντράγκι να παραιτηθεί. Ο Κόντε δικαιολογεί την τρέχουσα κυβερνητική κρίση με το επιχείρημα ότι η Ιταλία αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα και ότι ο Ντράγκι δεν άκουσε τα αιτήματά του σχετικά με την ανισότητα. Δεν είναι διατεθειμένος να αναλάβει την ευθύνη για την πτώση. Αλλά δεν μπορείς να είσαι στην κυβέρνηση και να εργάζεσαι εναντίον της.
Υπάρχουν κάποιες πραγματικές ιδεολογικές διαφορές μεταξύ των δύο ανδρών. Για παράδειγμα, ο Ντράγκι εγκρίνει την αποστολή όπλων για την ενίσχυση της Ουκρανίας, αλλά η βάση των Πέντε Αστέρων όχι. Το μεγαλύτερο μέρος του πρόσφατου δράματος, ωστόσο, είναι μια προσπάθεια αναζωογόνησης του κόμματος του Κόντε στις δημοσκοπήσεις, παρόλο που οι εκλογές δεν εγγυώνται τίποτα για τα Πέντε Αστέρια από άποψη εδρών. Εν τω μεταξύ, η οικονομική κρίση που ο Κόντε λέει ότι θέλει να μετριάσει, θα ενισχυθεί από την αναταραχή που δημιούργησε.
Οι επόμενες γενικές εκλογές θα διεξαχθούν την άνοιξη του 2023, αλλά στην ιταλική πολιτική σκηνή υπάρχουν πολλά περιθώρια για αυτοσχεδιασμό. Αν ο Ντράγκι μπορεί να σχηματίσει έναν άλλο συνασπισμό, θα πρέπει να το κάνει και να ηγηθεί της κυβέρνησης μέχρι τον χειμώνα. Στον πρωθυπουργό δεν αρέσει να λερώνει τα χέρια του με τη μικροπολιτική καθημερινότητα, αλλά ο επιπλέον χρόνος θα απέτρεπε μια άμεση προεκλογική εκστρατεία. Στην προηγούμενη θέση του του ως επικεφαλής της ΕΚΤ, ο Ντράγκι αποκατέστησε την εμπιστοσύνη στο ευρώ με μια απλή φράση: "Οτιδήποτε χρειαστεί". Αυτή τη φορά, θα μπορούσε να κάνει το ίδιο για την Ιταλία, μένοντας απλώς στη θέση του. Δεν είναι το τέλος που ήλπιζε. Στην πραγματικότητα, είναι το χάος που ήθελε να αποφύγει. Αλλά κανείς δεν έχει καθαρή έξοδο από την ιταλική πολιτική.
Η παραμονή του θα του δώσει την ευκαιρία να μετριάσει οτιδήποτε επακολουθήσει. Αν οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις είναι αξιόπιστες, το ακροδεξιό κόμμα Αδελφοί της Ιταλίας θα κερδίσει πιθανότατα τις επόμενες εκλογές. Η επικεφαλής του, Τζόρτζια Μελόνι, έχει επωφεληθεί πάρα πολύ από την αντιπαράθεση με τον Ντράγκι. (Είναι η μόνη μεγάλη πολιτική ομάδα που δεν συμμετέχει στον συνασπισμό του). Δεν χάνει χρόνο και ζητά εκλογές. Το να κερδίσουν τα Αδέρφια της Ιταλίας τις περισσότερες έδρες, θα προκαλούσε σοκ από τη Ρώμη μέχρι τις Βρυξέλλες. Θα αναιρούσε πολλά από όσα έχει επιτύχει ο Ντράγκι από τον Φεβρουάριο του 2021. Οι αγορές θα πανικοβάλλονταν από την πιθανότητα, για άλλη μια φορά, του Italexit.
Ενώ οι διεθνείς αναλυτές είναι πολύ αισιόδοξοι για την Ιταλία μετά τον Ντράγκι, δεν είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι το Italexit θα είναι τόσο άμεσο όσο ήταν σε προηγούμενες πολιτικές αναταραχές - ακόμη και αν η Μελόνι επικρατήσει. Το θέμα, ως επί το πλείστον, έχει εξαφανιστεί από τον δημόσιο διάλογο. Μόνο ένα μικρό μέρος το επιθυμεί σοβαρά. Οι πολιτικοί που θέτουν το θέμα το χρησιμοποιούν ως διαπραγματευτικό χαρτί για να διεκδικήσουν παραχωρήσεις από τις Βρυξέλλες.
Ίσως το μεγαλύτερο επίτευγμα της εποχής Ντράγκι να ήταν μια μορφή συγκράτησης. Το 2018, η Ιταλία είχε συγκλονιστεί από έναν λαϊκιστικό σεισμό που είδε τόσο την ακροδεξιά όσο και την αριστερά να κερδίζουν δύναμη και επιρροή, καθώς οι ψηφοφόροι πίεζαν να μεταμορφώσουν αυτό που θεωρούσαν ως μια κυβέρνηση που δεν απέδιδε πλέον. Η νέα εξουσία υποσχέθηκε διαφάνεια και τέλος στις πολιτικές ίντριγκες. Αυτό δεν λειτούργησε. Ο Ντράγκι διορίστηκε (δεν εξελέγη ποτέ) για να φτιάξει τα πράγματα. Η διορία του στην εξουσία αναμενόταν σύντομη. Η επόμενη καλύτερη ελπίδα - αν και όταν έρθουν οι επόμενες εκλογές - είναι να μην επιστρέψουν οι Ιταλοί στην παρωδία της πολιτικής που ψήφισαν να διαλύσουν πριν από τέσσερα χρόνια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου