Δρ. Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Πιέσεις από Ε.Ε. και ΗΠΑ για τη δημιουργία μιας Ενωσης-Κοινότητας Δήμων με σερβική πλειοψηφία, η οποία θα εκπροσωπεί τις προβληματικές περιοχές
Δεν είναι ποτέ καλή ιδέα να ενδίδεις σε μια κακή γεωπολιτική συμπεριφορά. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στα Δυτικά Βαλκάνια γιατί υπάρχουν συνέχεια προβλήματα στη συγκεκριμένη περιοχή. Ο Σέρβος πρόεδρος, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, παρουσιάζει λανθασμένα τη σιωπηλή «σύγκρουση» Σερβίας-Κοσόβου ως «πογκρόμ» (!) κατά των Σέρβων του Κοσόβου, ενώ αρνείται οποιαδήποτε ευθύνη για την κλιμάκωση της κρίσης.
Η εθνοτική… φωτιά σιγοκαίει στο Κόσοβο – Κρίσιμη η κατάσταση στα Βαλκάνια
Ακόμη χειρότερα, Δυτικοί αξιωματούχοι συνεχίζουν να κατευνάζουν τον Βούτσιτς και να παραμελούν την απερίσκεπτη συμπεριφορά που απειλεί την περιφερειακή αστάθεια. Εχουν ήδη τραυματιστεί τουλάχιστον 25 στρατιώτες του ΝΑΤΟ από την έναρξη των ταραχών τον περασμένο Μάιο, ενώ υπήρξε ενίσχυση των δυνάμεων της KFOR στο Κόσοβο.
Ομως, αντί η Δύση να «απονευρώσει» την πηγή της αστάθειας, το Κόσοβο αντιμετωπίζει την πίεση της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των ΗΠΑ στο να αποδεχθεί μια Ενωση-Κοινότητα Δήμων με σερβική πλειοψηφία (A/CSM), που θα εκπροσωπεί τις προβληματικές και ταραχώδεις περιοχές του Βόρειου Κοσόβου (Ζβετσάν, Λεπόσεβατς, Βόρεια Μιτρόβιτσα, Ζβόρνι Ποτόκ). Το θέμα θα έρθει, ξανά, προς συζήτηση τον άλλο μήνα.
Η αρχή του κακού
Οι διαμαρτυρίες των Σέρβων του Κοσόβου ξέσπασαν όταν η Πρίστινα προσπάθησε να «διευκολύνει» την ασφάλεια των δημοκρατικά εκλεγμένων Αλβανών δημάρχων κατά την ανάληψη των καθηκόντων τους. Η κίνηση δεν ήταν αποδεκτή μεταξύ των Σέρβων της περιοχής, δεδομένου ότι η «Σερβική Λίστα», ένα κόμμα του Κοσόβου που συνδέεται στενά με το Σερβικό Προοδευτικό Κόμμα του Βούτσιτς, έκανε εκστρατεία για να μποϊκοτάρει την ψηφοφορία, οδηγώντας σε ποσοστό συμμετοχής μόλις 3,5%. Οι εκλογές αναγνωρίστηκαν από τις ΗΠΑ ως «συνεπείς με τις συνταγματικές και νομικές απαιτήσεις του Κοσόβου», αλλά, τελικά, θα γίνουν νέες…
Ωστόσο, ως απάντηση στη βία που ακολούθησε, Δυτικοί αξιωματούχοι επέβαλαν περιορισμούς στο Κόσοβο, ενώ πραγματοποιούσαν κοινές στρατιωτικές ασκήσεις με τη Σερβία («PLATINUM WOLF 2023») παρακάμπτοντας τη μομφή προς τον Βούτσιτς για υποκίνηση της κρίσης.
Δυτικοί αξιωματούχοι εντείνουν τώρα την πίεση στο Κόσοβο για τη δημιουργία μιας A/CSM. Πρόσφατα, ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε., Ζοζέπ Μπορέλ, απείλησε ότι η αποτυχία σύστασης της A/CSM «θα έχει σοβαρές συνέπειες για τις σχέσεις Ε.Ε.-Κοσόβου».
Ωστόσο, κανένα στοιχείο δεν αποδεικνύει μια αιτιώδη σχέση μεταξύ της δημιουργίας μιας A/CSM και του τερματισμού της διαμάχης Σερβίας-Κοσόβου.
Σε αντάλλαγμα για την ίδρυση της Ενωσης η Σερβία δεν χρειάζεται να αναγνωρίσει την κυριαρχία του Κοσόβου (τη βασική αιτία της σύγκρουσης). Παραδόξως, η Ενωση των 4 βόρειων δήμων θα προσέφερε στη Σερβία περισσότερες δυνατότητες για να δημιουργήσει αστάθεια στο Κόσοβο. Αρχικά, το όραμα της A/CSM ήταν να διαλύσει τις (σερβικές) παράλληλες κυβερνητικές δομές και να ενδυναμώσει το κράτος του Κοσόβου. Στην πράξη, η Σερβία πιέζει για έναν θεσμό με εκτελεστικές εξουσίες, ο οποίος θα αποδυναμώσει την κυριαρχία της Πρίστινα, θα παράσχει μια πλατφόρμα για ένα όλο και πιο αυταρχικό σερβικό ημικράτος, θα αυξήσει την επιρροή του και θα τροφοδοτήσει περαιτέρω τις εθνοτικές εντάσεις σε μια περιοχή όπου οι πολιτικοί ηγέτες ενδέχεται να επικεντρωθούν στην οικοδόμηση πολυεθνικών δημοκρατιών.
Υπό διαπραγμάτευση
Το 2015, το Συνταγματικό Δικαστήριο του Κοσόβου εξέτασε τις προβλεπόμενες εξουσίες της A/CSM όπως προβλέπει η Συμφωνία των Βρυξελλών του 2013. Επί του παρόντος, η ακριβής φύση του σώματος παραμένει υπό διαπραγμάτευση. Στις 2 Μαΐου, ο Κοσοβάρος πρωθυπουργός Aλμπίν Kούρτι μοιράστηκε ένα προσχέδιο ιδέας με τον Βούτσιτς και τον ειδικό εκπρόσωπο της Ε.Ε. για τον Διάλογο Βελιγραδίου-Πρίστινα, Σλοβάκο Mίροσλαβ Λάτσακ, και οι απαντήσεις τους εκκρεμούν.
Είναι πιθανό η Σερβία να απορρίψει τα προτεινόμενα με μια μαξιμαλιστική απαίτηση για εκτελεστικές εξουσίες. Η δημιουργία μιας άλλης εθνοτικής οντότητας θα ανοίξει το… κουτί της Πανδώρας. Δημιουργεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο στα Βαλκάνια και όχι μόνο, δεδομένου ότι οι ρεβανσιστικές ιδέες της «Μεγάλης Σερβίας» και της «Μεγάλης Κροατίας» δεν έχουν εξαλειφθεί. Οι επικριτές ανησυχούν ότι η A/CSM θα είναι συγκρίσιμη με την πολιτική αυτονομία που απολαμβάνει η Δημοκρατία Σέρπσκα στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, όπου προωθεί μια εξτρεμιστική και πολιτικά καταστροφική ατζέντα ενώ απονέμει μετάλλια στον Πούτιν.
Ελλείψει αναγνώρισης από τη Σερβία της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου, η A/CSM θα παράσχει απλώς μια πλατφόρμα για περαιτέρω απονομιμοποίηση και υπονόμευση της εξουσίας του Κοσόβου. Αλλωστε, ο Βούτσιτς συχνά «κλιμακώνει» την κατάσταση στο Κόσοβο για να «αποκλιμακώσει» την κατάσταση στη Σερβία ή για να πάρει αυτό που θέλει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν την αυταρχική του πορεία, αυτό θα πρέπει να ανησυχήσει τους Δυτικούς μεσολαβητές.
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΕΙ Η ΔΥΣΗ
Η αντίληψη ότι διαφορετικές ομάδες δεν μπορούν να ζήσουν αρμονικά δημιουργεί προβλήματα για το μέλλον της Δημοκρατίας στα Βαλκάνια. Η εθνοτική βία μαστίζει την περιοχή για δεκαετίες και οι πολιτικές που βασίζονται σε εθνοτικές γραμμές δεν ενθαρρύνουν τη διεθνική συνεργασία. Οπως είδαμε στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η συνεχής απειλή απόσχισης οδηγεί σε αστάθεια.
Αυτές οι πολιτικές διαμορφώσεις δημιουργούν «άνοιγμα» στη Ρωσία να διαδώσει την παραπληροφόρηση και να υπονομεύσει τη Δημοκρατία. Η σκέψη της Ε.Ε. ότι η Σερβία μπορεί να τερματίσει τη σύγκρουση έχοντας ως δέλεαρ την ένταξη στην Ε.Ε. παραβλέπει ότι μόνο το 33% των Σέρβων την υποστηρίζει.
Κίνδυνος
Το Κόσοβο μπορεί να βρεθεί, τελικά, σε χειρότερη κατάσταση απ’ ό,τι όταν ξεκίνησε τις διαπραγματεύσεις. Οι Δυτικοί σύμμαχοι πρέπει να καταλάβουν ότι μια Ενωση δεν θα μειώσει τις εντάσεις μεταξύ των δύο εθνών, αλλά μάλλον θα γείρει την πλάστιγγα της εξουσίας ακόμη περισσότερο προς την κατεύθυνση του αυταρχικού καθεστώτος του Βούτσιτς (στο οποίο οργιάζει η φιλορωσική προπαγάνδα). Αντί να κατηγορούν μια νεοσύστατη Δημοκρατία επειδή υπερασπίζεται την κυριαρχία της, οι Δυτικοί διπλωμάτες θα πρέπει να σταθούν με κατανόηση στον αγώνα της Πρίστινα για μια πολυεθνική, φιλελεύθερη Δημοκρατία. Ο απώτερος στόχος θα πρέπει να είναι η ενίσχυση μιας πλουραλιστικής Δημοκρατίας στα Βαλκάνια και όχι η υπονόμευσή της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου