Ενώ οι διπλωμάτες στη Βηρυτό έκαναν συζητήσεις, οι αντάρτες στη Συρία σχεδίαζαν - Αν και ο Άσαντ έφυγε, το βάρος της βίαιης κληρονομιάς του παρέμεινε
Πριν από ένα μήνα, κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης στη Βηρυτό, ένας ανώτερος δυτικός διπλωμάτης εξέφραζε την απογοήτευσή του: πότε θα αρθούν οι διεθνείς κυρώσεις κατά του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ; Αν και ο δικτάτορας είχε λίγους φίλους, φαινόταν ότι οι βάναυσες δολοφονίες και τα βασανιστήρια εκατοντάδων χιλιάδων διαδηλωτών είχαν καταφέρει να συντρίψουν οριστικά την 13χρονη επανάσταση της Συρίας.
Ήταν καιρός να αντιμετωπίσουμε τα γεγονότα, δήλωσε ο διπλωμάτης, σημειώνει το The Guardian. Ο Άσαντ είχε κερδίσει τον πόλεμο και ο κόσμος έπρεπε να προχωρήσει.
Ενώ οι διπλωμάτες στη Βηρυτό έκαναν συζητήσεις, οι αντάρτες στη Συρία σχεδίαζαν. Ένα χρόνο νωρίτερα, στελέχη της ισλαμιστικής ομάδας Hayat Tahrir al-Sham (HTS) στη βορειοδυτική Συρία είχαν στείλει ένα μήνυμα στους αντάρτες στο νότο: Ετοιμαστείτε.
Στις 29 Νοεμβρίου, οι δυνάμεις των ανταρτών υπό την ηγεσία του HTS κατέλαβαν αρκετές πόλεις στα περίχωρα της πόλης του Χαλεπίου, στα βορειοδυτικά της χώρας, στην πρώτη νίκη των ανταρτών επί του καθεστώτος Άσαντ εδώ και πέντε χρόνια.
Παρακολουθώντας από τη Δαμασκό, ο Μοχάμεντ, ένας οδηγός φορτηγού, είπε ότι μόλις η HTS κατέλαβε τις πρώτες πόλεις, ήξερε τι θα ακολουθούσε. «Από την πρώτη στιγμή, ήξερα ότι αυτό ήταν. Το καθεστώς θα έπεφτε», είπε καθώς περνούσε μέσα από άδεια σημεία ελέγχου και έστριβε για να αποφύγει τα εγκαταλελειμμένα τανκς που βρίσκονταν στον αυτοκινητόδρομο που οδηγούσε στη Δαμασκό, λιγότερο από μία ημέρα μετά την πτώση του Άσαντ.
Οι αντάρτες που πολεμούσαν στην πρώτη γραμμή του μετώπου δεν ήταν τόσο σίγουροι. «Η πρώτη γραμμή άμυνας πολέμησε σκληρά. Αποτελούνταν από μαχητές που υποστηρίζονταν από τη Χεζμπολάχ και το Ιράν και αντιστάθηκαν σκληρά», δήλωσε ο Αμπού Μπιλάλ, ένας αντάρτης που πολέμησε στο πλευρό της HTS στη βορειοδυτική Συρία. Ωστόσο, μόλις διέσπασαν την πρώτη γραμμή άμυνας, «ο στρατός απλά έφυγε».
Η προέλαση των ανταρτών αντιμετωπίστηκε αρχικά με σιωπή από τη Δαμασκό. Στη συνέχεια, το υπουργείο Άμυνας έκανε λόγο για στρταηγική υποχώρηση με σκοπό να μην θρηνήσουμε αμάχους. Τα συριακά κρατικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι τα βίντεο με μαχητές της αντιπολίτευσης να εισέρχονται σε πρώην κυβερνητικές πόλεις ήταν σκηνοθετημένα: οι αντάρτες έμπαιναν σε πόλεις, ρωτούσαν τους κατοίκους αν μπορούσαν να ποζάρουν για μερικές φωτογραφίες και στη συνέχεια αποσύρονταν.
Αλλά η μία μετά την άλλη, οι πόλεις που κατείχαν οι δυνάμεις του Άσαντ έπεφταν στα χέρια της αντιπολίτευσης. Πρώτα μπήκαν στο Χαλέπι, το οποίο η συριακή κυβέρνηση χρειάστηκε τέσσερα χρόνια για να το αποσπάσει από τον έλεγχο της αντιπολίτευσης το 2016. Στη συνέχεια, τέσσερις ημέρες αργότερα, κατέλαβαν τη Χάμα, όπου ο πατέρας του Άσαντ, ο Χαφέζ, είχε καταπνίξει μια εξέγερση το 1982, σκοτώνοντας 40.000 ανθρώπους. Τέλος, προετοιμάστηκαν για τη μάχη της Χομς - όπου το καθεστώς επρόκειτο να κάνει την τελευταία του αντίσταση. Οι αντάρτες κατέλαβαν την πόλη μέσα σε λίγες ώρες.
«Οι δικοί μας μαχητές υποτίθεται ότι θα περίμεναν μέχρι να πέσει η Χομς πριν μπουν στη μάχη - αλλά μόλις είδαν τους μαχητές να πλησιάζουν την πόλη, δεν μπορούσα να τους ελέγξω πια και όλοι πήραν τα όπλα», δήλωσε ο Αμπού Χαμζέχ, διοικητής των ανταρτών της αίθουσας επιχειρήσεων για την απελευθέρωση της Δαμασκού.
Η αίθουσα επιχειρήσεων συγκέντρωσε τους ηγέτες 25 παρατάξεων της αντιπολίτευσης σε τρεις νότιες επαρχίες. Δημιουργήθηκε πριν από ένα χρόνο με τη βοήθεια της HTS και παρείχε μια αίσθηση τάξης στις ανομοιογενείς φατρίες στη νότια Συρία. Οι ηγέτες των φατριών επικοινωνούσαν μεταξύ τους σε μια ομάδα WhatsApp και στη συνέχεια μετέδιδαν οδηγίες στις αντίστοιχες βάσεις τους.
Οι μαχητές στο νότο υποτίθεται ότι θα περίμεναν μέχρι οι αντάρτες στο βορρά να καταλάβουν τη Χομς, έτσι ώστε οι δύο ομάδες να προσεγγίσουν τη Δαμασκό ταυτόχρονα - αλλά από ενθουσιασμό, κινήθηκαν πιο γρήγορα. Ομάδες ανταρτών εξέδωσαν ανακοινώσεις που ενθάρρυναν τους Σύρους στρατιώτες να αφήσουν τα όπλα τους και να αυτομολήσουν, με έναν αριθμό τηλεφώνου που θα μπορούσαν να καλέσουν. «Έλαβα 5.000 κλήσεις το βράδυ του Σαββάτου από στρατιώτες που ήθελαν να παραδοθούν - πολλοί από αυτούς είπαν ότι η οικογένειά τους ήταν που τους παρότρυνε να παραδοθούν», δήλωσε ο Abu Hamzeh.
Σύντομα, οι μαχητές προέλαυναν προς τη Δαμασκό. Ο Άσαντ δεν έκανε καμία δήλωση, και παρόλο που τα κρατικά μέσα ενημέρωσης επέμεναν ότι εργαζόταν επιμελώς στο γραφείο του, δεν τον είχαν δει εδώ και μέρες. Οι στρατιώτες έμειναν χωρίς αρχηγό.
«Ήμουν ο μόνος που είχε απομείνει στον στρατώνα μου, όλοι οι άλλοι είχαν φύγει», δήλωσε ο Ziad Soof, ένας στρατηγός του συριακού στρατού που υπηρετούσε στο al-Nabek, στην ύπαιθρο έξω από τη Δαμασκό, το βράδυ του Σαββάτου. Παρέμεινε στον σταθμό του μέχρι τις δύο το πρωί, όταν μια ομάδα περαστικών του είπε ότι ο Άσαντ είχε εγκαταλείψει τη χώρα. Ο Soof, βετεράνος του στρατού επί 37 χρόνια, έβγαλε τη στολή του και εγκατέλειψε το πόστο του.
«Περπάτησα τρεις ώρες μέχρι να φτάσω στη Δαμασκό», είπε ο Soof. «Σε όλη τη διαδρομή, το μόνο που ένιωθα ήταν απογοήτευση. Αν είχε πει κάτι, αν είχε ανακοινώσει μια μεταβίβαση της εξουσίας - αυτό θα ήταν διαφορετικό, αλλά απλά έφυγε».
Στη Δαμασκό, δεν υπήρξε καμία απογοήτευση. Οι αντάρτες εισέβαλαν τα ξημερώματα στο κρατικό τηλεοπτικό κανάλι και ανακοίνωσαν ότι το επί 54 έτη καθεστώς Άσαντ είχε τελειώσει. Κρέμασαν τη σημαία με τα τρία αστέρια της συριακής αντιπολίτευσης, αντικαθιστώντας τη σημαία του Άσαντ.
Οι Σύριοι ξύπνησαν σε μια νέα χώρα και μια νέα πραγματικότητα το πρωί της Κυριακής. «Είναι σαν να ζούμε σε ένα όνειρο» - η φράση επαναλαμβανόταν ξανά και ξανά από τους κατοίκους σε όλη την πρωτεύουσα της χώρας. Στην πλατεία Omayyad στο κέντρο της Συρίας, πλήθη άρχισαν να συγκεντρώνονται, να ζητωκραυγάζουν και να υψώνουν την επαναστατική σημαία. Οι αντάρτες σήκωσαν τα τουφέκια τους, πυροβολώντας στον αέρα, αφήνοντας τη Δαμασκό γεμάτη με κάλυκες από σφαίρες.
Πρόκειται για μια νίκη 13 ετών, η οποία, αφού οι ειρηνικές διαδηλώσεις αντιμετωπίστηκαν με σφαίρες του καθεστώτος και η αντιπολίτευση πήρε τα όπλα, είχε κοστίσει τουλάχιστον 350.000 ζωές. Τα τραγούδια του Abdul Baset al-Sarout - ενός τερματοφύλακα που έγινε διοικητής των ανταρτών - ακούστηκαν σε όλη τη χώρα καθώς ο κόσμος πανηγύριζε.
Εικόνες του Μπασάρ αλ Άσαντ σε ένα τζακούζι, γυμνάζοντας τους δικέφαλους του, άρχισαν να κυκλοφορούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της χώρας, αφού οι αντάρτες τις βρήκαν κρυμμένες στα πολλά παλάτια που είχαν εγκαταλειφθεί - σε σχέση με τη συνηθισμένη αυστηρή εικόνα του με τη στρατιωτική στολή.
Οι κάτοικοι της Δαμασκού ρώτησαν τους μαχητές πού είναι το «σπίτι του γαϊδάρου», ζητώντας οδηγίες για να μπορέσουν επιτέλους να δουν το προεδρικό μέγαρο, για την ανέγερση του οποίου δαπανήθηκαν 1 δισ. δολάρια από τους φόρους τους.
Φυλακές
Αν και ο Άσαντ έφυγε, το βάρος της βίαιης κληρονομιάς του παρέμεινε. Καθώς οι αντάρτες προχωρούσαν, άνοιξαν φυλακές όπου είχαν φυλακιστεί δεκάδες χιλιάδες Σύροι. Το τεράστιο δίκτυο κέντρων κράτησης της Συρίας ήταν διαβόητο για τα βασανιστήρια - εδώ το καθεστώς έσπαγε τη θέληση οποιουδήποτε ήταν αρκετά γενναίος για να αντισταθεί.
Οικογένειες κατέβηκαν στις φυλακές, αναζητώντας τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Στη φυλακή Sednaya το βράδυ της Κυριακής, σχηματίστηκε μια μεγάλη ουρά αυτοκινήτων, καθώς δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έφτασαν από όλη τη χώρα για να δουν αν οι αγνοούμενοι συγγενείς τους βρίσκονταν εκεί.
Αγνοώντας το αίτημα των μαχητών για τάξη, ο κόσμος ξεχύθηκε στη φυλακή και σάρωσε το τεράστιο συγκρότημα με το παρατσούκλι «το ανθρώπινο σφαγείο». Τα πλήθη έμπαιναν και έβγαιναν από τα κελιά, χάνονταν με μόνο οδηγό τους φακούς των τηλεφώνων τους στους διαδρόμους της φυλακής.
Σχεδόν όλοι οι κρατούμενοι είχαν ήδη απελευθερωθεί από τη Sednaya νωρίτερα μέσα στην ημέρα. Αλλά οι άνθρωποι συνε΄χιζαν να ψάχνουν, πεπεισμένοι ότι πρέπει να υπάρχει κάποια κρυφή εγκατάσταση, κάποια πόρτα που, αν ξεκλειδωνόταν, θα αποκάλυπτε τους ανθρώπους που το καθεστώς Άσαντ τους είχε αρπάξει χρόνια πριν.
Τελικά, περίπου 30.000 άνθρωποι απελευθερώθηκαν από τις φυλακές σε όλη τη χώρα, δήλωσε ο Fadel Abdulghani, διευθυντής του Συριακού Δικτύου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα - αφήνοντας περισσότερους από 100.000 κρατούμενους αγνοούμενους.
Μη θέλοντας να πιστέψουν, οι οικογένειες συνέχισαν να ψάχνουν. Τέσσερις ημέρες μετά το άνοιγμα των φυλακών σε όλη τη χώρα, είχαν βρεθεί μόνο λίγοι ακόμη άνθρωποι, γεγονός που υποδηλώνει μια σκληρή αλήθεια για την τύχη των 100.000 που παρέμεναν αγνοούμενοι.
Μεταβατική κυβέρνηση
Στους δρόμους της Δαμασκού, η ζωή άρχισε να επιστρέφει στο φυσιολογικό. Οι μαχητές της HTS αποσύρθηκαν από την πόλη- ο ηγέτης της επαναστατικής ομάδας, Μοχάμεντ αλ Γκολάνι ανακοίνωσε τον σχηματισμό μιας πολιτικής, μεταβατικής κυβέρνησης.
Οι άνθρωποι άρχισαν να χαίρονται με τη δυνατότητα να μπορούν μιλούν ελεύθερα. Ακολούθησαν έντονες συζητήσεις για το μέλλον της χώρας. Στις καφετέριες, πάνω από φλιτζάνια καφέ και τσιγάρα, υπήρχαν διαφωνίες σχετικά με την κατεύθυνση που θα ακολουθούσε η κυβέρνηση υπό την ηγεσία των ανταρτών, οι φωνές υψώνονταν καθώς οι άνθρωποι δοκίμαζαν τα νέα όρια της ελευθερίας τους.
Παρόλα αυτά, δεν ήταν εύκολο να να σβήσει το αίσθημα ότι το καθεστώς Άσαντ παρακολουθούσε. Κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης του Guardian με έναν υπάλληλο του δημόσιου τομέα που προτίμησε να μιλήσει υπό τον όρο της ανωνυμίας ο υπάλληλος έκανε παύση καθώς ρωτήθηκε για τη γνώμη του σχετικά με τη νέα κυβέρνηση. Απολογήθηκε και πήγe στο διπλανό δωμάτιο, όπου και έκανε εμετό. Επιστρέφοντας στη συνέντευξη με κόκκινα μάτια, ο υπάλληλος ζήτησε συγγνώμη. «Με ρωτάτε αν φοβάμαι; Φυσικά και φοβάμαι. Είμαι 53 ετών. Και σε 53 χρόνια, είναι η πρώτη φορά που μιλάω ελεύθερα», είπαν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου