Γράφει ο Γιώργος Καπόπουλος
Η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία δεν μπορούν να συγκριθούν μεταξύ τους, με μοναδική ίσως εξαίρεση τις διμερείς συμμαχίες τους με τις ΗΠΑ.
Η Σαουδική Αραβία από την συνάντηση των Ρούζβελτ-Ιμπν Σαούντ στην Ερυθρά Θάλασσα στις αρχές του 1945 και δύο χρόνια αργότερα η Τουρκία την Άνοιξη του 1947, μετά την εξαγγελία του Δόγματος Τρούμαν, υπήρξαν για δεκαετίες δεδομένοι σύμμαχοι των ΗΠΑ στην Ευρύτερη Περιοχή.
Η σχέση εμπιστοσύνης Ουάσιγκτον-Άγκυρας άρχισε να διαταράσσεται μετά την Καταιγίδα της Ερήμου την Άνοιξη του 1991 όταν έγινε φανερό ότι οι ΗΠΑ επένδυαν στην χειραφέτηση των Κούρδων του Ιράκ.
Η Σαουδική Αραβία πήρε σκληρά μηνύματα για την υποβάθμιση της ως στρατηγικού συμμάχου των ΗΠΑ.
Το πιο βαρύ μήνυμα ήταν η απόφαση της κυβέρνησης Ομπάμα να γίνουν οι ΗΠΑ χώρα που εξάγει πετρέλαιο, μια επιλογή που θα επέτρεπε στην Ουάσιγκτον να παραμείνει ως διαμορφωτής περιφερειακών ισορροπιών στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή χωρίς να εξαρτάται από παραδοσιακούς συμμάχους που περιόριζαν την ευελιξίας της.
Σήμερα, στη σκιά του Πολέμου στην Ουκρανία, ο Μπάιντεν θα προσπαθήσει να πείσει το Ριάντ και τους συμμάχους του να αυξήσουν την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου σε μια προσπάθεια να συγκρατηθεί η άνοδος των τιμών, μια σκληρή διαπραγμάτευση και ταυτόχρονα να πιέσει τα Αραβικά Κράτη της περιοχής να οριοθετήσουν τις σχέσεις τους με την Μόσχα.
Η προσπάθεια Μπάιντεν να εξομαλύνει τις διμερείς σχέσεις με την Σαουδική Αραβία και τους συμμάχους της μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε πως θα εξομαλυνθούν, όταν συντρέξουν οι περιστάσεις επαναπροσέγγισης , των ΗΠΑ με την Τουρκία.
Το πόσο έχουν αλλάξει τα δεδομένα στην Μέση Ανατολή τις τελευταίες δεκαετίες φαίνεται ότι λίγες μέρες μετά την περιοδεία Μπάιντεν θα πραγματοποιηθεί στην Τεχεράνη τριμερής συνάντηση κορυφής Ρωσίας , Τουρκίας και Ιράν.
Ο Μπάιντεν και ο Ερντογάν πριν από τέσσερα χρόνια έχουν καταγγείλει τον διάδοχο του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας ως ηθικού αυτουργού της δολοφονίας του Κασόγκι και σήμερα τον επισκέπτονται σαν να μην είχε συμβεί τίποτε.
Τούτων λεχθέντων τα παραπάνω μας προειδοποιούν ότι η όποια προσέγγιση ΗΠΑ-Τουρκίας δεν σημαίνει αυτόματη επιστροφή στα δεδομένα που ίσχυαν μέχρι το 1989-91 με την Άγκυρα.
Η Τουρκία ως δεδομένος σύμμαχος προωθημένο φυλάκιο του ΝΑΤΟ κατά της Μόσχας ανήκει στο παρελθόν .
Πριν από μια δεκαετία πολλοί αναλυτές στις ΗΠΑ χρησιμοποιούσαν τον όρο Saudi America για να αποτυπώσουν ανάγλυφα την γεωπολιτική χειραφέτηση των ΗΠΑ από την Μέση Ανατολή με κλειδί την αναβάθμιση τους σε χώρα που εξάγει ενέργεια.
Η επίσκεψη του Μπάιντεν στο Ριάντ όπου θα συναντηθεί με τους ηγέτες του Συμφώνου Συνεργασίας του Κόλπου αλλά και της Αιγύπτου, Ιορδανίας και Ιράκ φωτίζει τη διμερή σχέση ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας να ακολουθεί μια γραμμή πλεύσης η οποία πλέον θα αναδιαμορφώνεται και από τους δύο εταίρους.
Με άλλα λόγια οι ΗΠΑ έχουν αποδεχθεί στην Σαουδική Αραβία σήμερα και πιθανόν στην Τουρκία αύριο την υπό όρους και αστερίσκους σύμπλευση των ισχυρών περιφερειακών συμμάχων.
Το δίλημμα επιστροφή στην κανονικότητα των διμερών σχέσεων η προώθηση της εθνικής ατζέντας έχει αποδυναμωθεί όπως το πιστοποιούν οι τελευταίες εξελίξεις στα σχέσεις των ΗΠΑ με το Ριάντ και την Άγκυρα.
(Ο Γιώργος Καπόπουλος είναι δημοσιογράφος- διεθνολόγος)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου