Δρ. Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Η φετινή Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου πραγματοποιήθηκε πρόσφατα, στις 16-18 Φεβρουαρίου, στην πρωτεύουσα της Βαυαρίας, αλλά σύντομα επισκιάστηκε από άλλα γεγονότα, κάτι που γίνεται παράδοση στο ετήσιο συνέδριο.
Στις αρχές Φεβρουαρίου 2022, οι περισσότεροι συμμετέχοντες υψηλού επιπέδου πολιτικοί, στρατιωτικοί διπλωμάτες και αναλυτές δεν πίστευαν ότι μια ρωσική επίθεση στην Ουκρανία ήταν επικείμενη. Το 2023, πολλοί περίμεναν μία αποφασιστική επιτυχία στην πολυαναμενόμενη αντεπίθεση της Ουκρανίας. Φέτος, οι πρωταρχικές «συναλλαγές και συνεργασίες» ήταν η υπογραφή των γαλλο-ουκρανικών και γερμανο-ουκρανικών συμφώνων ασφαλείας, που προσδιορίζουν τις δεσμεύσεις της Ευρώπης έναντι της Ουκρανίας σε διμερή βάση (όπως και οι αντίστοιχες του Κιέβου με Αμερικανούς και Βρετανούς).
Ο ξαφνικός θάνατος του Ρώσου ακτιβιστή και αντιπολιτευόμενου Αλεξέι Ναβάλνι, ωστόσο, επισκίασε αυτές τις τελετές. Η σύζυγος του Ναβάλνι, Γιούλια Ναβάλναγια, θεώρησε προσωπικά υπεύθυνο τον Πούτιν στην ομιλία της στο Μόναχο. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, απέδωσε επίσης την ευθύνη για το έγκλημα στον Πούτιν. Το Κρεμλίνο απέρριψε την κατηγορία του Μπάιντεν ως «απαράδεκτη» παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις της Ρωσίας. Το κύμα της διεθνούς οργής είναι πολύ πιο δυνατό από τις αρνήσεις στη Μόσχα, όπου η μηχανή προπαγάνδας έλαβε οδηγίες να πει όσο το δυνατόν λιγότερα για το θέμα.
Το μεγάλο ερώτημα είναι αν οι αντιδράσεις της Δύσης θα έχουν σοβαρό πολιτικό αντίκτυπο στη Ρωσία. Το πρώτο πιθανό αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι η καθυστερημένη έγκριση από τη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ του πακέτου ξένης βοήθειας 95,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την Ουκρανία, το Ισραήλ, την Ταϊβάν και τα νησιά του Ειρηνικού, που εγκρίθηκε από τη Γερουσία την περασμένη εβδομάδα.
Οι κομματικές διαμάχες εξακολουθούν να την εμποδίζουν, αλλά η ηθική πίεση για την έξοδο από το αδιέξοδο έχει αυξηθεί από τότε που ο Μπάιντεν συνέδεσε τη δολοφονία του Ναβάλνι με την αποτυχία του Κογκρέσου να εγκρίνει το πακέτο βοήθειας. Η αυξημένη υποστήριξη από την Ε.Ε. και τα βασικά ευρωπαϊκά κράτη πιθανότατα θα επιτρέψει στις ουκρανικές δυνάμεις να διατηρήσουν τις αμυντικές τους γραμμές, ακόμη και μετά την υποχώρησή τους από την Avdiivka. Η Ουκρανία χρειάζεται την ανανεωμένη και διευρυμένη προμήθεια στρατιωτικού υλικού και πυρομαχικών των ΗΠΑ, για να προετοιμαστεί για μια νέα αντεπίθεση και να διασφαλίσει την ανακατάληψη της πρωτοβουλίας στο πεδίο της μάχης.
Ο θάνατος του Ναβάλνι θα μπορούσε να προκαλέσει πρόοδο στην κατάσχεση ρωσικών χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων που διατηρούνται σε δυτικές τράπεζες και στη διοχέτευση αυτών των κεφαλαίων προς την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Χωρίς την κατάλληλη πολιτική βούληση, τα νομικά επιχειρήματα για αυτό το πρωτοφανές βήμα θα μπορούσαν να συνεχιστούν επ’ αόριστον. Μια νέα αποφασιστικότητα να θεωρηθεί υπεύθυνο το καθεστώς Πούτιν για τα εγκλήματά του, συμπεριλαμβανομένης της δολοφονίας του Ναβάλνι, μπορεί να βοηθήσει στην κινητοποίηση αυτής της βούλησης. Στα χαρτιά υπάρχει και η ενίσχυση των οικονομικών κυρώσεων, ιδίως ο περιορισμός των εξαγωγών υδρογονανθράκων.
Επίσης, ίσως να επηρεαστούν από τα τελευταία συμβάντα στον τρόπο με τον οποίο βλέπουν οι δυτικοί ηγέτες την πιθανότητα ειρηνευτικών συνομιλιών με τον Πούτιν. Αυτή η προοπτική συζητήθηκε στην πρόσφατη συνέντευξη του Πούτιν στον εκκεντρικό Τάκερ Κάρλσον. Ο Ρώσος πρόεδρος δεν είπε κάποιες σκέψεις για πρακτικές προτάσεις. Θεώρησε απαραίτητο να διευκρινίσει στο εγχώριο κοινό ότι η αποφασιστικότητά του να νικήσει όλες τις σύγχρονες εκδηλώσεις του «ναζισμού» παρέμενε ακλόνητη και ότι ένα διεθνές δίκτυο που μοιάζει με το παλιό μοντέλο της σοβιετικής Κομιντέρν θα μπορούσε να καλλιεργηθεί για αυτόν τον σκοπό. Η διάλεξη της ανακυκλωμένης ιστορίας του Πούτιν σχετικά με την Ουκρανία ως φυσικό μέρος της Μεγάλης Ρωσίας ήταν κάτι περισσότερο από ένα απλό σύμπτωμα της γεωπολιτικής του εμμονής και κομπλεξισμού.
Ηταν επίσης μια προσπάθεια να μεταδοθεί στους Αμερικανούς νομοθέτες η ετοιμότητά του να τερματίσει τον πόλεμο αν ψήφιζαν υπέρ της διακοπής της υποστήριξης στην Ουκρανία. Οι Ευρωπαίοι βλέπουν την έκκληση του Πούτιν ως μια τακτική για να κερδίσει χρόνο. Μια παύση των εχθροπραξιών θα επέτρεπε στη Μόσχα να ξαναχτίσει την υποβαθμισμένη στρατιωτική της μηχανή και να ασκήσει εκ νέου στρατιωτική πίεση στους γείτονές της. Ακόμη και για ακροατήρια που είναι αρκετά αφελή (μεταξύ των οποίων σε μεγάλο βαθμό και στη χώρα μας) για να πιστέψουν στην αόριστη υπόσχεση ειρήνης ή κυνικά επαρκή ότι μια συμφωνία με τη Μόσχα φαίνεται ελκυστική, το σοκ της δολοφονίας του Ναβάλνι σηματοδοτεί το τέλος των ελπίδων και των υπολογισμών τους.
Η αξιοπιστία του Πούτιν είναι αμφίβολη στην καλύτερη περίπτωση. Τώρα, δεν μπορεί να είναι μέρος σε καμία ειρηνευτική συνομιλία. Ο θάνατος του Ναβάλνι σε μια απομακρυσμένη φυλακή της παγωμένης Αρκτικής θα επηρεάσει περισσότερο από τον Πούτιν. Πολλοί «κολλητοί» του Κρεμλίνου -δικαστές, δεσμοφύλακες, πράκτορες των ειδικών υπηρεσιών και ξεδιάντροποι προπαγανδιστές- είχαν ρόλο σε αυτό το έγκλημα και είχαν καλούς λόγους να φοβούνται τις συνέπειες.
Οι διεφθαρμένοι αυλικοί και τα δόλια «τσιράκια» που μπορεί να σκέφτονταν να ανατρέψουν το αφεντικό τους και να του ρίξουν την ευθύνη για τον καταστροφικό πόλεμο πρέπει τώρα να αναγνωρίσουν ότι οι προσφορές τους να διαπραγματευτούν με τη Δύση θα μετριούνταν με σοβαρή προκατάληψη και προφανώς απόρριψη. Οι ηλικιωμένοι ηγέτες στους διάφορους κλάδους της τεράστιας κρατικής γραφειοκρατίας της Ρωσίας, οι νεότεροι αναπληρωτές τους και οι κορυφαίοι που διοικούν τον εξαντλημένο ρωσικό στρατό ουσιαστικά δεν έχουν διέξοδο.
Απαιτούνται σκληρές μάχες για την ήττα του Πούτιν
Η πεποίθηση του Ναβάλνι ότι το κράτος του Πούτιν θα χαθεί μια μέρα μπορεί να είναι πολύ αισιόδοξη. Απαιτούνται σκληρές μάχες και οδυνηρές θυσίες για να ανατραπεί αυτός ο σκληρός Λεβιάθαν. Ενώ ο Ναβάλνι έκανε το δεύτερο έργο της ζωής του, εναπόκειται στην Ουκρανία να πραγματοποιήσει το πρώτο. Ακόμη και εν όψει της μικρής υποχώρησης, οι Ουκρανοί στρατιώτες συνεχίζουν να σπρώχνουν τον ρωσικό στρατό πιο κοντά στην ήττα και κάθε ίχνος δυτικής υποστήριξης φέρνει τη νίκη του Κιέβου πιο κοντά. Η τελική νίκη της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης είναι η καλύτερη ελπίδα της Ρωσίας για αποκατάσταση, αν και ο ηγέτης της αντιπολίτευσης που θα είχε εργαστεί για να πείσει τον δυσαρεστημένο λαό ότι αυτό το όνειρο μπορεί να γίνει πραγματικότητα δεν μπορούσε να βγει από την πολυετή φυλακή ή τώρα από την τελευταία κατοικία του για να συσπειρώσει τον ρωσικό λαό.
Κρίσιμη η στάση των ρωσικών ελίτ
Οι ρωσικές ελίτ μπορεί να αισθάνονται αναγκασμένες να κλείσουν τις τάξεις τους γύρω από τον πιθανώς αναντικατάστατο αυταρχικό, απαξιωμένο και παραληρηματικό ηγέτη. Η πίστη τους από μόνη της, ωστόσο, δεν μπορεί να καταπολεμήσει τα προβλήματα αποθάρρυνσης στην πρώτη γραμμή του πυρός και στο εσωτερικό. Οι κατασταλτικές απολυταρχίες μπορούν να είναι σχετικά σταθερές αν διαθέτουν επαρκείς πόρους για διανομή και υπεξαίρεση. Ωστόσο, ο συνδυασμός του συνεχούς άγχους του πολέμου και της προοδευτικής οικονομικής υποβάθμισης υπονομεύει τη διάρκεια της ρωσικής δικτατορίας. Η δολοφονία του Ναβάλνι μπορεί να μη γίνει η σπίθα που θα πυροδοτήσει την κατάρρευση της χώρας, αλλά η άποψή του ότι το σύστημα εξουσίας του Πούτιν δεν είναι βιώσιμο επειδή βασίζεται σε ψέματα είναι αλήθεια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου