Γιάννος Χαραλαμπίδης
Βουτιά του Κυπριακού στην κινούμενη άμμο - Πώς χάνει τη διεθνή αξιοπιστία του, οι δεσμοί του Ερντογάν με το έγκλημα και τι δείχνουν οι μεταβλητές για τον απεσταλμένο
Τα Ην. Έθνη πλακώνονται κάτω από τα συντρίμμια των πολέμων που αιματοκυλίζουν το διεθνές σύστημα από την Ουκρανία ώς το Ισραήλ και τη Γάζα μέσω του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Ο ΓΓ του Οργανισμού Αντόνιο Γκουτέρες έχει χάσει την αξιοπιστία του, αφού ουδόλως δύναται να διαδραματίσει τον όποιο διαμεσολαβητικό του ρόλο στο διεθνές σύστημα.
Γιατί οι ΗΠΑ προστατεύουν… το Ιράν
Πώς παρέλυσε το Σ. Aσφαλείας
Ποιος θα πιέσει πια τον Ερντογάν, η ΕΕ ή οι ΗΠΑ;
Το σοκ του Γκουτέρες
Εκ των πραγμάτων είναι απών. Και διπλωματικά και στο πεδίο των μαχών. Αδυνατεί να δράσει για τον τερματισμό των συγκρούσεων. Ούτε στο ανθρωπιστικό του έργο μπορεί να προσφέρει αποτελεσματικά. Ειδικώς, το τελευταίο διάστημα, έχει χάσει την αξιοπιστία του, και δη μετά την αμφισβήτησή του από το Ισραήλ. Δεν ελέγχουμε ποιος έχει περισσότερο δίκαιο ή άδικο. Η ουσία είναι ότι ο μόνιμος αντιπρόσωπος του Ισραήλ στο Σ. Ασφαλείας τον κάλεσε να παραιτηθεί, διότι, κατά την τοποθέτησή του επί της κρίσης στη Μ. Ανατολή, ο Αντόνιο Γκουτέρες άφησε να νοηθεί ότι η δράση της Χαμάς δεν ήρθε από το πουθενά, αλλά ότι συνδέεται με 56 χρόνια δεινών και αποκλεισμού των Παλαιστινίων από το κράτος του Ισραήλ. Για τα δικά, βεβαίως, δεινά δεν είπε ποτέ ούτε λέξη. Μετά, δε, τη σφοδρή αντίδραση των Ισραηλινών ισχυρίστηκε ότι έπαθε σοκ και ότι πρόκειται περί παρεξηγήσεως. Και μετά υπέστη δεύτερο σοκ, όταν ο Νετανιάχου αρνήθηκε να του μιλήσει στο τηλέφωνο.
Αδράνεια, ασφάλεια και το χάος
Δεν είναι μόνον ο ΓΓ του ΟΗΕ παροπλισμένος αλλά και το Σ. Ασφαλείας, όπου υπάρχουν τα εργαλεία και οι εξουσίες για τον τερματισμό και την αποτροπή των συγκρούσεων. Ως Σώμα των Μεγάλων Δυνάμεων παραμένει αδρανές, λόγω του δικαιώματος του βέτο. Ούτε στην Ουκρανία ούτε στη Μέση Ανατολή μπορεί να ενεργήσει. Έχει παραλύσει. Και επανέρχεται στο διεθνές σύστημα ο κλασικός ρεαλισμός, που διδάσκει ότι τα εθνικά συμφέροντα και η ισχύς κυβερνούν τον κόσμο και ότι επιβάλλεται το δίκαιο του ισχυρού. Αυτό σημαίνει ότι η διπλωματία και το δίκαιο κινούνται στο διεθνές σύστημα χέρι- χέρι με τη στρατιωτική ισχύ, την οποία σήμερα προτάσσουν κυρίως οι ΗΠΑ, για τους εξής -μεταξύ άλλων- λόγους:
Πρώτο, για να προστατεύσουν το Ισραήλ, που αποτελεί τον βασικό πυλώνα ασφάλειας για την Αμερική και τα συμφέροντά της στο περιφερειακό σύστημα με παγκόσμιες προεκτάσεις. Δεύτερο, για να προστατεύσουν τα κράτη της περιοχής με την ομπρέλα ασφαλείας που μπορεί να παράσχουν τα αεροπλανοφόρα “Gerald Ford” και “Bataan” και άλλα συμμαχικά σκάφη τόσο στον χώρο της Μεσογείου όσο και στην περιοχή των στενών του Ορμούζ. Οι ΗΠΑ με τους στόλους τους θέλουν να κρατήσουν τις θάλασσες ανοικτές, μαζί και το εμπόριο, καθώς και την ενέργεια.
Η προστασία του Ιράν…
Επί τούτου θα πρέπει να επισημανθούν τα εξής: Οι ΗΠΑ δεν επιδιώκουν να προστατεύσουν μόνο το Ισραήλ, τα κράτη της περιοχής και τα συμφέροντά τους, αλλά και το ίδιο το Ιράν από πυρηνικό κτύπημα ανταπόδοσης. Και εξηγούμε: Η παρουσία των ΗΠΑ δημιουργεί συνθήκες αποτροπής και περιορίζει τον κίνδυνο ιρανικού κτυπήματος σε βάρος του Ισραήλ. Κτύπημα ή κτυπήματα από το Ιράν με πυραυλικά συστήματα εναντίον του Ισραήλ σημαίνει άμεση ανταπόδοση ακόμη και με τακτικά πυρηνικά και την έναρξη ακόμη και αυτού του Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου. Βεβαίως, αυτό είναι ένα έσχατο σενάριο, αλλά υπαρκτό, εάν λάβει κάποιος υπόψη ότι ένα από τα κύρια στρατηγικά δόγματα της Χαμάς, της Χεζμπολάχ και των Ιρανών είναι η εξαφάνιση του Ισραήλ από τον χάρτη, ενώ το Ισραήλ είναι έτοιμο από την πλευρά του για την «Επιλογή Σαμψών». Με άλλα λόγια, εάν τεθεί σε κίνδυνο η ύπαρξη του κράτους του, θα χρησιμοποιηθούν πυρηνικά και «γαία πυρί μειχθήτω». Ή όπως είχε πει και ο Σαμψών: «Αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλοθρήσκων». Δηλαδή, «μετά από μένα το χάος».
Τουρκικός δεσμός με το έγκλημα
Βεβαίως, το Ιράν προτιμά να ενεργεί εκ του σύνεγγυς, δηλαδή μέσω της Χαμάς και της Χεζμπολάχ. Το πλέον επικίνδυνο βήμα των Ιρανών θα είναι το επόμενο. Αυτό, δηλαδή, της διασποράς του πολέμου μέσω της τρομοκρατίας και της μεταφοράς των συγκρούσεων στο έδαφος των «απίστων», δηλαδή των Ευρωπαίων και των Αμερικανών. Ήδη οι Ιρανοί έχουν απειλήσει ότι, εάν μπουν οι Ισραηλινοί στη Γάζα, θα ανοίξει το μέτωπο στον βόρειο Λίβανο με την Χεζμπολάχ. Εκτός των αιματηρών συγκρούσεων επί του πεδίου της μάχης είναι πρόδηλος ο κίνδυνος δημιουργίας κυμάτων προσφύγων και δη προς την Κύπρο, καθότι, εκτός των άλλων, υπάρχουν στον Λίβανο 2,5 εκατομμύρια πρόσφυγες από τη Συρία, που ενδεχομένως να αναζητήσουν εξόδους φυγής. Πλησιέστερος σταθμός είναι η Κύπρος. Διότι υπάρχει, ήδη, δίκτυο με λαθρεμπόρους και απευθείας και μέσω Τουρκίας, η οποία συνεχίζει να υιοθετεί την πολιτική του εκκρεμούς. Ο Ερντογάν έστειλε, από τη μια, στη Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση το θέμα για την άρση του βέτο σε βάρος της Σουηδίας για την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, λαμβάνοντας παράσημα από τη Συμμαχία. Και την ίδια στιγμή στρέφεται από την άλλη εναντίον της πολιτικής των ΗΠΑ και του Ισραήλ, το οποίο χαρακτηρίζει ως εισβολέα και σφαγέα, για να εμφανίζεται ως ο ηγέτης στον χώρο του Ισλάμ. Στηρίζει δημόσια τη Χαμάς και είχε επαφές με το Ιράν για κοινή γραμμή. Ερωτήματα: 1. Γιατί δεν απαντά η Ελλάδα στην Τουρκία μέσα στο ΝΑΤΟ, όπως έπραξε το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, όταν του διευκρίνισε ότι η Χαμάς καμιά ευλογία δεν έχει του Αλλάχ παρά μόνο είναι τρομοκρατική οργάνωση; Γιατί δεν του επισημάνθηκε από την Αθήνα ότι δεν μπορεί να αναφέρεται σε εισβολή και σφαγή όταν κατέχει την Κύπρο μετά από εισβολή, βιασμούς και σφαγές; 2. Γιατί η κυπριακή Κυβέρνηση δεν καταγγέλλει στην ΕΕ και στον ΟΗΕ τον Ερντογάν; Υπάρχει ακόμη ένα ερώτημα: Γιατί ο Πούτιν θωρείται εγκληματίας πολέμου για περιπτώσεις στην Ουκρανία και όχι ο Ερντογάν, ο οποίος παραδέχεται ότι στήριζε και στηρίζει τη Χαμάς, η οποία ομολογεί τα δικά της εγκλήματα πολέμου και κατά της ανθρωπότητας; Τα διαφημίζει. Και τι μας λέει ο Τούρκος Πρόεδρος; Ότι η Χαμάς είναι απελευθερωτική οργάνωση, την οποία βοηθά. Δηλαδή είναι συνεργός στο έγκλημα. Υπάρχει συνειδητός δεσμός μεταξύ του ιδίου και της όποιας εγκληματικής δράσης.
Πραγματικότητα και απεσταλμένος
Υπό αυτές τις συνθήκες εγείρεται το ακόλουθο, συναφές με το Κυπριακό, ερώτημα και δη με τον διορισμό απεσταλμένου για την επανέναρξη των συνομιλιών: Πώς αναμένει η Κυβέρνηση βοήθεια από τον ΓΓ του ΟΗΕ, όταν είναι διεθνώς αναξιόπιστος και το Σ. Ασφαλείας παραλυμένο; Όταν τα Ην. Έθνη δεν μπορούν να βοηθήσουν τον εαυτό τους, πώς θα βοηθήσουν στη λύση του Κυπριακού; Γιατί το παράδειγμα του Νετανιάχου να μην εφαρμοστεί και από άλλους ηγέτες, όπως ο Ερντογάν, στην περίπτωση που θα θωρήσουν ότι ο πολιτικός λόγος τού ΓΓ του ΟΗΕ είναι αντίθετος με τα εθνικά τους συμφέροντα; Γιατί εμείς δεν τον καλούμε σε τάξη όταν μας αδικεί; Ο Πρόεδρος, πάντως, έχει συνδέσει το Κυπριακό με τις σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ. Δηλαδή με το θέμα της κατάργησης της βίζας σε Τούρκους πολίτες και την αναβαθμισμένη τελωνειακή ένωση. Ερωτήματα νέα: (Α) Θα συζητήσει η ΕΕ την κατάργηση της βίζας όταν ένα από τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζει είναι ο κατακλυσμός των κρατών μελών από μουσουλμάνους, ένα φαινόμενο, το οποίο συνδέεται με το προσφυγικό, τους αιτητές ασύλου, την κοινωνική και πολιτική συνοχή, καθώς και με τον εφιάλτη της τρομοκρατίας; (Β) Θα προχωρήσει η ΕΕ σε αναβαθμισμένη τελωνειακή ένωση με την Τουρκία, η οποία όχι μόνο αρνείται να εναρμονιστεί με τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά στηρίζει την τρομοκρατία της Χαμάς; Πού είναι οι αρχές και αξίες των Βρυξελλών; Και πώς μπορεί να προχωρήσει η αναβαθμισμένη τελωνειακή ένωση, όταν η Άγκυρα αρνείται να εφαρμόσει την υφιστάμενη με την Κυπριακή Δημοκρατία; (Γ) Πώς γίνεται λόγος από τον Πρόεδρο για την εξεύρεση κοινού εδάφους μέσω του απεσταλμένου του ΟΗΕ, όταν τα ψηφίσματα του Σ. Ασφαλείας συνιστούν τη βάση της λύσης; Εάν, δε, η τουρκική πλευρά θέσει ενώπιον του απεσταλμένου τα δύο κράτη, τι θα πράξει η Κυβέρνηση; Θα απορρίψει την τουρκική διεκδίκηση, οπότε θα πάμε σε νέο αδιέξοδο ή θα συναινέσει στον τετραγωνισμό του κύκλου; (Δ) Όταν ο Ερντογάν αξιώνει να είναι εγγυητής των Παλαιστινίων, δηλαδή να στείλει π.χ. στρατό στη Γάζα, υπάρχει κάποιος αφελής που πιστεύει ότι θα δεχθεί αποχώρηση στρατευμάτων από την Κύπρο και κατάργηση των εγγυήσεων; (Ε) Όταν ο Ερντογάν στρέφεται δημοσίως εναντίον των ΗΠΑ θέτοντας το ερώτημα τι γυρεύουν στη Μεσόγειο, πιστεύει κάποιος ότι θα ήταν δυνατή η άσκηση πιέσεων πάνω του;
Το νέο άλμα
Εάν λάβουμε υπόψη τη θέση του Προέδρου ότι θα πρέπει να αλλάξουν οι συνθήκες από την εποχή του Κραν Μοντανά προς το θετικότερο για να υπάρχουν πιθανότητες λύσης, στην παρούσα φάση διαπιστώνουμε πως το αντίθετο συμβαίνει. Η Τουρκία, που κράτα τα κλειδιά της διευθέτησης του Κυπριακού, επιμένει στα δύο κράτη. Το ίδιο και ο Τατάρ. Σε διεθνές επίπεδο, αλλά και στο Κυπριακό, ο Ερντογάν είναι πολύ πιο ακραίος απ’ ό,τι ήταν παλαιότερα. Τα δε ανισοζύγια δυνάμεων συνεχίζουν να είναι υπέρ της Άγκυρας. Όλες οι μεταβλητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι μια νέα πρωτοβουλία οδηγεί προς το αδιέξοδο ή στην αποδοχή και επιβολή των τουρκικών θέσεων. Και, ως εκ τούτου, θα έχουμε ένα νέο άλμα προς τη διχοτόμηση.
Η αλυσίδα των μπούμερανγκ
Το διεθνές περιβάλλον είναι τόσο επικίνδυνο και δη στην περιοχή μας, που δεν επιτρέπει ακροβατισμούς στο Κυπριακό. Όπως και στη Γάζα. Καθόλου τυχαίες δεν είναι οι καθυστερήσεις για τη λεγόμενη χερσαία επιχείρηση. Τόσο το Ισραήλ όσο και οι ΗΠΑ γνωρίζουν ότι κάθε κίνηση πρέπει να είναι προσεγμένη, για να μην εξελιχθεί σε μπούμερανγκ. Πόσο μάλλον η δική μας περίπτωση, δηλαδή του Κυπριακού, που κινείται ιστορικά από μπούμερανγκ σε μπούμερανγκ. Και αυτό που χρειάζεται είναι μελέτη για μια στρατηγική επί τη βάσει των εξελίξεων για τη δημιουργία συνθηκών λύσης και όχι πορείας προς νέα καταδικαστικά αδιέξοδα. Όταν οι Ισραηλινοί σκέφτονται διπλά και τριπλά εάν θα μπουν, πότε και πώς στα ερείπια της Γάζας, πώς εμείς χωρίς δεύτερη σκέψη είμαστε έτοιμοι να βουτήξουμε στην κινούμενη άμμο, η οποία καταπίνει ήδη αυτόν τον οποίο έχουμε την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στη λύση του Κυπριακού; Δηλαδή τον ΟΗΕ και τον Γενικό του Γραμματέα…
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου