Τέσσερεις πυλώνες για ενεργό εμπλοκή της ΕΕ και η συνάντηση του Προέδρου με τον Ερντογάν - Γιατί δεν τίθεται θέμα αναβίωσης του Δόγματος με την Ελλάδα, γιατί είναι επικοινωνιακό τρικ το Δόγμα με τις γειτονικές χώρες και πώς επηρεάζονται οι συνομιλίες και η λύση…
Ενώ ο Ταγίπ Ερντογάν αναφέρεται στον νέο αιώνα της Τουρκίας και στη «Γαλάζια Πατρίδα», της οποίας αναπόσπαστο τμήμα είναι η Κύπρος, η αναβίωση του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου, την οποία προεκλογικά υποσχέθηκε ο Πρόεδρος, μάλλον «κάνει φτερά». «Πάει περίπατο», όπως λέει ο λαός μας. Ή, αν το δει κάποιος αντίστροφα, θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι:
Εμείς οι ίδιοι έχουμε κόψει τα φτερά του Δόγματος, διότι ούτε η Λευκωσία ούτε η Αθήνα έχουν πολιτική πρόθεση προς αυτήν την κατεύθυνση, φοβούμενες τις τουρκικές αντιδράσεις. Αμφότερες προσδοκούν στην επανέναρξη διαλόγου για τα θέματα του Αιγαίου και του Κυπριακού. Βεβαίως, η τουρκική απειλή είναι ζωντανή εφόσον ο Αττίλας βρίσκεται εντός των πυλών και έχει στο στόχαστρό του το Αιγαίο. Και εφόσον δεν υπάρχει Δόγμα και επαρκής αποτροπή, ο Ερντογάν τρίβει τα χέρια διότι εκτιμά ότι μπορεί να είναι κυρίαρχος του παιχνιδιού και δη των όποιων συνομιλιών, επειδή μπορεί να κερδίζει διά της σκιάς της ισχύος του. Και να παγιδεύει τις συνομιλίες…Ο παροπλισμένος «Νικηφόρος» και η σκουριασμένη Βάση Α. Παπανδρέου
Ποια είναι η αλήθεια για τις στρατιωτικές σχέσεις με τις γειτονικές χώρες
Γιατί η Άγκυρα δεν θα τσιμπήσει το δόλωμα του Προέδρου
Η κοινή βάση
Ο διάλογος είναι θεμιτή διαδικασία εάν υπάρχει κοινή βάση με την Τουρκία. Στην πράξη, δεν υπάρχει. Επί του παρόντος, ο Ερντογάν παραμένει αγκυροβολημένος στις πάγιες θέσεις του περί της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου και της λύσης των δύο κρατών με κυριαρχική ισότητα. Αυτές οι θέσεις του είναι συναφείς με την αντίληψη ότι η Τουρκία εκτείνεται πέραν των συνόρων της. Στις Βάσεις του Κατάρ, της Σομαλίας, της Λιβύης, του Αζερμπαϊτζάν και της Αλβανίας. Εμάς μάς έχει ήδη υπό κατοχήν.
Νικηφόρος συντονισμός και casus belli
Κατά τις συζητήσεις Αθηνών - Λευκωσίας δεν ετέθη ζήτημα αναβίωσης του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου, που συνιστά τον κεντρικό πυλώνα της αποτροπής. Όπως στρατιωτικές πηγές αναφέρουν:
Πρώτο, η άσκηση «Νικηφόρος», που αφορούσε τη σύζευξη Κύπρου - Ελλάδος στην πράξη, σκουριάζει στα συρτάρια του ΓΕΕΦ και του ΓΕΕΘΑ. Ομοίως και η αεροναυτική άσκηση «Τοξότης». Όπως συναφώς επισημαίνεται, τέτοιες ασκήσεις είναι αναγκαίες για να εξετάσουν οι ένοπλες δυνάμεις αλλά και οι πολιτικές ηγεσίες τους τρόπους αντιμετώπισης της κατάστασης στην περίπτωση κλιμάκωσης κρίσεων ή έκρηξης πολέμου. Γιατί; Διότι με τέτοιες ασκήσεις διαπιστώνονται προβλήματα, τα οποία επιλύονται, βελτιώνεται η ετοιμότητα και η μαχιμότητα των εμπλεκομένων σε όλα τα επίπεδα, εξελίσσεται και βελτιώνεται ο συντονισμός, και αποκτάται πρόσθετη εμπειρία, η οποία είναι αναγκαία σε περίπτωση πραγματικών επιχειρήσεων. Αλλιώς οι σχεδιασμοί, ακόμη και αν υπάρχουν, παραμένουν στα χαρτιά και προδιαγράφουν επικίνδυνες συνθήκες, ανάλογες με αυτές του ’74 σε περίπτωση κρίσης.
Δεύτερο, υπάρχει μεν συντονισμός μεταξύ του κυπριακού και του ελλαδικού Γενικού Επιτελείου, αλλά είναι διαφορετικός ο συντονισμός σε επίπεδο γραφειοκρατικό και διαφορετικός σε επίπεδο κοινών μεγάλων ασκήσεων. Στο πλαίσιο ακριβώς αυτού του συντονισμού, θα έπρεπε να συμμετέχει και η πολιτική ηγεσία. Επί του παρόντος, κάτι τέτοιο συμβαίνει μόνο σε θεωρητικό επίπεδο. Δηλαδή, όταν γίνεται μια τέτοιας μορφής άσκηση, ενώ θα έπρεπε να συμμετέχουν και οι υπουργοί, στην καλύτερη των περιπτώσεων έχουν ενημέρωση. Το ’74 το πρόβλημα δεν ήταν μόνο στρατιωτικό, αλλά αφορούσε και την ορθή λήψη διπλωματικών αποφάσεων. Δεν υπήρχαν σενάρια δράσης σε σχέση με το θέατρο των επιχειρήσεων.
Τρίτο, δεν είναι εξασφαλισμένο εκ των προτέρων ότι, σε περίπτωση που η Κύπρος θα δεχτεί επίθεση από την Τουρκία, η Ελλάδα θα εμπλακεί αμέσως στις στρατιωτικές επιχειρήσεις ως «Μητέρα Πατρίδα» και εγγυήτρια δύναμη. Δηλαδή, η Κύπρος δεν είναι υπό καθεστώς casus belli. Η όποια απόφαση από την Αθήνα θα ληφθεί κατά τη διάρκεια της κρίσης και σε σχέση με τις διπλωματικές εξελίξεις και τις επιχειρησιακές ανάγκες, εάν υπάρχουν, σε άλλα μέτωπα, όπως της Θράκης, για παράδειγμα, και του Αιγαίου.
Οι υποδομές
Όπως στρατιωτικές πηγές αναφέρουν, υποδομές για το Δόγμα υπάρχουν, όπως η Βάση Ανδρέας Παπανδρέου, καθώς και τα κυπριακά λιμάνια. Ειδικώς η Βάση είναι ανενεργή. Σκουριάζει. Το θέμα εμπίπτει στη λήψη πολιτικών αποφάσεων. Εάν, δηλαδή, θα ενεργοποιηθούν ή όχι. Και επί τούτου, η αντίληψη που επικρατεί είναι πως δεν θα πρέπει να «προκληθεί η Τουρκία». Και ας προκαλεί η Άγκυρα. Και ας δημιουργεί νέες Βάσεις στα κατεχόμενα.
Αληθές είναι ότι η Ελλάδα έχει προχωρήσει το τελευταίο διάστημα σε σοβαρά βήματα για την κάλυψη των στρατιωτικών της ελλειμμάτων, που αυξάνει την αξιοπιστία της αποτροπής, ανεξαρτήτως των εξελίξεων σε διπλωματικό επίπεδο. Στην Κύπρο και δη στην Εθνική Φρουρά, τα προβλήματα είναι πολλαπλά, αρχίζοντας από τις μειωμένες δυνατότητες σε έμψυχο υλικό, ώς την εκπαίδευση των στρατευμένων και ώς τα σύγχρονα εξοπλιστικά συστήματα.
Σχέσεις με γειτονικές χώρες
Για να καλύψει η Κυβέρνηση την έλλειψη πολιτικής βούλησης για την αναβίωση του Δόγματος, επιδίδεται σε επικοινωνιακά τεχνάσματα και παραπέμπει στις στρατιωτικές σχέσεις συνεργασίας με την Ελλάδα, καθώς και με γειτονικές χώρες σε στρατιωτικό επίπεδο. Δίνει δηλαδή μια νέα ερμηνεία στο Δόγμα, που δεν ευσταθεί στην πράξη, για τους εξής λόγους:
- Ο όποιος συντονισμός υπάρχει μεταξύ του ΓΕΕΦ και του ΓΕΕΘΑ δεν υπάρχει με άλλες γειτονικές χώρες, όπως είναι για παράδειγμα το Ισραήλ. Όταν είναι πιο στενές οι σχέσεις με την Ελλάδα και δεν υπάρχει Δόγμα, πώς να υπάρξει με τις γειτονικές χώρες, όταν με αυτές οι σχέσεις μας είναι χαλαρές;
- Είναι ένα πράγμα η υπογραφή σχέσεων στρατιωτικής συνεργασίας, και είναι άλλο η υπογραφή αμυντικής συμφωνίας και Δόγματος, το οποίο περιλαμβάνει: Α. Σύμφωνα μη Επιθέσεως. Β. Σύμφωνα αμοιβαίας άμυνας, που σημαίνει πως σε περίπτωση που κάποιο από τα συμβαλλόμενα μέρη δεχθεί επίθεση από τρίτο κράτος, τα υπόλοιπα σπεύδουν προς υπεράσπισή του. Γ. Είναι ένα πράγμα οι ασκήσεις αμυντικής συνεργασίας σε τοπικό επίπεδο, και είναι άλλο οι ασκήσεις όπως ήταν ο «Νικηφόρος», που κάλυπτε συγκεκριμένους γεωπολιτικούς χώρους για αντιμετώπιση κοινών απειλών, δηλαδή αυτών που εκτοξεύονται ακόμη από την Τουρκία.
Ερωτήματα…
Πώς μπορεί να γίνεται λόγος για Δόγμα σε περιφερειακό επίπεδο με γειτονικές χώρες, όταν δεν υπάρχει δέσμευση από κανένα κράτος ότι, σε περίπτωση που δεχθούμε επίθεση ή που δεχτεί κάποιο άλλο επίθεση, θα σπεύσουμε ο ένας προς στήριξη του άλλου; Πέραν τούτου, εγείρεται ακόμη ένα συναφές ερώτημα: Πώς η Κύπρος μπορεί να προχωρήσει σε τέτοια αμυντικά σύμφωνα με γειτονικές χώρες, όταν η ίδια δεν διαθέτει αεροπορία και ναυτικό, την ίδια στιγμή που η Άγκυρα διαθέτει στο λιμάνι της Αμμοχώστου δύο με τρεις τορπιλακάτους ανά περίπτωση. Συν του γεγονός ότι μπορεί να στείλει ενισχύσεις και φτιάχνει νέα Ναυτική Βάση. Συνεπώς, η όποια ανάληψη των εγγυητικών δικαιωμάτων από πλευράς της Ελλάδος, που θα σήμαινε την εγκατάσταση ελληνικών πολεμικών αεροσκαφών στη Βάση Ανδρέας Παπανδρέου και ναυτική παρουσία, δεν θα είχε μόνο συμβολικό χαρακτήρα, αλλά και αποτρεπτικό. Μεγάλη, βεβαίως, σημασία θα είχε για τη σύναψη συμμαχιών με γειτονικές χώρες όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος κατά το τρόπο αξιόπιστο. Ποιος θα συνάψει Δόγμα μαζί σου, όταν δεν έχεις τις απαιτούμενες ένοπλες δυνάμεις για να υπερασπιστείς τον εαυτό σου; Και όταν δεν μπορείς να υπερασπιστείς τον εαυτό σου, πώς οι άλλοι να σε εμπιστευτούν και να συνάψουν συμμαχίες μαζί σου; Εάν υπήρχε πρόθεση από Αθήνα και Λευκωσία για την ανασύσταση του Δόγματος θα μπορούσαν να κρυφτούν πίσω από τη στρατηγική πυξίδα της ΕΕ, αναλαμβάνοντας σημαντικά τμήματα για την υλοποίησή της στην Ανατολική Μεσόγειο, με στόχο την εμπλοκή και τρίτων χωρών, όπως η Αίγυπτος και το Ισραήλ.
Κραν Μοντανά και πιστόλι στον κρόταφο…
Όσα έχουν ήδη λεχθεί αποτελούν πυλώνες αυτού που ονομάζουμε Δόγμα και αποτροπή έναντι της οποιασδήποτε τουρκικής απειλής και αφαιρούν από την Άγκυρα τη δυνατότητα να θέτει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας το πιστόλι στον κρόταφο όταν προσέλθει στις οποίες συνομιλίες. Ταυτοχρόνως, είναι αξίωμα στις Διεθνείς Σχέσεις ότι τα ισοζύγια δυνάμεων σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο αποτρέπουν τις κρίσεις και οδηγούν σε σταθερότητα, ασφάλεια και ειρήνη. Εάν σήμερα υπάρχουν κατά καιρούς κρίσεις και αποσταθεροποίηση, οφείλεται ακριβώς στα ανισοζύγια δυνάμεων και στο ότι η Κύπρος συνιστά την αχίλλειο πτέρνα του Ελληνισμού. Υπό αυτές τις συνθήκες, ακόμη και αν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μεταβεί σε ένα νέο Κραν Μοντανά, θα είναι όμηρος της πολιτικής του εξευμενισμού, και θα καταστεί θύμα νέων εκβιασμών στην εξής βάση: Ή θα αποδεχθεί τις αξιώσεις της Τουρκίας ή θα οδηγηθούν τα πράγματα σε νέο αδιέξοδο. Αλλά, όπως συνέβη και στο Κραν Μοντανά, θα έχουμε νέα τετελεσμένα. Από αυτές τις στήλες προειδοποιούσαμε πριν από το Κραν Μοντανά ότι, εάν δεν γίνονταν δεκτοί οι όροι της Τουρκίας:
Α) Θα οδηγείτο η κατάσταση σε διέξοδο. Β) Η άλλη πλευρά θα κατοχύρωνε τις διχοτομικές αξιώσεις της για δύο ισότιμα συνιστώντα κράτη με πολιτική ισότητα και θα προχωρούσε στο επόμενο βήμα, δηλαδή της λύσης των δύο κρατών με ισότιμη κυριαρχία. Γ) Επειδή η Τουρκία θα προχωρούσε ένα βήμα παραπέρα, η Αθήνα και η Λευκωσία θα υιοθετούσαν την προηγούμενη τουρκική θέση, των δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών, και θα την καθιστούσαν λάβαρο συμβιβασμού. Οποιοδήποτε αποτέλεσμα για την Τουρκία θα ήταν και είναι κέρδος. Είτε είναι η διχοτομική ομοσπονδία, συνομοσπονδιακού χαρακτήρα είτε είναι η λύση των δύο κρατών με ισότιμη κυριαρχία είτε είναι η διατήρηση του υφιστάμενου status quo.
Το παιχνίδι εντός της ΕΕ και προτάσεις δράσης
Οι υποσχέσεις του Προέδρου ότι θα έχει όφελος η Τουρκία εάν επανέλθει ο Τατάρ στις συνομιλίες, διότι θα βοηθήσει την Άγκυρα στο θέμα για την κατάργηση της βίζας των Τούρκων πολιτών στην ΕΕ, καθώς και σε εκείνο της αναβαθμισμένης τελωνειακής ένωσης, φαίνεται να είναι δόλωμα, χωρίς όμως να τσιμπάει η Άγκυρα. Γιατί; Διότι γνωρίζει ότι με ένα απλό κλικ επαναπροσέγγισης με την ΕΕ, οι πιέσεις για το θέμα της βίζας δεν θα στραφούν επί της ίδιας (Τουρκίας) για υποχωρήσεις στο Κυπριακό, αλλά επί της Λευκωσίας. Ακόμη και τώρα, ο Πρόεδρος διαπράττει το εξής λάθος: Παγιδεύεται, όπως και οι προκάτοχοί του, στη δικοινοτική διάσταση του προβλήματος, ενώ το Κυπριακό είναι ζήτημα εισβολής κατοχής. Εφόσον η Κύπρος τελεί υπό τουρκική κατοχή, με τον Ερντογάν θα έπρεπε πρωτίστως να αξιώνει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συνάντηση και μάλιστα στην παρουσία των αξιωματούχων της ΕΕ, για να εξηγήσει ενώπιόν τους ότι η πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ δεν θα έχει τύχη εάν δεν γίνει σεβαστό το κεκτημένο. Και αυτό σημαίνει στην πράξη:
- Εφόσον η Τουρκία δεν αποσύρει τον στρατό της από την Κύπρο, θα περιληφθεί στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου η αυτόματη ενεργοποίηση του άρθρου 42, 7 των Συνθηκών, εάν μας επιτεθεί εκ νέου. Αυτό σημαίνει ότι, εάν η Άγκυρα πατήσει τη σκανδάλη σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, θα πρέπει να αναμένει τη στρατιωτική αντίδραση των κρατών μελών της ΕΕ και της ίδιας ως τέτοιας. Αυτό είναι μορφή αποτροπής.
- Η Τουρκία θα πρέπει να προχωρήσει σε βήματα αποδοχής και αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας, ανεξαρτήτως της λύσης του Κυπριακού, όπως προνοεί η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005, που αποτελεί τμήμα του κοινοτικού κεκτημένου. Η αντιδήλωση βρίσκεται σε συνδυασμό με το πρωτόκολλο 10, επί τη βάσει του οποίου εντάχθηκε ολόκληρη η Κυπριακή Δημοκρατία στην ΕΕ.
- Την έναρξη της αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο, διότι δεν μπορεί η ΕΕ να επιβάλλει κυρώσεις στη Ρωσία επειδή κατέχει την Ουκρανία, αλλά να μην υπερασπίζεται κατά τον ίδιο τρόπο δικό της κράτος μέλος. Η έναρξη της αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων μπορεί να συνδυαστεί με την έναρξη διαδικασιών για ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, ώστε να δημιουργηθεί, σε περίπτωση λύσης, μία ισχυρή συμμαχική σχέση πάνω σε δύο πυλώνες. Ο ένας είναι το αμυντικό σύστημα της ΕΕ και ο άλλος είναι η Βορειοατλαντική Συμμαχία. Άλλωστε, είναι θεσμικά και επιχειρησιακά συνδεδεμένοι μεταξύ τους, οι αμυντικοί βραχίονες της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Ταυτοχρόνως, τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία, που αποτελούν εγγυήτριες δυνάμεις και «Μητέρες Πατρίδες», ανήκουν στο ΝΑΤΟ, το οποίο μπορεί να αναδειχθεί στο νέο σύστημα ασφαλείας της Κύπρου. Γιατί; Διότι, εάν ενταχθούμε στη Συμμαχία, αφενός θα ισχύει Σύμφωνο μη Επιθέσεως και, αφετέρου, θα υπερασπίζεται ο ένας τον άλλον.
- Η βάση επίλυσης του Κυπριακού θα είναι το υφιστάμενο Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και η αναθεώρησή του επί τη βάσει των αρχών και αξιών της ΕΕ, χωρίς τη δημιουργία πρωτογενούς δικαίου και διαχωριστικών θεσμικών δομών, που θα οδηγούν σε ένα νέο πολιτειακό σύστημα, το οποίο θα είναι προτεκτοράτο της Τουρκίας και θα προκαλεί προβλήματα στην ΕΕ. Θα εντάσσει την Άγκυρα στην ΕΕ από την πίσω πόρτα της Κύπρου.
Ουτοπία, ρεαλισμός και ΕΕ
Εάν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θεωρεί ότι τα ανωτέρω ανήκουν στη σφαίρα της ουτοπίας, τότε πώς ευαγγελίζεται ότι είναι ευρωπαϊστής και θέλει ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ στο Κυπριακό; Όσες προτάσεις έχουν κατατεθεί από αυτές τις στήλες είναι κομμένες και ραμμένες σε αυτό που λέμε αρχές και αξίες της ΕΕ και βάζουν φρένο στους σοβινιστικούς κανόνες των τουρκικών τανκς. Εκτός και αν, τελικά, η ΕΕ δεν θα χρησιμοποιηθεί για την επανένωση ή την απελευθέρωση, όπως πολλάκις ακούμε, αλλά για τη νομιμοποίηση των τετελεσμένων της εισβολής, δηλαδή για τον γεωγραφικό, πληθυσμιακό και διοικητικό διαχωρισμό της Κύπρου... Και ο νοών νοείτω.
Κεντρική φωτογραφία: Δορυφορική φωτογραφία, που αποτυπώνει τρία τουρκικά πολεμικά πλοία να είναι αγκυροβολημένα στο κατεχόμενο λιμάνι της Αμμοχώστου. Η Τουρκία ενισχύει και τις υποδομές και τα οπλικά συστήματα στον βορρά. Και αυτά έχουν αντίκτυπο στις συνομιλίες. Διότι, χωρίς Δόγμα και αποτροπή, ακόμη και αν πάει ο Πρόεδρος σε νέο Κραν Μοντανά, θα του έχουν το πιστόλι στον κρόταφο…
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων
ΠΗΓΗ simerini.sigmalive
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου