Ο Δρ Θεόδωρος Γ. Κωστής είναι στρατηγικός σύμβουλος σε θέματα άμυνας, γεωπολιτικής, ναυτιλίας και ανώτατης εκπαίδευσης με τεκμηριωμένη προϋπηρεσία σε σχετικά εθνικά & ευρωπαϊκά έργα καθώς και ως διδάσκων σε στρατιωτικές σχολές. Περισσότερες πληροφορίες υπάρχουν στον ιστότοπο του συγγραφέα https://greendoor19.wordpress.com
Σήμερα είναι ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι οι κάθε είδους ιπτάμενες μη-επανδρωμένες πλατφόρμες για κρούση και για επιτήρηση, έχουν καταλυτικά επηρεάσει τον χαρακτήρα των στρατιωτικών τακτικών σε κάθε θέατρο επιχειρήσεων. Σε αυτή την ανάλυση θα ασχοληθούμε με τα ιπτάμενα μη-επανδρωμένα οπλικά συστήματα κρούσης, που είναι περισσότερο γνωστά ως kamikaze drones. Επιπροσθέτως τα κύρια κριτήρια της παρουσίασης των δυνατοτήτων τους σε τακτικό και σε στρατηγικό πεδίο θα είναι η εμβέλεια, ο χρόνος παραμονής στο πεδίο της μάχης, η ταχύτητα και η ποσότητα της εκρηκτικής γόμωσης.
Περαιτέρω αυτά τα συστήματα μπορούν να δράσουν αυτόνομα αλλά σχεδόν σε όλες τις σημερινές εκδόσεις τους υπάρχει η πρόβλεψη της παρέμβασης ενός ανθρώπινου χειριστή (man-in-the-loop) για το δικαίωμα της τελικής απόφασης σχετικά με την εμπλοκή τους με κάποιο στόχο. Σε πλήρη αυτόνομη λειτουργία θα μπορούσαμε να κατατάξουμε τα kamikaze drones που είναι απλώς προγραμματισμένα να κτυπήσουν μια γεωγραφική περιοχή βάσει των συντεταγμένων που θα δίνονται μόνο από το σύστημα INS τους με ίσως και κάποια καθοδήγηση από κάποιο δορυφορικό σύστημα συντεταγμένων (GPS ή GLONASS) για την διόρθωση της πορείας τους προς τον στατικό στόχο, όπως τα Shahed-136 που χρησιμοποιούνται από την Ρωσία. Βέβαια υπάρχουν και άλλα συστήματα με αυτονομία που δρουν σε μια περιοχή που έχει χαρακτηριστεί ως εχθρική, όπως τα Harpy.
Τώρα στην περίπτωση των ημι-αυτόνομων drones, που ο ανθρώπινος παράγοντας μπορεί να παρέμβει στην διαδικασία της λήψεως αποφάσεως για την εμπλοκή τους με ένα στόχο, θα πρέπει να υπάρχει μια ραδιοζεύξη μεταξύ του ιπτάμενου πυρομαχικού αυτοκτονίας και του χειριστή του.
Συνήθως μια τέτοια ραδιοζεύξη είναι δορυφορική χωρίς να αποκλείονται τέτοιες δυνατότητες άμεσα από επίγειους σταθμούς, δηλαδή χωρίς την χρήση δορυφορικών συστημάτων. Όμως σε αυτή την περίπτωση η ζεύξη θα πρέπει να είναι πάντοτε μέσα στα όρια του εκάστοτε ραδιοηλεκτρικού ορίζοντα, έτσι όπως αυτός θα ορίζεται από την απόσταση από το έδαφος των κεραιών του επίγειου σταθμού και του μη-επανδρωμένου πυρομαχικού.
Βέβαια στην περίπτωση των σταθμών που βρίσκονται στο έδαφος ή πάνω σε πολεμικό πλοίο οι εμπλεκόμενες συχνότητες θα πρέπει να είναι πάλι στο μικροκυματικό φάσμα, έτσι ώστε να μπορεί να είναι διαθέσιμο το κατάλληλο εύροσζωνης (bandwidth) για την αποστολή εικόνων και βίντεο από το περιπλανώμενο πυρομαχικό προς τον ανθρώπινο παράγοντα που θα βαρύνεται και με την τελική λήψη της απόφασης για την εμπλοκή με το στόχο.
Ιδανικά στην περίπτωση πλήρους αυτονομίας, το ιπτάμενο πυρομαχικό αυτοκτονίας θα πρέπει να έχει τις κατάλληλες δυνατότητες για να μπορεί να αναζητήσει στόχους, να μπορεί να τους χαρακτηρίσει ως εχθρικούς και έπειτα να μπορεί να αποφασίσει την περαιτέρω εμπλοκή του αποκλειστικά χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση, βάσει των ήδη προγραμματισμένων κανόνων εμπλοκής του. Βέβαια αυτή η τεχνολογική λύση δεν είναι ακόμη πλήρως υλοποιημένη και οι σημερινές αυτόνομες δυνατότητες βασίζονται στην ανίχνευση εκπομπών από αντίπαλα συστήματα τηλεπικοινωνιών & ραντάρ καθώς επίσης και από την ανίχνευση ηλεκτροπτικών υπογραφών των στόχων. Σε αυτό το σημείο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Harop και το Harpy της Israel Aerospace Industries.
Επίσης για την αποφυγή φίλιων απωλειών από αυτόνομα drones, η εξαπόλυση τους γίνεται προς μια περιοχή που χαρακτηρίζεται ως αμιγώς εχθρική. Παράλληλα η πρόβλεψη μιας δυνατότητας IFF (Identification Friend or Foe) για ένα φίλιο στόχο αξίας (ραντάρ, τεθωρακισμένο, πλοίο) θα μπορούσε να εξασφαλίσει μια προστασία από φιλικά πυρά, όμως οι κωδικοί αυτού του συστήματος θα πρέπει να είναι αρκετά ανθεκτικοί για να μην μπορούν να αντιγραφούν από τον εχθρό.
1. Τακτικές Δυνατότητες μέσω ήδη εμπόλεμων καταστάσεων
Σίγουρα η εισαγωγή των μη-επανδρωμένων πλατφόρμων σε πραγματικές εμπόλεμες καταστάσεις έχει αποδείξει την τακτική αξία τους σε αρκετά επιχειρησιακά πεδία. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η διαμάχη στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ όπου ενώ οι Αρμένιοι ακολουθούσαν τακτικές συγκεντρώσεως στρατού ξηράς περασμένων δεκαετιών, ξαφνικά δεχόντουσαν απροειδοποίητες και άκρως καταστροφικές επιθέσεις μεγάλης ακριβείας από τα περιπλανώμενα πυρομαχικά του Αζερμπαϊτζάν καθώς επίσης και οι πιο πρόσφατες χρήσεις εναέριων αλλά και ναυτικών drone και από τις δύο πλευρές στην Ουκρανία.
Άρα μια σημαντική διαπίστωση είναι ότι οι τακτικές δυνατότητες που πηγάζουν από την χρήση των μη-επανδρωμένων πλατφόρμων αυτοκτονίας μπορούν να χαράξουν νέες στρατηγικές σχετικά με θέματα επίθεσης και άμυνας.
1.1 Μάχη εκ του σύνεγγυς (Close Quarters Combat) (1-100 μέτρα)
Ο όρος μάχη εκ του σύνεγγυς αναφέρεται στις μεθόδους μάχης μεταξύ μιας περιορισμένης εδαφικά περιοχής που είτε βρίσκεται σε μια περιοχή εκτός μιας πόλεως όπως σε χαρακώματα είτε μπορεί να είναι αστική μάχη δηλαδή κοντά και μέσα σε κτίρια, στους δρόμους και σε κάθε άλλο μέρος με περιορισμένη ορατότητα και ικανότητα ελιγμών. Σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιούνται drones με μικρές ή πολύ μικρές διαστάσεις που συνήθως είναι ελικοπτεροφόρα. Η καθοδήγηση τους μπορεί να γίνεται από κάποιον χειριστή μιας και οι αποστάσεις ευνοούν την καλή ραδιοεπικοινωνία ή τα drones μπορούν να είναι και πλήρως αυτόνομα. Στην αυτόνομη λειτουργία ο χειριστής ορίζει μια περιοχή ως καθαρά εχθρική (geofencing a hostile area) και το kamikaze drone επιτίθεται αδιακρίτως σε οποιονδήποτε στόχο βρίσκεται μέσα σε αυτήν την περίμετρο.
1.2 Μάχη Κοντινής Αποστάσεως (0.7-10 Km)
Ο ορισμός της απόστασης για αυτόν τον τύπο της μάχης ορίζεται από τις ικανότητες ανίχνευσης και εμβέλειας ενός ραντάρ επιτήρησης μάχης για κοντινές αποστάσεις. Σε αυτόν τον τύπο ραντάρ η ανίχνευση ενός έρποντος πεζού είναι στα 700 μέτρα ενώ η μέγιστη εμβέλεια του είναι περίπου στα 10Km για ελαφρά οχήματα και στα 14Km για βαριά τεθωρακισμένα.
Χαρακτηριστικά μη-επανδρωμένα συστήματα για αυτή την περίπτωση είναι το αμερικανικό Switchblade 300 (εμβέλεια 10Km - χρόνος δράσης 15 λεπτά - ταχύτητα 100Km/h), το τουρκικό Kargu (εμβέλεια 10Km - χρόνος δράσης 30 λεπτά - ταχύτητα 72Km/h), και το πολωνικό Warmate (εμβέλεια 30Km - χρόνος δράσης 70 λεπτά - ταχύτητα 80Km/h με 150Km/h σε κατάσταση κρούσης προς τον αντίπαλο στόχο). Επεξηγηματικά, αντιθέτα με την μάχη εκ του σύνεγγυς, αυτά τα συστήματα αποτελούν ένα σύστημα κρούσης ικανό για επιθέσεις ακριβείας συνήθως πέρα από την οπτική επαφή με τον αντίπαλο. Ειδικότερα αυτά τα συστήματα έχουν σχεδιαστεί για να διασκορπίζονται γύρω από το πεδίο της μάχης και να δαπανώνται με ρυθμούς συγκρίσιμους με βολές όλμου ή πυροβολικού.
Επιπροσθέτως οι δυνατότητες ISTAR (Intelligence, Surveillance, Target Acquisition, and Reconnaissance) που περιλαμβάνουν μπορούν να αντιμετωπίσουν στόχους ευκαιρίας, στόχους με αυξημένη απειλή για τα φίλια στρατεύματα καθώς και στόχους που κρύβονται ή εμφανίζονται για πολύ μικρά χρονικά διαστήματα. Επιπροσθέτως αυτός ο τύπος μη-επανδρωμένων πυρομαχικών βασίζει την αποτελεσματικότητα του στην εξαπόλυση αρκετών τέτοιων μονάδων προς τον αντίπαλο και στο χαμηλό συνολικό κόστος τους μιας και συνήθως είναι ρυθμισμένα με γόμωση για αποστολές αυτοκτονίας. Επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να υποστηρίξουν μια ζώνη αντιπρόσβασης/άρνησης περιοχής για τις εχθρικές δυνάμεις.
Επιπροσθέτως η εκρηκτική γόμωση αυτής της κλάσης των droneς είναι μεταξύ 300 γραμμαρίων και 1.5 κιλών με αναφορές για 2.5 κιλών γόμωση των Swithchblade που έχουν σταλεί στην Ουκρανία. Δηλαδή αυτές οι γομώσεις έχουν ως βασική αποστολή την χρήση κατά προσωπικού ή την ικανότητα εξουδετέρωσης ενός ελαφρά θωρακισμένου οχήματος.
Για το θέμα της ανάκτησης του συστήματος σε περίπτωση μη ανεύρεσης στόχου, γενικότερα αυτά τα συστήματα δεν διαθέτουν τέτοια πρόβλεψη ειδικότερα στο χάος μιας τέτοιας εμπόλεμης κατάστασης των δέκα χιλιομέτρων, αλλά σε μερικά αυτή η δυνατότητα είναι υπαρκτή.
1.3 Eκστρατεία (100-200 Km)
Για τις ανάγκες μιας εκστρατείας στα όρια των 200Km απαιτούνται μεσαίας κλάσεως μη-επανδρωμένα πυρομαχικά, όπως το αμερικανικό Switchblade 600 και τα ισραηλινά Hero-400EC και Mini-Harpy.
Η καταστροφική ικανότητα και ο χρόνος περιπλάνησης είναι σε αυτή την περίπτωση πολύ σημαντικοί παράμετροι. Αυτά τα συστήματα θα πρέπει να παρέχουν μια ικανότητα που να είναι συγκρίσιμη με τα σύγχρονα συστήματα πυραυλικού πυροβολικού που προορίζονται γενικά για μια μεραρχία ή ένα σώμα στρατού.
Αυτό το σύνολο αποστολών απαιτεί συστήματα που μπορούν εύκολα και γρήγορα να δράσουν κατά τη διάρκεια των αποφασιστικών σημείων μιας τέτοιας επιχείρησης σε βαθμό εκστρατείας, δηλαδή να μπορούν να βάλλουν κατά την διάρκεια της εισαγωγής νέων εχθρικών μονάδων ή κατά την αποκάλυψη ήδη πλαισιωμένων τέτοιων μονάδων στο πεδίο της μάχης.
Για αυτό το λόγο θα πρέπει να έχουν μια αυξημένη δυνατότητα περιπλάνησης (τουλάχιστον 2 ώρες), ανάλογη ταχύτητα για ανίχνευση στόχων (συνήθως στα 100Km/h, με ταχύτητα κρούσης στα 150Km/h) και την κατάλληλη εμβέλεια (μέγιστη στα 200 Km).
Επιπροσθέτως αυτά τα συστήματα θα πρέπει να είναι ικανά να καταστρέψουν βαριά τεθωρακισμένα άρματα μάχης. Για αυτό το λόγο η γόμωση τους βρίσκεται μεταξύ 7 και 8 κιλών TNT που λόγω της προσέγγισης και έκρηξης τους πολύ κοντά ή πάνω στον αντίπαλο στόχο επιτυγχάνεται το μέγιστο αποτέλεσμα. Αυτό σημαίνει ότι αυτά τα συστήματα θα πρέπει να περιλαμβάνουν δυνατότητες διαφορετικών διανυσμάτων επίθεσης, όπως την κατά μέτωπο, κατά γωνία ή ακόμη και εντελώς κάθετα στο αντίπαλο τεθωρακισμένο.
Αν και δεν απαιτείται πλήρης αυτονομία για αυτό το είδος αποστολών, οι προηγμένες δυνατότητες ανίχνευσης ραδιοηλεκτρομαγνητικών και θερμικών συχνοτήτων είναι απαραίτητη για την εξουδετέρωση των εχθρικών συστημάτων αεράμυνας και γενικότερα εχθρικών επιχειρήσεων αυξημένης αξίας, όπως η επιμελητεία.
2. Ευρύτερο & Στρατηγικό Θέατρο Επιχειρήσεων (200-1700km)
Ο σύντομος πόλεμος των 44 ημερών του Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 2020 έδειξε τις στρατηγικές δυνατότητες A2/AD των περιπλανώμενων πυρομαχικών σε ένα σύγχρονο πεδίο μάχης.
Τα σημαντικά στοιχεία για ένα περιπλανώμενο πυρομαχικό για τόσο μεγάλες περιοχές είναι η παρατεταμένη παραμονή στο πεδίο της μάχης, η άρνηση περιοχής για μια μεγάλη εδαφικά έκταση και η δυνατή κρούση με έμφαση στις αντίπαλες τεθωρακισμένες μονάδες. Παράλληλα για ένα drone κρούσης τα αντίστοιχα κριτήρια μπορεί να καταπίπτουν και μόνο σε αυτόνομη πορεία προς ένα στατικό στόχο μεγάλης αξίας, όπως ενεργειακές ή υδροηλεκτρικές υποδομές.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα ισραηλινά συστήματα Harop και Harpy που μπορούν να περιπλανηθούν έως και 9 ώρες και έχουν ενδεικτικά εκρηκτικές γομώσεις της τάξεως από 23Kgr έως 32Kgr.
Σε αυτή την περίπτωση η αποτελεσματικότητα των ιπτάμενων kamikaze drones θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με το δόγμα του effects-based operations, όπως αυτό εξηγείται από το United States Joint Forces Command (USJFCOM), δηλαδή θα πρέπει να συμβάλλουν στην επίτευξη ενός επιθυμητού στρατηγικού αποτελέσματος στον εχθρό μέσω της συνεργατικής και σωρευτικής εφαρμογής του πλήρους φάσματος των στρατιωτικών και μη στρατιωτικών δυνατοτήτων σε όλα τα επίπεδα σύγκρουσης.
Εδώ η αυτόνομη λειτουργία σε αυτά τα συστήματα είναι πολύ σημαντική και θα πρεέπι να επεκτείνεται πέρα από μόνο την ανίχνευση ραδιοκυμάτων και θερμικής ακτινοβολίας. Αναλυτικά σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να είναι ενσωματωμένη η ικανότητα ανίχνευσης συγκεκριμένων τύπων οχημάτων ή στρατιωτικών σχηματισμών και να υπάρχουν προ-καθορισμένες περιοχές κρούσης έτσι ώστε να μην υπάρχει ανάγκη για ανθρώπινη παρέμβαση (man-in-the-loop) στην απόφαση επίθεσης.
Δεδομένου του κόστους που σχετίζεται με αυτές τις προηγμένες δυνατότητες η πρόβλεψη για την δυνατότητα ανάκτησης ή αυτοματοποιημένης επιστροφής για ιπτάμενα πυρομαχικά που δεν εμπλέκουν έναν στόχο είναι από επιθυμητή ως απαραίτητη.
3. Στελθ ίσον Έκπληξη
Αυτά τα συστήματα έχουν αρκετά μικρό RCS (Ενεργή Επιφάνεια Στόχου - Radar Cross Section) λόγω της κατασκευής τους με πολυμερή υλικά. Επιπροσθέτως οι απότομες αλλαγές στην πορεία τους με πολλά G και με μεγάλες ταχύτητες από 200Km/h έως 400Km/h, που παρατεταμένα δεν θα άντεχε εύκολα ένας πιλότος, μπορούν να σπάσουν για κρίσιμα δευτερόλεπτα την ιχνηλάτηση τους από ένα αντίπαλο ραντάρ ιδιαίτερα στην τελική προσέγγιση προς τον αντίπαλο στόχο. Άλλωστε αυτή είναι μια παλιά τακτική που χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια σε αντιπλοϊκούς πυραύλους.
Στα συστήματα με μικρότερες ταχύτητες τα φίλτρα ντόπλερ στα αντίπαλα ραντάρ μπορεί να μην έχουν την δυνατότητα ανίχνευσης και να απορρίπτουν τα επικίνδυνα εισερχόμενα ιπτάμενα kamikaze drone ως απλό κλάτερ (clutter).
Άρα γενικότερα τα kamikaze drones αποτελούν συστήματα που περιλαμβάνουν ένα μεγάλο βαθμό έκπληξης στον αντίπαλο που ακριβώς είναι και ο σωστός ορισμός του στέλθ.
Επίλογος
Συμπερασματικά η σωστή ενσωμάτωση των περιπλανώμενων πυρομαχικών στο σύγχρονο πεδίο μάχης μπορεί να αλλάξει ριζικά τον χαρακτήρα του πολέμου. Αυτά τα συστήματα είναι έτοιμα να γίνουν βασικό στοιχείο κάθε στρατού που ελπίζει να διατηρήσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, ιδιαίτερα όταν ο σχετικός αμυντικός προϋπολογισμός είναι περιορισμένος.
Ωστόσο δεν αρκεί απλώς η απόκτηση ή η τακτική ανάπτυξη ενός μη-επανδρωμένου τακτικού οπλικού συστήματος όπως είναι τα περιπλανώμενα πυρομαχικά. Προς την βέλτιστη διαχείριση αυτής της καινοτόμου τακτικής ικανότητας, ένας στρατός θα πρέπει να καλλιεργήσει το αντίστοιχο στρατηγικό όραμα που ενεργοποιείται ακριβώς από αυτές τις ιδιαίτερες τακτικές δυνατότητες που προσφέρουν τα ιπτάμενα μη-επανδρωμένα όπλα αυτοκτονίας.
Αναδημοσίευση από: https://istos.net.gr/page98.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου