ΑΟΖ-Θαλάσσιες Ζώνες: Οι χάρτες που αποδεικνύουν ότι ο Ερντογάν λέει ανοησίες

Γράφει ο Σγος ε.α. Κων/νος Λιούτας

πρόεδρος  Σ.Α/ΣΤΥΑ-Παράρτημα Λάρισας 

Η Marine Regions είναι μια παγκόσμια βάση γεωγραφικών δεδομένων και διευθύνεται από το Φλαμανδικό Θαλάσσιο Ινστιτούτο που εδρεύει στο Βέλγιο. Στις 18-11-2019 εκδόθηκε η 11^η αναθεωρημένη έκδοση με τους χάρτες οι οποίοι περιλαμβάνουν τα Χωρικά Ύδατα, τη Συνορεύουσα Ζώνη, την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, τα Εσωτερικά και Αρχιπελαγικά Ύδατα όλων των κρατών σε παγκόσμιο επίπεδο.

Για την εκπόνηση των χαρτών έχουν ληφθεί υπόψη όλα τα δεδομένα, όπως το διεθνές δίκαιο,

οι συνθήκες και οι συμφωνίες μεταξύ των κρατών, η μεμονωμένη αλληλογραφία των κρατών με διεθνείς οργανισμούς και ιδιαίτερα με τον ΟΗΕ, όλες οι αποφάσεις του διεθνούς δικαστηρίου, η επιστημονική βιβλιογραφία και κάθε άλλη πηγή που συμβάλλει στην ακριβή οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων και ζωνών.

Στους χρήστες των δεδομένων του Marine Regions περιλαμβάνεται ένας μεγάλος αριθμός ιδιωτών, επιστημονικών φορέων, κυβερνητικών υπηρεσιών και μη κυβερνητικών οργανώσεων.

Στους χάρτες απεικονίζονται με απόλυτη σαφήνεια τα δικαιώματα της χώρας μας στη θάλασσα καθώς και τα δικαιώματα όλων των γειτονικών χωρών.

Ο χάρτης με τα χωρικά ύδατα της Ελλάδας περιλαμβάνει 12 ν.μ., όπως προβλέπεται από το διεθνές δίκαιο, ενώ η χώρα μας είναι η μόνη στον κόσμο η οποία έχει ορίσει τα χωρικά της ύδατα στα 6 ν.μ.

Σχετικά με την Ελληνική ΑΟΖ ο χάρτης περιλαμβάνει όλες τις θαλάσσιες ζώνες που σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο δικαιούνται να έχουν τα νησιά.

Μετά την παράνομη συμφωνία μεταξύ της Λιβύης και της Τουρκίας στις 28-11-2019, η οποία παραγνωρίζει κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου, ακολούθησε επιστολή της Λιβύης στον ΟΗΕ, με ημερομηνία 27-12-2019, στην οποία κατηγορεί την Ελλάδα ότι δήθεν αγνόησε εντελώς τα δικαιώματα της Λιβύης και σύναψε συμφωνίες, εκμεταλλευόμενη τις περιφερειακές εντάσεις, για να επιβάλει de facto μονοπώλιο στην παραγωγή, υγροποίηση και μεταφορά αερίου.

Παράλληλα στην επιστολή προβάλλεται έντονα, ως επιχείρημα, η αναφορά στη θεσμοθέτηση από τη Λιβύη προστατευόμενης αλιευτικής ζώνης. Συγκεκριμένα αναφέρεται, «Επιπλέον, η κυβέρνηση της Λιβύης έχει προηγουμένως καθορίσει αλιευτική προστατευόμενη ζώνη στη Μεσόγειο Θάλασσα, σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου αριθ. 37 του A.J. 1373 (2005) κηρύσσοντας μια λιβυκή προστατευόμενη ζώνη αλιείας στη Μεσόγειο Θάλασσα. Η δήλωση διευκρινίζει ότι η περιοχή που βρίσκεται βορείως των υδάτων της Λιβύης, επεκτείνεται από την ακτή σε απόσταση 62 των ναυτικών μιλίων, που υπολογίζεται από τη γραμμή των θαλάσσιων εδαφών και είναι αλιευτική ζώνη που υπόκειται στην κυριαρχία και δικαιοδοσία της Λιβύης. Η δήλωση αυτή, που περιείχε όλες τις προαναφερθείσες αποφάσεις, απεστάλη στον Γενικό Γραμματέα με επιστολή της 29ης Μαρτίου 2005 του επιτετραμμένου της Μόνιμης Αποστολής της Λιβύης προς τα Ηνωμένα Έθνη που κυκλοφόρησε ως έγγραφο της Γενικής Συνέλευσης την 1η Απριλίου 2005 στο σημείο 76 (β) του πρώτου καταλόγου (Α/60/68) της ημερήσιας διάταξης».

Στην ΑΟΖ, σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας, άρθρο 56, παρ.1α,  το παράκτιο κράτος έχει, μεταξύ άλλων,  κυριαρχικά δικαιώματα που αποσκοπούν στην εξερεύνηση, εκμετάλλευση, διατήρηση και διαχείριση των φυσικών πόρων, ζωντανών ή μη, των υπερκειμένων του βυθού της θάλασσας υδάτων, του βυθού της θάλασσας και του υπεδάφους αυτού.

Είναι προφανές ότι σε περίπτωση που το παράκτιο κράτος, όπως η Λιβύη το 2005, επιλέγει να διεκδικήσει μόνο κυριαρχικά δικαιώματα με σκοπό την εξερεύνηση, την εκμετάλλευση, τη διατήρηση και τη διαχείριση των αλιευτικών πόρων, και όχι κάποιο από τα άλλα δικαιώματα που διατίθενται υπό το καθεστώς της ΑΟΖ, η ζώνη τείνει να αναφέρεται ως αποκλειστική αλιευτική ζώνη.

Πράγματι, όπως αναφέρεται παραπάνω, το 2005 η Λιβύη καθιέρωσε αλιευτική ζώνη πλάτους 62 ΝΜ (General People’s Committee Decision No. 37 of 24 February 2005). Η ζώνη αυτή όμως ταυτίζεται σχεδόν απόλυτα με την ΑΟΖ της Λιβύης, όπως απεικονίζεται στο χάρτη του Marine Regions. Για την οριοθέτησή της, ελήφθη υπόψη η Κρήτη και η νήσος Γαύδος χαράσσοντας το βόρειο σύνορο της ζώνης με βάση τη μέση γραμμή.  Η χάραξη της συγκεκριμένης αλιευτικής ζώνης αποδεικνύει ότι έγινε με βάση το διεθνές δίκαιο και λαμβάνοντας υπόψη όλα τα νόμιμα δικαιώματα της Ελλάδας. Ταυτίζεται δε με τα δικαιώματα  της Λιβύης σε ΑΟΖ, όπως αυτή απεικονίζεται στο χάρτη του Marine Regions, στην οποία βέβαια δεν περιλαμβάνονται τα σημεία Α και Β που,  εκ των υστέρων, αυθαίρετα και παράνομα οριοθέτησε με την Τουρκία.

Στη συνέχεια της επιστολής αναφέρεται ότι η Λιβύη,  αναγνωρίζει το δικαίωμα σε οποιοδήποτε κράτος ισχυρίζεται ότι το μνημόνιο αυτό παραβιάζει τα εθνικά του σύνορα να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο. Επισημαίνει ότι η Λιβύη έχει παράδοση συμμόρφωσης με τις αποφάσεις του διεθνούς δικαστηρίου καθώς σύμφωνα μ’ αυτές οριοθετήθηκε η υφαλοκρηπίδα της Λιβύης με τη Μάλτα και την Τυνησία.

Η επικείμενη δημοσιοποίηση της συμφωνίας Λιβύης-Τουρκίας από τον ΟΗΕ είναι μια, τυπική, υποχρεωτική διαδικασία της γραμματείας, σύμφωνα με τους κανονισμούς, και σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει επικύρωση και αποδοχή του περιεχομένου του εγγράφου. Η συμφωνία δεν εμποδίζει τις θιγόμενες χώρες και στην προκειμένη περίπτωση την Ελλάδα, την Κύπρο και την Αίγυπτο να προβούν σε πολιτικές και νομικές αξιώσεις προκειμένου να διαφυλάξουν και να υπερασπίσουν τα κυριαρχικά δικαιώματά τους στην ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα τα οποία απορρέουν από το διεθνές δίκαιο.

Η Τουρκία επικαλείται το άρθρο 102 του καταστατικού χάρτη των ΗΕ για την υποχρεωτική δημοσιοποίηση της συμφωνίας. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ ο μοναδικός σκοπός του άρθρου 102 είναι η αποφυγή της μυστικής διπλωματίας η οποία εξασφαλίζεται με τη δημοσιοποίηση όλων των συνθηκών και των διεθνών συμφωνιών. Επιπρόσθετα η παρ 2 του άρθρου 102 προβλέπει κυρώσεις για τη μη εκπλήρωση της υποχρεωτικής καταχώρησης των συνθηκών στον ΟΗΕ. Η κύρωση προβλέπει ότι κανένα συμβαλλόμενο μέρος σε μια συνθήκη ή σε μια διεθνή συμφωνία, η οποία δεν έχει καταχωριστεί, δεν μπορεί να επικαλεστεί αυτή τη συνθήκη ή συμφωνία ενώπιον οποιουδήποτε οργάνου των Ηνωμένων Εθνών, κατά συνέπεια και του διεθνούς δικαστηρίου.

Το διεθνές δίκαιο προβλέπει ότι δεν μπορούν να συναφθούν συμφωνίες οριοθέτησης χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων εάν κάποιο από τα συμβαλλόμενα κράτη βρίσκεται σε πόλεμο, εσωτερική ένοπλη σύγκρουση ή αντιμετωπίζει εξαιρετικές εσωτερικές συνθήκες, εξαιρέσει των φυσικών καταστροφών.

Καθώς είναι πασίδηλο, πέραν κάθε αμφιβολίας, ότι η γραμμή που οριοθετήθηκε μεταξύ Λιβύης και Τουρκίας είναι παράνομη και παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν όλα τα μέσα για την καταδίκη και ακύρωση της συμφωνίας.  Ακόμα και μια μονομερή καταδικαστική απόφαση εις βάρος της Λιβύης θα θέσει αυτόματα στο περιθώριο και θα διαλύσει όλο το αφήγημα της Τουρκίας για την ΑΟΖ στη Μεσόγειο. 

ΠΗΓΗ militaire