Από το insider
Η τουρκική διπλωματία έχει μακρά παράδοση στον 20ο αιώνα καθώς υπήρξε καθοριστικός παράγοντας στη σχέση της Τουρκίας με τη Δύση και τους ανατολικούς της γείτονες. Σήμερα, η περιώνυμη τουρκική διπλωματία φαίνεται ότι δεν διανύει και τις πιο επιτυχημένες ημέρες της, αν κρίνει κανείς τόσο από τις παλινωδίες στις σχέσεις με το Ισραήλ όσο και σε σχέση με την γρήγορη απομάκρυνση από το δρόμο της ευρωπαϊκής ένταξης. Στην πρώτη περίπτωση η Τουρκία υποβιβάζει τη δυνατότητά της να εδραιωθεί στη Ν.Α. Μεσόγειο, ενώ στη δεύτερη κινδυνεύει να λειτουργήσει σαν αποσταθεροποιητικός παράγοντας στη Μ. Ανατολή.
Το πρόβλημα «Οσμάν Καβάλα» και οι δυτικές αντιδράσειςΟ Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε την Πέμπτη ότι η Άγκυρα «δεν έχει την πολυτέλεια» να φιλοξενήσει τους πρέσβεις 10 δυτικών χωρών, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, οι οποίοι ζήτησαν την απελευθέρωση του Τούρκου επιχειρηματία Οσμάν Καβάλα με δημόσια επιστολή νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα.
Ο Ερντογάν, μιλώντας σε δημοσιογράφους που τον συνόδευαν στο ταξίδι του στην Αφρική, δήλωσε πως «το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει λάβει μια απόφαση. Θα ήθελαν να καταδικάσουν την Τουρκία για τον Καβάλα, το απομεινάρι του Σόρος» και συνέχισε λέγοντας Αυτοί που υπερασπίζονται αυτό το απομεινάρι του Σόρος προσπαθούν να τον ελευθερώσουν. Είπα στον υπουργό Εξωτερικών μας ότι δεν έχουμε την πολυτέλεια να φιλοξενούμε αυτούς τους (σ.σ.: τους πρέσβεις) στη χώρα μας».
Με επιστολή τους τη Δευτέρα, ο Καναδάς, η Δανία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Νορβηγία, η Σουηδία και οι Ηνωμένες Πολιτείες ζήτησαν μια «δίκαιη και γρήγορη επίλυση» της υπόθεσης Καβάλα, ο οποίος θυμίζουμε ότι από το 2017 βρίσκεται φυλακισμένος χωρίς επίσημη καταδίκη.
Ο Καβάλα, που αρνείται όλες τις κατηγορίες εναντίον του, βρίσκεται εν μέσω μιας σημαντικής σκευωρίας καθώς αν και αθωώθηκε τον Φεβρουάριο του 2021 για τη βασική κατηγορία ότι υπήρξε υποκινητής αντικυβερνητικών διαδηλώσεων το 2013, εντούτοις παραμένει έγκλειστος για «απόπειρα κατάργησης της συνταγματικής τάξης» γιατί κατηγορείται και για συμμετοχή στο αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα του 2016.
Η υπόθεση Καβάλα θεωρείται για την Ε.Ε. αντίστοιχη της υπόθεσης Ναβάλνι στη Ρωσία και οι δυτικές κυβερνήσεις, όπως και ομάδες υπεράσπισης των ανθρώπινων δικαιωμάτων, τη βλέπουν ως μια κρίσιμη καμπή για την ανεξαρτησία της τουρκικής δικαιοσύνης. «Οι συνεχιζόμενες καθυστερήσεις στη δίκη του επισκιάζουν τον σεβασμό για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τη διαφάνεια στο τουρκικό δικαστικό σύστημα», ανέφεραν στην επιστολή τους σχετικά, οι 10 πρεσβείες που θέλει να απελάσει ο Ερντογάν.
Απαντώντας στην επιστολή των 10, ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, είπε στους δημοσιογράφους την Πέμπτη ότι η Τουρκία είναι κυρίαρχο κράτος και ότι θα μπορούσαν να ληφθούν περαιτέρω μέτρα κατά των πρεσβευτών, τα οποία όπως είδαμε είναι προς επικύρωση από τον Ερντογάν.
Η σύλληψη των 15 της Μοσάντ και οι σχέσεις με τους σουνίτες στη Μ. ΑνατολήΣτο άλλο μέτωπο, της Μέσης Ανατολής, η τουρκική υπηρεσία πληροφοριών (MIT) φαίνεται ότι συνέλαβε 15 άνδρες που κατηγορούνται για κατασκοπεία υπέρ της ισραηλινής υπηρεσίας πληροφοριών (Mossad) στην Τουρκία. Μέσα σε αυτούς τους 15 πιθανά βρίσκονται και 7 Παλαιστίνιοι, οι οποίοι αγνοούνταν στην Τουρκία από το Σεπτέμβριο και σύμφωνα με πηγές της εφημερίδας Haaretz, αναζητούνταν από την παλαιστινιακή μυστική αστυνομία για να δολοφονηθούν.
Σύμφωνα με όσα αποκαλύπτει η εφημερίδα Sabah, η βασική αποστολή των 15 ήταν να κατασκοπεύουν φοιτητές που σπουδάζουν σε επιστημονικά πεδία που θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα για την Χαμάς.
Με αυτόν τον τρόπο το Ισραήλ φαίνεται να βάζει στο στόχαστρο τόσο τα τουρκικά πανεπιστήμια, όσο και τις σχέσεις που μπορεί να έχουν με παλαιστίνιους σπουδαστές μέσω των ευκαιριών που παρέχει η τουρκική κυβέρνηση στους Παλαιστίνιους. Από την πλευρά της η Τουρκία, βιάστηκε να αποκαλύψει και να κατηγορήσει το Ισραήλ για τις κινήσεις των συλληφθέντων, ενώ θα μπορούσε να περιμένει μια ευνοϊκότερη για αυτήν περίοδο, καθώς εδώ και καιρό το Ισραήλ προσπαθεί να αποδείξει ότι έχει προνομιακές σχέσεις με μέλη της Χαμάς.
Το νέο ψυχροπολεμικό καθεστώς εντείνει τη σπασμωδικότητα της τουρκικής διπλωματίαςΤόσο η υπόθεση Καβάλα όσο και η υπόθεση των 15 δείχνουν ότι η τουρκική διπλωματία κάνει σπασμωδικές κινήσεις, οι οποίες εντείνονται από νέο «ψυχροπολεμικό» καθεστώς.
Με λίγα λόγια ο τρόπος που διατάσσονται οι δύο μεγάλες «συμμαχίες» (ευρωατλαντικός άξονας, ευρασιατικός άξονας) πιέζει τις ενδιάμεσες χώρες να πάρουν θέση. Όμως η ρευστότητα αυτή τη στιγμή είναι τόσο μεγάλη και η διαπλοκή των επιπέδων τόσο σημαντική, που πραγματικά κάθε βήμα πρέπει να εξετάζεται προσεκτικά. Η Δύση έχει από καιρό αποφασίσει ότι θα χρησιμοποιήσει τα ανθρώπινα δικαιώματα ως εργαλείο συμμόρφωσης, αφού οι κυρώσεις και οι διπλωματικές πιέσεις προς τα «κράτη-παραβάτες» θα αυξάνουν διαρκώς.
Από την άλλη, η Μ. Ανατολή βιώνει μια αλλαγή συσχετισμών, μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν και την αλλαγή κυβέρνησης στο Ιράν και το Ισραήλ. Σε αυτό το πεδίο, οι σχέσεις Τουρκίας – Ισραήλ αλλά και Τουρκίας - σουνίτικου μπλοκ (Αίγυπτος, Σ. Αραβία, ΗΑΕ) παίζουν κομβικό ρόλο για το αν η Τουρκία θα «περικυκλωθεί» από την ευρωπαϊκή και τη μεσανατολική πλευρά της.
Στις τελευταίες εξελίξεις, πρέπει κανείς να συνυπολογίσει την επιτυχία του Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Μεσογείου (EMGF) και των «Συμφωνιών του Αβραάμ», που έδωσαν πάτημα στο σουνιτικό μπλοκ της Μ. Ανατολής να επαναπροσεγγιστεί και να επεκτείνει τα ενδιαφέροντά του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα επαναπροσέγγισης των σουνιτικών δυνάμεων είναι οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις Σαουδικής Αραβίας και Εμιράτων στην Ελλάδα που περιελάμβαναν τον ελληνικό και τον αιγυπτιακό στρατό.
Το πόσο «στα σχοινιά» είναι το καθεστώς Ερντογάν δεν μπορεί ακόμα να εκτιμηθεί με ασφάλεια, καθώς -όπως προείπαμε- το πεδίο είναι ρευστό. Η ταυτόχρονη, διμέτωπη προσπάθεια και απέναντι στη Δύση (για την κυριαρχία στη Ν.Α. Μεσόγειο) και για την εδραίωση στη Μέση Ανατολή, πολύ σύντομα θα επιβεβαιώσουν την ελληνική παροιμία για τα δύο καρπούζια που δεν χωρούν κάτω από την ίδια μασχάλη.
ΠΗΓΗ insider
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου