Του Στέργιου Δ. Θεοφανίδη
Τόσο τα Phantom F-4E AUP, όσο και τα Mirage 2000EG που εκσυγχρονίστηκαν σε -5Mk.2 στις εγκαταστάσεις της ΕΑΒ στο πρώτο ήμισυ της δεκαετίας του 2000, παραδόθηκαν φρεσκοβαμμένα. Η ποιότητα της δουλειάς που είχε γίνει ήταν τέτοια που ήταν πρακτικά αδύνατο να ξεχωρίσει κανείς ένα νέας κατασκευής Mirage 2000 – 5Mk.2 από ένα εκσυγχρονισμένο.
Οι ειδικές βαφές των σειρών Have Glass βασίζονται (ως σύλληψη) στην επίστρωση της πανοραμικής καλύπτρας του μαχητικού F-16 με ένα φιλμ που περιέχει στοιχεία οξειδίου ινδίου, προς αντανάκλαση μέρους της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας των ραντάρ που προσπίπτει σε αυτή.
H τροποποίηση αυτή που ονομάστηκε Pacer Bond και εφαρμόστηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Have Glass I, δοκιμάστηκε για πρώτη φορά στο ολλανδικό F-16A (J – 358) τον Σεπτέμβριο του 1986. Υιοθετήθηκε στη γραμμή παραγωγής και είναι η χρυσαφί απόχρωση της καλύπτρας των Block 30.
Ακολούθησε το πρόγραμμα Have Glass II που περιέλαβε δύο τροποποιήσεις. Τις Pacer Mud και Pacer Gem I και ΙΙ. Στόχος και πάλι η μείωση του ηλεκτρομαγνητικού ίχνους. Η pacer Mud περιλάμβανε την επικάλυψη του 60% της πρόσθιας ατράκτου και της πτέρυγας, με το υλικό απορρόφησης ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας (RAM), FMS-3049 που αύξανε το κενό βάρος κατά 100 κιλά. Περιλάμβανε επίσης την εφαρμογή ειδικού αφρού RAM πίσω από την κεραία του ραντάρ.
Η τροποποίηση Pacer Gem προέβλεπε την επικάλυψη με υλικό RAM, FS – 2026 το οποίο περιείχε σωματίδια fiberglass. Ενώ όμως η Pacer Mud εφαρμόστηκε σε 1700 περίπου μαχητικά F-16, η Pacer Gem λόγω υψηλού κόστους και ειδικών, χρονοβόρων διαδικασιών εφαρμογής, δεν υιοθετήθηκε ποτέ.
Αναφέρεται ότι τα ειδικά υλικά RAM και χρώματα των παραλλαγών των σειρών Have Glass Ι και ΙΙ, μειώνουν το ηλεκτρομαγνητικό ίχνος (RCS) του F-16 κατά 15%. Η εφαρμογή τους στο αεροσκάφος γίνεται όπως και στο F-22 Raptor με τη χρήση του ρομποτικού αυτόματου συστήματος βαφής CASPER (Computer Aided Spray Paint Expelling Robot). Και αυτό γιατί το πάχος της επίστρωσης της βαφής διαφέρει από περιοχή σε περιοχή της ατράκτου και της πτέρυγας.
Ιανουάριος 2005. Το πρώτο Mirage 2000EG (211) που εκσυγχρονίστηκε σε Mirage 200-5Mk.2 (511), αμέσως μετά την πρώτη του πτήση
Η όψη των συγκεκριμένων χρωμάτων των παραλλαγών Have Glass είναι μεταλλική και η υφή τους άγρια (σαγρέ). Η Αεροπορία των ΗΠΑ καταργεί πλέον τις παλαιότερες επιστρώσεις και παραλλαγές των Have Glass Ι και ΙΙ με τους κλασσικούς δύο τόνους του γκρι επάνω στα μαχητικά F-16 που έχει ενταγμένα σε υπηρεσία και στρέφεται σε νέες επιστρώσεις υλικών RAM και στη μονόχρωμη σκούρα γκρι απόχρωση της Have Glass V σταδιακά από το 2012.
Η νέα παραλλαγή που μοιάζει, δεν είναι όμως ίδια, με αυτή του F-35, θα είναι στάνταρ σε όλα τα F-16 της USAF καθώς και σε αυτά των συμμαχικών χωρών που επιθυμούν να την υιοθετήσουν. Οι Αμερικανοί υποστηρίζουν ότι η Have Glass V, περιορίζει ο RCS του F-16 από τα πέντε τετραγωνικά μέτρα (5 m2) στα 1,2 μόλις τετραγωνικά μέτρα (1,2 m2)!
Σε ό,τι αφορά στα ελληνικά F-16, τα Block 52+ φέρουν παραλλαγή δύο τόνων γκρι και ενός γαλάζιου (όπως και τα Block 30 και Block 50), με χρώματα του προγράμματος Have Glass III, ενώ το ίδιο ισχύει και για τα F-16C/D Block 52+ Advanced, αλλά με βελτιωμένα χρώματα μεγαλύτερης αντοχής στη φθορά και την αλλοίωση. Στοιχεία σχετικά με το αν υφίστανται προγράμματα Have Glass III και IV και τι περιλαμβάνουν, δεν κατορθώσαμε να εντοπίσουμε οπότε θα επανέλθουμε.
To πρόβλημα που έκανε και την αρνητική εντύπωση στα νεοπαραληφθέντα από την Πολεμική Αεροπορία και την 343 Μοίρα F-16V, εντοπίζεται στο ότι τα συγκεκριμένα ελληνικά χρώματα, όλων των Have Glass, δεν τα υιοθέτησε και δεν τα χρησιμοποίησε ποτέ η USAF ή οποιαδήποτε άλλη Αεροπορία. Κατά συνέπεια, είναι ιδιαίτερα ακριβά.
Μία αναγκαία διευκρίνιση εδώ: Κάθε πρόγραμμα Have Glass με όλα τα χρώματα και τις επιστρώσεις RAM που περιλαμβάνει, έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά σύνθεσης, ρευστότητας και περιεκτικότητας σε μεταλλικά ρινίσματα (σωματίδια οξειδίου ινδίου;) που δίνουν τη μεταλλική όψη και την σαγρέ υφή στις επιφάνειες του μαχητικού.
Η παραλλαγή των Block 52+ όπως πραγματικά ήταν. Η φωτογραφία είναι του 2005…
Κάθε νέα σειρά χρωμάτων δε, έχει καλύτερες (βελτιωμένες) ιδιότητες αντανάκλασης της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και μείωσης του θερμικού ίχνους (IR) με παράλληλη μεγαλύτερη αντοχή στη φθορά που προκαλεί η τριβή του ατμοσφαιρικού αέρα κατά την πτήση, ή οι καιρικές συνθήκες στο έδαφος.
Στο πλαίσιο του προγράμματος Peace Xenia III (F-16C/D Block 52+), μέσω των αντισταθμιστικών ωφελημάτων που περιέλαβε, εκσυγχρονίστηκε το χρωστήριο της ΕΑΒ αποκτώντας τη δυνατότητα αποχρωματισμού αεροσκαφών με την εκτόξευση πλαστικών σφαιριδίων, καθώς και εφαρμογής παραλλαγών Have Glass.
H δυνατότητα αυτή δεν υπάρχει σήμερα και στο πλαίσιο του προγράμματος εκσυγχρονισμού στο επίπεδο Viper, εκκρεμεί η υλοποίηση (ή η υπογραφή) σύμβασης για την επανενεργοποίηση του χρωστηρίου και την εκπαίδευση του προσωπικού στις διαδικασίες επίστρωσης υλικών RAM και βαφής με χρώματα των παραλλαγών Have Glass.
Στη σύμβαση αυτή θα περιλαμβάνεται, βάσει πληροφοριών και η αγορά των ειδικής σύνθεσης χρωμάτων. Δεν γνωρίζουμε αν θα πρόκειται για χρώματα του τελευταίου προγράμματος Have Glass V, πιθανότατα σε διαφορετική (πιο ανοιχτόχρωμη λογικά) απόχρωση από το σκούρο γκρι χρώμα (Have Glass Grey FS36170) της αμερικανικής παραλλαγής που υιοθετήθηκε και από την Αεροπορία της Δανίας στα δικά της F-16A/B MLU.
Με το που θα ανακτηθεί η δυνατότητα αυτή από την ΕΑΒ, κάθε F-16V που θα επιστρέφει στις εγκαταστάσεις της για εργασίες βαριάς συντήρησης (εργοστασιακή – Depot level) θα περνά και από το χρωστήριο. Αυτό περιγράφει η πολύ ενδιαφέρουσα πληροφόρηση που περιήλθε σε γνώση του DP.
Η βαφή λοιπόν των μαχητικών F-16 δεν έχει καμία σχέση ως διαδικασία, με οποιαδήποτε αντίστοιχη σε άλλα αεροσκάφη. Ούτε βέβαια και το κόστος της που είναι συντριπτικά μεγαλύτερο. Η Πολεμική Αεροπορία δεν έχει στείλει ποτέ στο χρωστήριο τα F-16C/D των εκδόσεων Block 50, Block 52+ και Block 52+ Advanced, παρότι διαθέτει τεχνικούς με εκπαίδευση και ειδίκευση στην εφαρμογή υλικών RAM και χρωμάτων των προγραμμάτων Have Glass, προς αποκατάσταση της παραλλαγής σε συγκεκριμένα σημεία ή περιοχές του αεροσκάφους.
Τα χρώματα έχουν κυριολεκτικά εξαφανιστεί από αυτό το F-16E Block 60 που προσγειώνεται στη Σούδα το Νοέμβριο του 2021 για να συμμετάσχει στην άσκηση “Μέδουσα”
To ίδιο ίσχυε πριν από λίγα μόλις χρόνια και για τα F-16E/F Block 60 της Αεροπορίας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Κάποια τέτοια μαχητικά παρουσιάστηκαν με την παραλλαγή τους να έχει εξαφανιστεί τελείως από τις επιφάνειές τους στην άσκηση “Μέδουσα” το Νοέμβριο του 2021, όταν προσγειώθηκαν στην 115 Πτέρυγα Μάχης στη Σούδα! Αυτό τουλάχιστον αποκαλύπτουν οι διαθέσιμες φωτογραφίες.
Μέσω του προγράμματος υποστήριξης και αναβάθμισης των F-16E/F Block 60 (παραλήφθηκαν 80 μονάδες από το 2004), ύψους 1,6 δισ. δολαρίων, που υπογράφηκε κατά τη διεθνή αεροπορική έκθεση του Ντουμπάι το 2017, τα μαχητικά του τύπου απέκτησαν (ή αποκτούν) νέο ηλεκτρονικό εξοπλισμό αποστολής (δεν αποδεσμεύθηκαν ποτέ στοιχεία σχετικά με το τι ακριβώς περιλαμβάνει) και θα περάσουν σταδιακά από εργοστασιακή συντήρηση. Μεταξύ των εργασιών περιλήφθηκε και η εκ νέου βαφή τους.
Το πρόβλημα επομένως της συντήρησης των επιστρώσεων και της παραλλαγής των προγραμμάτων Have Glass του F-16, δεν ισχύει μόνο για την Πολεμική Αεροπορία. Μέσω της ΕΑΒ δε, πέρα από την κάλυψη των δικών της αναγκών συντήρησης στο συγκεκριμένο κομμάτι, θα μπορούσαν στο πλαίσιο μίας συμφωνίας συνεργασίας να αναληφθούν εργασίες συντήρησης και στα Desert Falcon των ΗΑΕ.
Η φθορά της παραλλαγής των εμιρατινών μαχητικών είναι ταχύτερη λόγω των υψηλών θερμοκρασιών και της υγρασίας που κυριαρχούν στο περιβάλλον που επιχειρούν. Σε κάθε περίπτωση οι δυο Αεροπορίες θα μπορούσαν να συζητήσουν το θέμα -εάν δεν γίνεται ήδη…- διότι φαίνεται πως παρουσιάζονται δυνητικές συνέργειες.
Αυτές κυμαίνονται από την την εξυπηρέτηση των αναγκών των αεροσκαφών τους στην ΕΑΒ, εταιρία για την οποία τα ΗΑΕ έχουν επιδείξει ξεχωριστό ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια, μέχρι την εκπαίδευση του προσωπικού της Αεροπορίας τους, εάν έχουν κινηθεί για την απόκτηση δικού τους χρωστηρίου.
Εν κατακλείδι, η διαδικασία συντήρησης και ανανέωσης της παραλλαγής των προγραμμάτων Have Glass έχει μεγάλο κόστος γιατί είναι επαναλαμβανόμενη σε τακτά χρονικά διαστήματα, προκειμένου να διατηρούνται αναλλοίωτες οι ιδιότητες μείωσης του ηλεκτρομαγνητικού (RCS) και θερμικού (IR) ίχνους που έχουν.
Με άλλα λόγια, η εκτεταμένη φθορά στην παραλλαγή Have Glass την καθιστά άχρηστη. Είναι σαν να μην υφίσταται… Η Πολεμική Αεροπορία υπό τα οικονομικά δεδομένα της προηγούμενης δεκαετίας, είναι λογικό ότι δεν μπορούσε να υποστηρίξει αυτή τη διαδικασία. Την ανανέωση δηλαδή της παραλλαγής των F-16 με βάση τα αμερικανικά πρότυπα.
Θα μπορούσε βέβαια να την παρακάμψει και να απευθυνθεί σε ελληνικές εταιρείες για την αγορά ειδικών χρωμάτων περιορισμού του θερμικού ίχνους (πολυουρεθάνης), προς αποκατάσταση της παραλλαγής των μαχητικών F-16, αλλά αυτό είναι κάτι που δεν έχει κάνει κανένας από τους τρεις Κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων μέχρι σήμερα… Κι αυτό από μόνο του, είναι ένα άλλο πολύ σημαντικό θέμα, αποκαλυπτικό των ελλείψεων που υπάρχουν σε υποδομές και υλικά.
ΠΗΓΗ defence-point
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου