Η Βόρεια Μακεδονία και η Βουλγαρία υπέγραψαν την Κυριακή το διμερές πρωτόκολλο, ένα ζωτικής σημασίας κομμάτι του διαπραγματευτικού πλαισίου της ΕΕ που ανοίγει το δρόμο για την πρώτη διακυβερνητική διάσκεψη που θα πραγματοποιηθεί στις αρχές της εβδομάδας, αλλά παρά το ιστορικό αυτό βήμα, ο δρόμος που θα ακολουθήσει δεν είναι καθόλου ομαλός.
Μετά από μια εβδομάδα διαδηλώσεων που είδαν τη βία να ξεσπά, τις εθνοτικές συγκρούσεις να σιγοβράζουν και τις κατηγορίες για ξένη ανάμειξη με σκοπό την αποσταθεροποίηση της περιοχής να σιγοβράζουν, 68 βουλευτές από τους 120 ψήφισαν υπέρ της γαλλικής πρότασης στο κοινοβούλιο της Βόρειας Μακεδονίας το Σάββατο, με μηδενική αποχή ή αρνητική ψήφο. Η αντιπολίτευση, ωστόσο, σταθεροί αντίπαλοι της πρότασης, μποϊκοτάρισε το κοινοβούλιο.
Ακολούθησε η υπογραφή του πρωτοκόλλου από τους αντίστοιχους υπουργούς Εξωτερικών των χωρών. Αντιπροσωπείες τόσο από τα Σκόπια όσο και από τα Τίρανα θα μεταβούν στις αρχές της εβδομάδας στις Βρυξέλλες για την πρώτη διακυβερνητική διάσκεψη, η οποία θα σηματοδοτήσει την επίσημη έναρξη των ομάδων κεφαλαίων που πρέπει να εξεταστούν πριν από την επίσημη ένταξή τους στην ΕΕ.
«Η Βουλγαρία υποστηρίζει σθεναρά την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας. Τους ευχόμαστε καλή επιτυχία στο δρόμο που θέλουν να ακολουθήσουν εδώ και πολύ καιρό», δήλωσε η Γκέντσοβσκα την Κυριακή μετά την υπογραφή του πρωτοκόλλου με τον Μπουγιάρ Οσμάνι στη Σόφια μετά τη δεύτερη συνεδρίαση της Μικτής Διακυβερνητικής Επιτροπής της Βουλγαρίας και της Βόρειας Μακεδονίας.
Το περιεχόμενο του πρωτοκόλλου δεν δόθηκε στη δημοσιότητα, αλλά αναμένεται να δημοσιευθεί τις επόμενες ημέρες. Το έγγραφο, που αποτελείται από περίπου 10 σελίδες, περιλαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα και προθεσμίες στις σχέσεις μεταξύ Σόφιας και Σκοπίων, κυρίως για την εκκαθάριση ιστορικών διαφορών. Η εφαρμογή τους θα εξαρτηθεί από το πόσο γρήγορα θα προχωρήσουν τα Σκόπια προς την ΕΕ και η διαδικασία θα παρακολουθείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ωστόσο, η Βουλγαρία δεν υποχωρεί από τη θέση της σχετικά με την επίσημη γλώσσα της Βόρειας Μακεδονίας, δήλωσε η Γκέντσοβσκα:
«Συμμορφωνόμαστε πλήρως με την απόφαση της Εθνοσυνέλευσης. Όπως γνωρίζετε, στις διμερείς σχέσεις της με τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, η Βουλγαρία δεν αναγνωρίζει την επίσημη γλώσσα τους. Ωστόσο, αυτό είναι λίγο πιο συγκεκριμένο στο πλαίσιο των άλλων 26 κρατών μελών της ΕΕ, καθώς έχουν τη δική τους θέση και σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να τους υποχρεώσουμε να αποδεχθούν τη δική μας επίσημη θέση», δήλωσε η Γκέντσοβσκα.
Η Βουλγαρία θα εκδώσει μονομερή δήλωση ότι δεν αναγνωρίζει τη μακεδονική γλώσσα, ενώ η Επιτροπή αναμένεται να καταλήξει σε αντίστοιχη δήλωση με την οποία θα αναγνωρίζει το βουλγαρικό δικαίωμα στη διαφωνία.
Παρά τη θετική διάθεση που προέρχεται από τις Βρυξέλλες και την περιοχή για τα τελευταία νέα, θα μπορούσε να περάσει μια δεκαετία ή και περισσότερο μέχρι οποιαδήποτε από τις δύο χώρες να ενταχθεί στην ένωση. Υπάρχει ένας αριθμός ζητημάτων που πρέπει να διευθετηθούν και μια σειρά μεταρρυθμίσεων για να ευθυγραμμιστούν και οι δύο χώρες με τα πρότυπα της ΕΕ όσον αφορά το κράτος δικαίου, την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και σε τομείς όπως το περιβάλλον, η ενέργεια και η γεωργία.
Για παράδειγμα, μία από τις διατάξεις της γαλλικής πρότασης είναι ότι οι Βούλγαροι θα πρέπει να συμπεριληφθούν ως μειονότητα στο Σύνταγμα της Βόρειας Μακεδονίας. Ενώ η ψήφιση της πρότασης απαιτούσε απλή πλειοψηφία, για την αλλαγή του Συντάγματος απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων και αυτό δεν είναι επί του παρόντος δυνατό.
Η ομάδα της αντιπολίτευσης VMRO-DPNE με επικεφαλής τον Χριστιάν Μίτσκοσκι, όχι μόνο μποϊκοτάρισε την ψηφοφορία, αλλά λίγο αργότερα παραχώρησε συνέντευξη Τύπου με 44 βουλευτές για να ανακοινώσει ότι δεν θα δεχτεί ποτέ να αλλάξει το σύνταγμα.
«Δεν υπάρχει ούτε χιλιοστό απόκλισης από αυτό. Δεν υπάρχει κανένα βήμα πίσω, γιατί όλα όσα έχουμε είναι πίσω μας, η αξιοπρέπεια, η τιμή και η Μακεδονία μας», δήλωσε ο Μίτσκοσκι, ζητώντας επίσης νέες εκλογές και τη συνέχιση των διαδηλώσεων, τις οποίες χαρακτήρισε «θέληση του λαού».
Ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα, ένθερμος υποστηρικτής της γαλλικής πρότασης, μίλησε για την ευτυχία του που «η παράλογη ομηρία της Αλβανίας τελείωσε». Η τύχη της Αλβανίας ήταν συνδεδεμένη με τη Βόρεια Μακεδονία καθ’ όλη τη διάρκεια της ενταξιακής διαδικασίας, γεγονός που οδήγησε σε απογοήτευση από τα Τίρανα για την καθυστέρηση.
«Χρειάστηκαν τρία ολόκληρα επίπονα χρόνια από την απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να ανοίξει το δρόμο για τις διαπραγματεύσεις, ώστε να ισοπεδωθεί πλήρως το φάσμα των τεχνητών εμποδίων που τέθηκαν μπροστά στην Αλβανία… Αυτές οι εξαιρετικές προκλήσεις δοκίμασαν όχι μόνο την κυβέρνηση, αλλά και τον χαρακτήρα μας ως χώρα, ως κοινότητα ανθρώπων και φυσικά ως κυβερνητική πλειοψηφία», έγραψε.
Μαζί με τον Ράμα, οι Αλβανοί της Βόρειας Μακεδονίας ήταν επίσης συνολικά, σταθερά υπέρ της πρότασης.
Ο Τζελάλ Νεζίρι, δημοσιογράφος και αναλυτής είπε ότι «Η Αλβανία υπήρξε θύμα σε αυτόν τον αποκλεισμό, ο οποίος ούτε δημιούργησε το πρόβλημα ούτε μπορούσε να κάνει κάτι για να το λύσει», προσθέτοντας ότι η αποσύνδεση των δύο χωρών, όπως ζήτησε ο Ράμα, δεν είναι καλή ιδέα.
«Ο διαχωρισμός της έχει θεωρηθεί ως ένα επικίνδυνο βήμα, καθώς σε αυτή την περίπτωση θα δημιουργούσε απογοήτευση στους Αλβανούς της Βόρειας Μακεδονίας, οι οποίοι αποτελούν περίπου το ένα τρίτο του συνολικού πληθυσμού».
Ο ίδιος εξήγησε ότι τα θέματα αυτά θέτουν σε κίνδυνο την εσωτερική ασφάλεια της Βόρειας Μακεδονίας, ενώ θυμίζει την επικίνδυνη δια-εθνοτική σύγκρουση του 2021. Οι μάχες ξέσπασαν μεταξύ των Αλβανών και των μακεδονικών δυνάμεων ασφαλείας και ενώ η ειρήνη συνεχίστηκε, οι εντάσεις σχετικά με τα δικαιώματα και την εκπροσώπηση παραμένουν.
Σχετικά με το θέμα της υποστήριξης του Ράμα, ο Νεζίρι είπε ότι έδωσε την εντύπωση σε ορισμένους Μακεδόνες ότι ήταν αντι-μακεδονική.
«Αυτή η αφήγηση κατασκευάστηκε ακριβώς από τις πολιτικές δυνάμεις που ήθελαν να υπονομεύσουν την έγκριση αυτής της πρότασης. Το γνώριζε και ο Ράμα, αλλά φαίνεται ότι δεν σκέφτηκε καν το αποτέλεσμα που δημιουργεί στη γειτονική χώρα: έψαχνε για μια καλοπληρωμένη ανταμοιβή από την ΕΕ», κατέληξε.
Το γεγονός όμως παραμένει, ότι η πρόταση εγκρίθηκε μόνο με απλή πλειοψηφία χωρίς την παρουσία της αντιπολίτευσης, και καθώς τα πιο δύσκολα καθήκοντα βρίσκονται μπροστά μας, αυτό θα δημιουργήσει προβλήματα.
Ο Μέτο Κόλοσκι από την Ενωμένη Μακεδονική Διασπορά δήλωσε ότι μετά από 17 ολόκληρα χρόνια αναμονής, η πρόοδός τους στην ΕΕ εξαρτάται τώρα από «τη βουλγαρική εκδοχή της ιστορίας που περιλαμβάνει την άρνηση του Ολοκαυτώματος και τον αναθεωρητισμό που θα υπονομεύσει τη σταθερότητα στην ΕΕ».
«Η Βουλγαρία υφίσταται σημαντική αστάθεια στην κυβέρνησή της και οι όροι που επιβάλλει η Βουλγαρία αντανακλούν την εσωτερική πολιτική της Βουλγαρίας – η οποία δεν θα έπρεπε να έχει καμία σχέση με την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ», πρόσθεσε.
Πράγματι, ήταν μια ταραχώδης περίοδος για τη Βουλγαρία. Οι διαμάχες για το βέτο οδήγησαν σε ψήφο δυσπιστίας που ανέτρεψε την κυβέρνηση και θα δει τους πολίτες να προσέρχονται στις κάλπες για τέταρτη φορά σε λιγότερο από 18 μήνες το φθινόπωρο. Ενώ το βέτο άρθηκε, λαμβάνοντας υπόψη τη γαλλική πρόταση, παραμένει αντιδημοφιλές στους πολίτες που σε μεγάλο βαθμό δεν ευνοούν τυχόν παραχωρήσεις προς τα Σκόπια.
Επιπλέον, η αδυναμία της Βόρειας Μακεδονίας να ανταποκριθεί στην απαίτηση να συμπεριληφθούν στο σύνταγμα οι εθνοτικοί Βούλγαροι είναι πιθανό να ανοίξει άλλο ένα κουτί με προβλήματα τους επόμενους μήνες ή χρόνια.
Αλλά προς το παρόν, αυτά τα καλά νέα είναι ο φάρος ελπίδας που τόσο πολύ χρειάζονταν και οι δύο χώρες μετά την καταστροφή της πρόσφατης συνόδου κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων, όπου ο Ράμα και ο Βορειομακεδόνας ομόλογός του ανέβηκαν στη σκηνή με άσπρα πρόσωπα και σκληρά λόγια. Οι ηγέτες έγιναν πρωτοσέλιδο αφού εξαπέλυσαν επικρίσεις για την έλλειψη ενότητας της ΕΕ και για το μπλοκ και τους ίδιους ως μέλη του ΝΑΤΟ που «κρατούνται όμηροι» από ένα μόνο κράτος, τη Βουλγαρία.
Αντιπροσωπείες και από τις δύο χώρες θα μεταβούν στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα για να κάνουν τα πρώτα βήματα προς την ένταξη. Αν και οι ελπίδες δεν είναι μεγάλες για τυχόν γρήγορες επιτυχίες, καθώς το γειτονικό Μαυροβούνιο πρόκειται να ενταχθεί σε 80 χρόνια, αν συνεχιστεί με τον σημερινό ρυθμό. Επιπλέον, παραμένουν οι υποβόσκουσες ανησυχίες ορισμένων εταίρων της ΕΕ σχετικά με το κατά πόσον η διεύρυνση θα πρέπει να συνεχιστεί καθόλου από πρακτική άποψη.
Όπως δήλωσε ο Ράμα, «Ας μην ξεχνάμε ότι αυτό δεν είναι το τέλος του δρόμου μας, αλλά απλώς η αρχή ενός νέου τμήματος του δρόμου».
Από Alice Taylor and Krassen Nikolov | EURACTIV.bg and exit.al | Μεταφρασμένο από Σπύρος Σιδέρης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου