File Photo epa10933418 The Chinese national flag is carried at the Hangzhou Olympic Sports Center Stadium during the opening ceremony of the 4th Asian Para Games in Hangzhou, China, 22 October 2023. EPA/XINHUA / Huang Zongzhi CHINA OUT / UK AND IRELAND OUT
Μέρες μετά τις διπλωματικές προσπάθειες των Ηνωμένων Πολιτειών στη Μέση Ανατολή, οι οποίες κορυφώθηκαν με την ιστορική επίσκεψη του Προέδρου Joe Biden στο Ισραήλ, η Κίνα έχει ξεκινήσει τη δική της διπλωματική προσπάθεια σε μια περιοχή που βρίσκεται στα πρόθυρα μιας ευρύτερης σύγκρουσης.
Όπως σημειώνεται σε ανάλυση των Nectar Gan και Simone McCarthy στο CNN με τίτλο China’s special envoy is on a Middle East mission. Peace is just part of the picture (Ο ειδικός απεσταλμένος της Κίνας βρίσκεται σε αποστολή στη Μέση Ανατολή. Η ειρήνη είναι μόνο μέρος της εικόνας) ο Zhai Jun, ειδικός απεσταλμένος του Πεκίνου στη Μέση Ανατολή, ξεκίνησε μια περιοδεία-αστραπή στην περιοχή με στόχο την προώθηση των ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς,παρόλο που το Πεκίνο εξακολουθεί να αρνείται να καταδικάσει ή ακόμη και να αναφέρει τη Χαμάς σε οποιαδήποτε από τις δηλώσεις του.
Ο Zhai ταξίδεψε στο Κατάρ και συμμετείχε σε μια σύνοδο κορυφής για την ειρήνη στην Αίγυπτο, ζητώντας κατάπαυση του πυρός και πρόσβαση της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, επαναλαμβάνοντας την υποστήριξη της Κίνας για μια λύση δύο κρατών. Δεν είναι σαφές εάν θα επισκεφθεί το Ισραήλ, καθώς το Πεκίνο δεν έχει δώσει σχετικές πληροφορίες.
Ωστόσο, η ειρηνευτική διαμεσολάβηση για την Κίνα είναι μια δύσκολη υπόθεση, ειδικά για μια χώρα με μικρή εμπειρία ή τεχνογνωσία στη διαμεσολάβηση μιας τόσο μακροχρόνιας, δυσεπίλυτης σύγκρουσης, σε μια βαθιά διχασμένη περιοχή όπου η Κίνα στερείται ουσιαστικής πολιτικής παρουσίας.
Οι προσδοκίες ότι το ταξίδι του Zhai θα οδηγήσει σε συγκεκριμένα αποτελέσματα είναι αμυδρές.
Θεωρείται όμως ως μια ευκαιρία για την Κίνα να γείρει περαιτέρω την παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων προς όφελός της, καθώς ο στρατηγικός ανταγωνισμός με τις ΗΠΑ εντείνεται.
Η Κίνα επιδιώκει να χρησιμοποιήσει τη διπλωματία της για να ενισχύσει την θέση της στον αραβικό κόσμο και τον παγκόσμιο Νότο, η οποία εδώ και χρόνια συμμερίζεται την παλαιστινιακή υπόθεση και εμφανίζεται δυσαρεστημένη με την υπό την ηγεσία των ΗΠΑ παγκόσμια τάξη πραγμάτων.
Ο ρόλος της Κίνας
Το Πεκίνο επιδιώκει να χρησιμοποιήσει τη διπλωματική αποστολή για να κατοχυρώσει τη θέση του στον αραβικό κόσμο και του παγκόσμιο Νότο, ο οποίος εδώ και πολύ καιρό συμμερίζεται την παλαιστινιακή υπόθεση και είναι δυσαρεστημένος με την υπό την ηγεσία των ΗΠΑ παγκόσμια τάξη πραγμάτων, λένε οι ειδικοί.
«Η Κίνα επιδιώκει να παίξει διπλωματικό ρόλο καλώντας για ηρεμία και αποκλιμάκωση και – την ίδια στιγμή – δείχνοντας ισχυρή υποστήριξη στην Παλαιστίνη», δήλωσε ο Sanam Vakil, διευθυντής του προγράμματος Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής στο Chatham House.
«Αυτό θα πρέπει να το δούμε κάπως ευκαιριακά… Η Κίνα δεν έχει τεράστιο ιστορικό επιτυχίας στην προσπάθεια να είναι ουδέτερος μεσίτης σε αυτή τη σύγκρουση. Έτσι το περισσότερο που μπορεί να κάνει η Κίνα είναι να προσφέρει συμβολική διπλωματική υποστήριξη».
Ο Jonathan Fulton, ανώτερος υπάλληλος μη κάτοικος του Αμπού Ντάμπι στο Atlantic Council, είπε ότι η αποστολή του Zhai θα είναι «να επιδείξει την αλληλεγγύη της Κίνας στους αραβικούς σκοπούς» και να προωθήσει «ένα διαφορετικό όραμα για την περιοχή από αυτό που κάνουν οι ΗΠΑ».
«Η Κίνα θέλει να θεωρείται μια ενεργή, υπεύθυνη μεγάλη δύναμη, αλλά δεν έχει πραγματικά το βάθος εμπλοκής στην περιοχή που οδηγεί σε ηγετική θέση», πρόσθεσε.
H φιλοπαλαιστινιακή στάση
Η φιλοπαλαιστινιακή στάση της Κίνας χρονολογείται δεκαετίες πίσω και έχει τις ρίζες της στην επαναστατική ιδεολογία. Στην εποχή του Μάο Τσε Τουνγκ, του ιδρυτή της κομμουνιστικής Κίνας, το Πεκίνο εξόπλιζε και εκπαίδευε παλαιστινιακές μαχητικές ομάδες ως μέρος της υποστήριξής του στον Ψυχρό Πόλεμο στα εθνικά απελευθερωτικά κινήματα.
Μετά τη μεταρρύθμιση και το άνοιγμα της χώρας μετά το θάνατο του Μάο το 1976, ωστόσο, η Κίνα υιοθέτησε μια πιο ρεαλιστική εξωτερική πολιτική. Ενώ συνέχισε να προσφέρει πολιτική υποστήριξη για την παλαιστινιακή υπόθεση και έγινε μία από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισαν την Παλαιστίνη ως κυρίαρχο κράτος το 1988, το Πεκίνο συνδέθηκε επίσης με το Ισραήλ και δημιούργησε επίσημες διπλωματικές σχέσεις με το εβραϊκό κράτος το 1992.
Την τελευταία δεκαετία, οι κινεζικές επενδύσεις και το εμπόριο με το Ισραήλ εκτοξεύτηκαν στα ύψη, ειδικά στον τομέα της τεχνολογίας. Το 2017, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου χαιρέτισε τη χώρα του και την Κίνα ως «γάμο που έγινε στον παράδεισο».
Κατά τη διάρκεια της οικονομικής τους συνεργασίας, ωστόσο, η Κίνα υποστήριξε την πολιτική της υποστήριξη προς τους Παλαιστίνιους, ψηφίζοντας υπέρ αυτών και κατά του Ισραήλ στα Ηνωμένα Έθνη όποτε ξεσπούσαν συγκρούσεις.
Μέρος αυτού οφείλεται σε ρεαλιστικά συμφέροντα.
Περίπου οι μισές από τις εισαγωγές πετρελαίου της Κίνας προέρχονται από αραβικά κράτη, τα οποία αντιπροσωπεύουν επίσης περισσότερες από 20 ψήφους στον ΟΗΕ – δυνητικά χρήσιμο για το Πεκίνο όταν πρόκειται για θέματα όπως η υπεράσπιση της μεταχείρισής του προς τους Ουιγούρους.
«Η άποψη της Κίνας για τη Μέση Ανατολή είναι ότι το Ισραήλ δεν πρόκειται ποτέ να χωριστεί από την πλευρά των ΗΠΑ και αυτό σημαίνει ότι το να είναι επικριτικό για το Ισραήλ θα κερδίσει την εύνοια ενός μεγάλου μπλοκ αραβικών χωρών», δήλωσε ο Fulton του Ατλαντικού Συμβουλίου.
Ο ρόλος του διαμεσολαβητή
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Κίνα εκδηλώνει ενδιαφέρον για την επίλυση της σύγκρουσης Ισραήλ-Παλαιστίνης.
Οι φιλοδοξίες του Πεκίνου να γίνει μεσολαβητής ξεκίνησαν ήδη από τη δεκαετία του 2000, αλλά παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό συμβολικές. Η Κίνα όντως υπέβαλε πολλές ασαφείς προτάσεις και κάλεσε πολιτικά ασήμαντες παλαιστίνιες και ισραηλινές προσωπικότητες για συνομιλίες στο Πεκίνο – αλλά αυτές οι προσπάθειες δεν οδήγησαν πουθενά.
Αυτή τη φορά, οι ειδικοί δεν αναμένουν ότι το αποτέλεσμα θα είναι πολύ διαφορετικό, παρά την πρόσφατη επιτυχία της Κίνας να μεσολαβήσει για μια προσέγγιση μεταξύ των αντιπάλων Ιράν και Σαουδικής Αραβίας.
Ενώ η εμπλοκή της Κίνας στη Μέση Ανατολή έχει αυξηθεί, τα συμφέροντά της εκεί παραμένουν κατά κύριο λόγο οικονομικά – και οι σχέσεις της με τους περιφερειακούς παράγοντες είναι σε μεγάλο βαθμό συναλλακτικές, λένε οι ειδικοί.
«Το Πεκίνο έχει μικρή μόχλευση έναντι της Χαμάς και έχει περιορισμένη ιστορική ανάμειξη στη σύγκρουση Αραβο-Ισραήλ. Με την αποστασιοποίηση από το Ισραήλ μετά την τρομοκρατική επίθεση, το Πεκίνο έχει υπονομεύσει περαιτέρω την επιρροή του στο Τελ Αβίβ», δήλωσε ο Zhao Tong, ανώτερος συνεργάτης στο Carnegie Endowment for International Peace.
Μένει επίσης να φανεί εάν η Κίνα θα είναι πρόθυμη ή θα μπορέσει να αξιοποιήσει τη στενή της σχέση με το Ιράν -το οποίο χρηματοδοτεί και εξοπλίζει τόσο τη Χαμάς όσο και τη λιβανέζικη μαχητική οργάνωση Χεζμπολάχ- για να αποκλιμακώσει τον πόλεμο και να αποτρέψει τη διάχυσή του σε μια ευρύτερη σύγκρουση.
«Πιστεύω ότι η Κίνα σίγουρα επικρατεί στην Τεχεράνη για να επιδείξει αυτοσυγκράτηση», είπε ο Βακίλ στο Chatham House. «Προσωπικά πιστεύω ότι οι Ιρανοί σκοπεύουν να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση εκτός εάν τα πράγματα ξεφύγουν από τον έλεγχο. Δεν νομίζω ότι το Ιράν θέλει να εμπλακεί σε μια ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση – επομένως τα συμφέροντά του είναι ευθυγραμμισμένα».
Όμως, ενώ οι αραβικές χώρες μπορεί να δώσουν στον Ζάι θερμή υποδοχή, λίγες θα έπαιρναν σοβαρά τις ειρηνευτικές προτάσεις του Πεκίνου, είπε ο Βακίλ.
«Δεν νομίζω ότι τα κράτη της Μέσης Ανατολής προσβλέπουν στην Κίνα να μπει και να οικοδομήσει μια διπλωματική διαδικασία (για την ειρήνη). Γνωρίζουν τους περιορισμούς αυτού που προσφέρει η Κίνα», είπε.
«Νομίζω ότι η Κίνα μπορεί να κάνει πολύ λίγα πέρα από την προσπάθεια να επιδείξει τη διπλωματία. Η Κίνα δεν έχει την ικανότητα να διαχειριστεί τη σύγκρουση ή να αποκλιμακώσει αυτή τη σύγκρουση».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου