φωτό από τη συνάντηση Πούτιν-Ερντογάν στο Καζάν
Με τις πρόσφατες εξελίξεις στη Συρία που προκάλεσαν σημαντικές εδαφικές απώλειες στην κυβέρνηση Άσαντ, όλα τα βλέμματα στράφηκαν στη διπλωματική κίνηση μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας.
Οι δύο χώρες, που έπαιξαν σημαντικό ρόλο σε κάθε περίοδο του συριακού εμφυλίου που ξεκίνησε το 2011, βρίσκονται σε αντίθετες θέσεις στην τελευταία κρίση και κατηγορούν η μία τις πολιτικές της άλλης για την κλιμάκωση της έντασης.
Η συνάντηση μεταξύ του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις 3 Δεκεμβρίου ήταν σημαντική για την αποκάλυψη των προοπτικών των μερών.
Ο Πούτιν ζήτησε από τον Ερντογάν να σταματήσει τις «τρομοκρατικές» ομάδες που επιτίθενται στην κυβέρνηση Άσαντ.
Ο Ερντογάν, από την άλλη πλευρά, αναμένει από τον Πούτιν να ενθαρρύνει περαιτέρω τη Δαμασκό για μια πολιτική λύση.
Η σχετική ηρεμία στον συριακό εμφύλιο πόλεμο που συνεχίζεται από το 2020 διαταράχθηκε μετά τις επιθέσεις που εξαπέλυσαν οι ομάδες υπό την ηγεσία της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (ΧΤΣ) κατά των δυνάμεων του καθεστώτος και εισήλθε σε μια νέα εποχή του εμφυλίου πολέμου.
Μια άλλη αξιοσημείωτη εξέλιξη ήταν ότι ενώ η ΧΤΣ κατέλαβε το Χαλέπι σε σύντομο χρονικό διάστημα, ο υποστηριζόμενος από την Τουρκία σχηματισμός Συριακού Εθνικού Στρατού (SNA) ανέλαβε επίσης δράση κατά της παρουσίας των Μονάδων Άμυνας του Λαού (YPG) στο Τελ Ριφάτ και στη Μάνμπιτζ.
Οι εξελίξεις επανέφεραν σε δράση την Άγκυρα και τη Μόσχα, που έχουν μεγάλη στρατιωτική παρουσία και πολιτική επιρροή στο πεδίο.
Η πρώτη επαφή μεταξύ των δύο πρωτευουσών πραγματοποιήθηκε μεταξύ των Υπουργών Εξωτερικών Χακάν Φιντάν και Σεργκέι Λαβρόφ στις 30 Νοεμβρίου.
Η συνάντηση σε επίπεδο ηγετών πραγματοποιήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου.
Οι γραπτές δηλώσεις που έγιναν μετά τη συνάντηση Ερντογάν-Πούτιν ήταν σημαντικές για την αποκάλυψη των διαφορετικών αξιολογήσεων και προσδοκιών των μερών σχετικά με τη διαδικασία.
Άγκυρα: Το καθεστώς πρέπει να συναντηθεί με την αντιπολίτευση
Οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης βομβαρδίζουν τις δυνάμεις του Άσαντ στα περίχωρα της πόλης Χάμα
Στη δήλωση της Τουρκίας δόθηκε το μήνυμα ότι η Άγκυρα υποστηρίζει την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας, αλλά για μια μόνιμη και δίκαιη λύση «το συριακό καθεστώς πρέπει να εμπλακεί στη διαδικασία πολιτικής λύσης».
Τα Ηνωμένα Έθνη ξεκίνησαν τη Διαδικασία της Γενεύης, η οποία συγκέντρωσε το καθεστώς και την αντιπολίτευση στη Συρία για μια πολιτική λύση σύμφωνα με το ψήφισμα αριθ. 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας, αλλά δεν μπόρεσε να σημειώσει πρόοδο λόγω των εμποδίων της διοίκησης της Δαμασκού.
Η Τουρκία και άλλες δυτικές χώρες κατηγορούν τους εταίρους της Διαδικασίας της Αστάνα τη Ρωσία και το Ιράν ότι δεν ασκούν πίεση στην κυβέρνηση Άσαντ και ότι δεν επιθυμούν ακόμη και μια πολιτική λύση.
Η Άγκυρα κατηγορεί επίσης τη Μόσχα και την Τεχεράνη ότι δεν υποστηρίζουν τις από καιρό εκφρασμένες προσπάθειες εξομάλυνσης της Τουρκίας με τη Συρία.
Στη δήλωση της Προεδρίας σημειώθηκε ότι ο Ερντογάν μετέφερε το μήνυμα στον Πούτιν ότι «στο πλαίσιο των τελευταίων εξελίξεων στη Συρία, το πιο σημαντικό ζήτημα είναι να μην ζημιωθούν οι άμαχοι».
Θεωρείται ότι με αυτές τις δηλώσεις ο Ερντογάν εννοούσε τις επιθέσεις που πραγματοποίησαν η Ρωσία και η Συρία στην περιοχή Ιντλίμπ τις τελευταίες εβδομάδες.
Πηγές ασφαλείας στην Άγκυρα υποστηρίζουν ότι η ΧΤΣ και άλλες ομάδες της αντιπολίτευσης ξεκίνησαν την τρέχουσα επιχείρηση ως απάντηση στις πρόσφατες επιθέσεις.
Κρεμλίνο: Η «τρομοκρατική» επιθετικότητα πρέπει να σταματήσει
Αντιαεροπορικό πυροβόλο της αντιπολίτευσης φρουρεί κατά των αεροπορικών επιδρομών της Ρωσίας και της Συρίας στο Χαλέπι
Στη δήλωση που έκανε το Κρεμλίνο σχετικά με τη συνάντηση των δύο ηγετών χρησιμοποιήθηκε διαφορετική γλώσσα.
Σημειώθηκε ότι ο Πούτιν μετέφερε το μήνυμα στον Ερντογάν ότι η «τρομοκρατική επίθεση» που εξαπολύθηκε κατά του συριακού κράτους πρέπει να σταματήσει το συντομότερο δυνατό και να υποστηριχθεί το καθεστώς για την εγκαθίδρυση συνταγματικής τάξης και σταθερότητας σε ολόκληρη τη χώρα.
Στη δήλωση, αναφέρθηκε ότι ο Πούτιν εξέφρασε την προσδοκία του ότι η Άγκυρα θα χρησιμοποιήσει την επιρροή της στην περιοχή για να τα επιτύχει.
Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα σημείωσε επίσης στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε στις 4 Δεκεμβρίου ότι η Μόσχα υποστηρίζει σθεναρά τον αγώνα της συριακής ηγεσίας κατά των «τρομοκρατικών ομάδων».
Η Ζαχάροβα ισχυρίστηκε ότι οι ομάδες της αντιπολίτευσης έλαβαν drones και εκπαιδευτική υποστήριξη από ξένες δυνάμεις.
Παρά τις διαφορετικές αξιολογήσεις, η κοινή έμφαση της Άγκυρας και της Μόσχας ήταν να συνεχιστεί ο συντονισμός και η διπλωματία μεταξύ των εταίρων της Διαδικασίας της Αστάνα με τη συμμετοχή της Τεχεράνης.
Οι υπουργοί Εξωτερικών των τριών χωρών αναμένεται να συναντηθούν στο περιθώριο του Φόρουμ της Ντόχα που θα πραγματοποιηθεί στο Κατάρ στις 7-8 Δεκεμβρίου. Ωστόσο, η συνάντηση δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόμη.
Ποιες κρίσεις συνέβησαν στο παρελθόν;
Ρωσικό αεροσκάφος καταρρίφθηκε από την Τουρκία, στα σύνορα με τη Συρία (φωτό 26 Οκτωβρίου 2015)
Η Τουρκία και η Ρωσία έχουν αναπτύξει οικονομικές και ενεργειακές σχέσεις από τις αρχές της δεκαετίας του 2000.
Ωστόσο, έχουν έρθει αντιμέτωποι πολλές φορές τα τελευταία 10 χρόνια, ειδικά λόγω γεωπολιτικών προβλημάτων που προκύπτουν από τη Συρία.
Η Τουρκία υποστήριξε ανοιχτά ομάδες της αντιπολίτευσης κατά της κυβέρνησης Άσαντ στον συριακό εμφύλιο πόλεμο.
Η Ρωσία, από την άλλη, έχει στρέψει το στρατιωτικό της βάρος στο συριακό πεδίο από το 2015 και απέτρεψε την ανατροπή της διοίκησης της Δαμασκού.
Στις 24 Νοεμβρίου 2015, η Τουρκία κατέρριψε ένα ρωσικό πολεμικό αεροσκάφος για παραβίαση του τουρκικού εναέριου χώρου, προκαλώντας μια άνευ προηγουμένου κρίση μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας.
Η κρίση ξεπεράστηκε τον Ιούνιο του 2016 ως αποτέλεσμα της μυστικής διπλωματίας μεταξύ των κομμάτων.
Ωστόσο, η δολοφονία του Ρώσου πρεσβευτή στην Τουρκία Αντρέι Κάρλοφ στην Άγκυρα τις τελευταίες ημέρες του ίδιου έτους προκάλεσε την επιστροφή της προσοχής στις δύο χώρες.
Τα μέρη ξεπέρασαν αυτό το περιστατικό χωρίς κανένα πρόβλημα.
Πώς ξεκίνησε η Διαδικασία της Αστάνα;
Μετά από περιόδους έντασης, η Τουρκία και η Ρωσία έχουν συνάψει μεγαλύτερη συνεργασία για τη μείωση της βίας και τη μείωση των απωλειών αμάχων στη Συρία.
Έκαναν το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση στα τέλη του 2016, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Χαλεπίου από το καθεστώς, κατά τη διαδικασία δημιουργίας ενός ασφαλούς διαδρόμου για την απομάκρυνση των αντιφρονούντων και των πολιτών από την πόλη.
Αυτή η διαδικασία ονομάστηκε αργότερα Διαδικασία της Αστάνα το 2017 με τη συμμετοχή του Ιράν.
Εκτός από τις συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν στην Αστάνα, την πρωτεύουσα του Καζακστάν, οι ηγέτες των τριών χωρών φιλοξένησαν εναλλάξ συνόδους κορυφής και προσπάθησαν να συντονίσουν τις πολιτικές και στρατιωτικές εξελίξεις σχετικά με τη Συρία.
Ωστόσο, η έναρξη της απόπειρας εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 έκανε τη Συρία να πέσει στο κάτω μέρος της ατζέντας της Μόσχας.
Συμφιλίωση στην Ιντλίμπ
Μια άλλη εξέλιξη που αντιμετώπισε σοβαρά την Τουρκία και τη Ρωσία ήταν η περιοχή Ιντλίμπ στη βορειοδυτική Συρία.
Ως αποτέλεσμα της συμφωνίας που έγινε το 2016, κηρύχθηκαν 4 ζώνες μείωσης της έντασης στη Συρία, αλλά ως αποτέλεσμα των επιθέσεων της Ρωσίας και της Συρίας, καταλήφθηκαν 3 ζώνες και οι ομάδες της αντιπολίτευσης σε αυτές τις περιοχές κατευθύνθηκαν στο Ιντλίμπ.
Μεταξύ αυτών των ομάδων ήταν οργανώσεις όπως η ΧΤΣ και η Αλ Νούσρα, που ανακοίνωσαν τον χωρισμό τους από την Αλ Κάιντα.
Αν και η Τουρκία και η Ρωσία συμφώνησαν να δημιουργήσουν μια αποστρατιωτικοποιημένη ασφαλή ζώνη στην Ιντλίμπ το 2018, οι συνεχιζόμενες επιθέσεις της διοίκησης της Δαμασκού στην περιοχή αυτή δεν απέφεραν τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Ο θάνατος 34 Τούρκων στρατιωτών ως αποτέλεσμα του χτυπήματος της ρωσικής αεροπορίας στην τουρκική στρατιωτική αυτοκινητοπομπή σε αεροπορική επίθεση στην περιοχή τον Φεβρουάριο του 2020 προκάλεσε νέα ένταση στην περιοχή.
Ερντογάν και Πούτιν συναντήθηκαν ξανά μετά από αυτή την ένταση και ανακοίνωσαν μια νέα συμφωνία, η οποία θα ίσχυε από τις 6 Μαρτίου 2020.
Η συμφωνημένη κατάσταση μη σύγκρουσης, η οποία περιελάμβανε τουρκικά και ρωσικά στρατεύματα που ξεκινούσαν κοινές περιπολίες στους ασφαλείς διαδρόμους που θα δημιουργούσαν, συνεχίστηκε μέχρι τις 27 Νοεμβρίου 2024.
BBC Türkçe
—
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου