Γιάννος Χαραλαμπίδης
Τα «μπαλώματα» με τη φιλοξενία ΗΠΑ και ΝΑΤΟ, η αποτροπή και οι δαπάνες για την άμυνα να είναι χειρότερες ακόμη και από αυτές του αδιάφορου Λουξεμβούργου
• Οι υποσχέσεις για 2% στα εξοπλιστικά εμφανίζονται ως το προεκλογικό επιδόρπιο του 2028
• Στα ύψη οι αμυντικοί εξοπλισμοί στην ΕΕ, στον πάτο στην Κύπρο
Τρύπια είναι η άμυνα και η αποτροπή της Κύπρου, αφού, εκτός των άλλων, τα ποσά για την αμυντική θωράκιση της Εθνικής Φρουράς δεν ξεπερνούν το 0,5% με 0,6% επί του ΑΕΠ και δεν πρόκειται, με βάση τα προϋπολογιζόμενα στοιχεία, να φτάσουν το 2%, που είχε υποσχεθεί ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης προεκλογικά. Το 2023 το κράτος δεν επένδυσε το σύνολο των χρημάτων από τους φόρους για τα εξοπλιστικά, για πολλοστή φορά.
Ενώ εισπράχθηκαν περί τα 379 εκ. ευρώ, ο προϋπολογισμός ήταν της τάξης των 163 εκ. ευρώ, ήτοι 0,5% επί του ΑΕΠ. Καταγράφηκε αρνητικό πρόσημο 216 εκ. ευρώ, που προστίθεται στο 1 δις το οποίο αγνοείται από τα ταμεία της αμυντικής θωράκισης από την προηγούμενη περίοδο (2017-2022). Σε αυτά ανάλογο περίπου ποσό αναμένεται να μείνει αδιάθετο για τα έτη 2024-25 (βλέπε στη συνέχεια συναφή στοιχεία).
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, αναμένεται ότι κατά το τρέχον έτος (2024), από τη φορολογία για την αμυντική θωράκιση δεν θα δαπανηθούν περί τα 170 εκ. ευρώ… με καλούς οιωνούς. Πώς γίνεται χρήματα από τη φορολογία για την αμυντική θωράκιση να μην περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό της; Πού διατίθενται και γιατί, όταν σε όλα τα κράτη της ΕΕ υπάρχει αύξηση στον τομέα της αμυντικής θωράκισης;
Το ΝΑΤΟ και τα ρωσικά… παροπλισμένα όπλα
Η άμυνα είναι τρύπια και τα αδιάθετα χρήματα για τον τομέα της αποτροπής θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι θα ήταν δυνατό να καλυφθούν από την παρουσία των δυνάμεων των ΗΠΑ και άλλων ΝΑΤΟϊκών συμμάχων στην περιοχή μας, στα αεροδρόμια και στα λιμάνια της Κυπριακής Δημοκρατίας ή στο ελικοδρόμιο που είναι υπό κατασκευή στο Μαρί και την αναβάθμιση της Βάσης Αν. Παπανδρέου με την τεχνική υποστήριξη των Αμερικανών. Αληθές είναι ότι οι ΗΠΑ εξυπηρετούν πρωτίστως τα δικά τους συμφέροντα, τα δε κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Και αυτό είναι απαίτηση του Προέδρου Τραμπ. Πρόκειται για προϋπόθεση, όπως τους εξηγεί, εάν θέλουν να έχουν άμυνα και αποτροπή. Πάντως, ο Υπουργός Άμυνας Βασίλης Πάλμας ισχυρίστηκε στις 22 Νοεμβρίου, ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων, ότι ώς το 2028, δηλαδή πριν από τις επόμενες προεδρικές εκλογές, θα ήταν δυνατό ο προϋπολογισμός για την αμυντική θωράκιση να φτάσει το 2% επί του ΑΕΠ. Με άλλα λόγια, προεκλογικός μποναμάς…. Και στις 27 του μήνα ο Αναπληρωτής Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Γ. Αντωνίου, επισήμανε στο «Σίγμα» ότι τα ρωσικά οπλικά συστήματα της Εθνικής Φρουράς είναι παροπλισμένα, αλλά… δεν υπάρχει κενό στην άμυνα. Προφανώς, κάποια εξ αυτών… Σίγουρο είναι ότι υπάρχει πρόβλημα στην εφοδιαστική αλυσίδα και δη των ανταλλακτικών.
Ετοιμότητα Μόσχας, βέτο Ουάσιγκτον και κόκκινη γραμμή
Συναφείς επί του θέματος πληροφορίες της «Σ» αναφέρουν ότι:
Πρώτο, οι Ρώσοι ήταν και είναι έτοιμοι να προσφέρουν ανταλλακτικά στα δικής τους κατασκευής οπλικά συστήματα είτε αυτά είναι Τ-80 είτε είναι οι BUK και οι TOR -M1 (αντιπυραυλικά και αντιαεροπορικά συστήματα). Όμως, η Κυπριακή Δημοκρατία αρνείται την προσφορά, καθότι συμμετέχει στο ευρωπαϊκό εμπάργκο σε βάρος της Μόσχας και βρίσκεται, ταυτοχρόνως, κάτω από την πίεση των ΗΠΑ για ν’ απαλλαγεί από τα ρωσικά οπλικά συστήματα. Δεύτερο, με βάση τις συμφωνίες για την αγορά των ρωσικών όπλων, αυτά δεν μπορούν να βρίσκονται πουθενά αλλού, παρά μόνο εντός του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μεταπώλησή τους και μεταφορά τους σε άλλο κράτος μπορεί να γίνει μόνο με τη σύμφωνη γνώμη της Μόσχας. Και αυτό, όπως επισημαίνεται, είναι «κόκκινη γραμμή». Έτσι συνέβη με την πώληση των ρωσικών ελικοπτέρων (Μi-35) από την Κύπρο στη Σερβία. Τονίζεται από διπλωματικές πηγές η έννοια της «κόκκινης γραμμής» λόγω των πιέσεων που ασκούν οι Αμερικανοί στην κυπριακή Κυβέρνηση όπως απαλλαγεί από τα ρωσικά οπλικά συστήματα τα οποία διαθέτει.
Οι πληγές της άμυνας
Δεν θα υπεισέλθουμε, για ευνόητους λόγους, στα δομικά και άλλα προβλήματα της Εθνικής Φρουράς, που μειώνουν την τρύπια ήδη αποτρεπτική της ικανότητα, αλλά θα επισημάνουμε ότι το υλικό της είναι πεπαλαιωμένο. Αληθές είναι ότι, το τελευταίο διάστημα, άρχισαν να γίνονται κάποιες αγορές από τα ελικόπτερα ώς τα αντιαρματικά, που δεν επιλύουν όμως τα ζητήματα αξιόπιστης αποτροπής. Τα προβλήματα της ΕΦ έχουν ως εξής:
- Το ανεπαρκές επίπεδο μαχητικότητας κληρωτών οπλιτών λόγω λειψανδρίας, απουσίας ασκήσεων κ.λπ.
- Το παλαιό υλικό, διότι επί σειρά ετών δεν γίνονταν επενδύσεις.
- Τα ρωσικά οπλικά συστήματα δεν εκσυγχρονίστηκαν και δεν υπάρχουν για τα υφιστάμενα επαρκή ανταλλακτικά, λόγω πολιτικών σκοπιμοτήτων. Και ενώ οι ΗΠΑ πιέζουν για να φύγουν από την Κύπρο τα ρωσικά άρματα και τα αντιβαλλιστικά και αντιαεροπορικά συστήματα, δεν πωλούν στην Εθνική Φρουρά ούτε «Patriot», ούτε άρματα μάχης, ούτε άλλα οπλικά συστήματα. Και αυτό, παρότι έχει αρθεί το σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας αμερικανικό εμπάργκο. Αληθές είναι ότι έδωσαν το πράσινο φως για την απόκτηση του αντιπυραυλικού συστήματος «Barak» από το Ισραήλ, ενώ υπάρχει και η πιθανότητα για την απόκτηση των αρμάτων μάχης «Markava». Βεβαίως, ένεκα της κρίσης στη Μ. Ανατολή, η όποια παράδοση μάλλον θα καθυστερήσει, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει.
- Η έλλειψη επαρκούς αμυντικής συνείδησης, που επηρεάζει το ηθικό, και είναι συναφές ζήτημα με την αναξιοκρατία και το ρουσφέτι, που επικρατεί από πάνω προς τα κάτω.
- Η εξευμενιστική αντίληψη, που οδηγεί στη λογική της «ανοχύρωτης πολιτείας» και ότι τα χρήματα για την άμυνα δεν είναι επένδυση για την ασφάλεια και την ενίσχυση της κυριαρχίας του κράτους, αλλά είναι «πεταμένα λεφτά», κατά την καθομιλουμένη. Η αντίληψη αυτή ευνοεί την κατάθεση χαμηλών προϋπολογισμών για την αμυντική θωράκιση και γενικά για το Υπουργείο Άμυνας. Και μάλιστα πότε; Όταν: Α) Η Τουρκία εξοπλίζει τα κατεχόμενα συνεχώς και τα τουρκικά πυροβόλα στο Κιόνελι είναι παραταγμένα και μόνο τη διαταγή για πυρ περιμένουν. Β) Οι αμυντικές δαπάνες σε όλη την Ευρώπη και δη στην ΕΕ αυξάνονται λόγω της ρωσικής απειλής, πόσω μάλλον στη δική μας περίπτωση, που τελούμε υπό κατοχή. Φέτος, δηλαδή το 2024, ο μέσος όρος των αμυντικών δαπανών για τα κράτη μέλη της ΕΕ φτάνει το 1,9%, με πρωταθλητές, για ευνόητους λόγους, τους Πολωνούς (3,9% το 2023) και τρίτη την Ελλάδα (3,01%), σε αντίθεση με την Κύπρο, που δεν ξεπέρασε το 2023 το ποσοστό του 0,55%. Για το 2024 και με βάση τον συμπληρωματικό προϋπολογισμό του Ιουλίου, ο οποίος κατατέθηκε στη Βουλή και φτάνει τα 31,5 εκ. ευρώ, το πραγματικό ποσό για τις αμυντικές δαπάνες αγγίζει τα 193,6 εκ ευρώ. Το ποσοστό επί του ΑΕΠ εξαρτάται από τον πραγματικό αριθμό που εκτιμάται ότι θα είναι περί τα 32 δις ευρώ. Άρα οι αμυντικές δαπάνες δεν θα ξεπεράσουν το 0,6%. Για το 2025 ο Υπουργός Άμυνας Βασίλης Πάλμας κατέθεσε στη Βουλή, στις 22 του μήνα, τον προϋπολογισμό του Υπουργείου του. Και για την αμυντική θωράκιση καταγράφεται το ποσό των 179,555 εκ. ευρώ. Όπως υποδείχθηκε από βουλευτές, το ποσό αυτό είναι περί το 0,5% επί του ΑΕΠ. Η αντίληψη αυτή συνάγεται από τις προβλέψεις του Υπουργείου Οικονομικών για το ποσό στο οποίο θα φτάσει το ΑΕΠ το 2025, δηλαδή περί τα 33 με 34 δις. Η αύξηση του ΑΕΠ είναι της τάξης 3,1%. Ακόμη και αν ο αρμόδιος Υπουργός φέρει συμπληρωματικό προϋπολογισμό, πόσος θα είναι αυτός; Εκτιμάται ότι θα είναι δεκαδικά τα ψηφία που θα προστεθούν επί του ΑΕΠ.
Δαπάνες ώς το 2028 και το Λουξεμβούργο
Με βάση τις προβλέψεις και τους προϋπολογισμούς του Υπουργείου Άμυνας, ώς τη λήξη της θητείας του Προέδρου Χριστοδουλίδη, και μάλιστα σε συνδυασμό με τις εκτιμήσεις του Υπουργείου Οικονομικών για σταθερή αύξηση του ΑΕΠ, οι αρχικές προϋπολογισμένες δαπάνες για την αμυντική θωράκιση δεν θα υπερβούν το 0,5% για τα έτη 2026 και 27. Τα τελευταία έτη το ΑΕΠ έχει μια σταθερή αύξηση της τάξης του 1,5 με 2 δις ευρώ ανά έτος, που εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί. Εάν οι δαπάνες της αμυντικής θωράκισης μένουν σταθερές και το ΑΕΠ αυξάνεται, τότε το ποσοστό τους επί του ΑΕΠ θα μειώνεται ή θα μένει σταθερό με βάση τους συμπληρωματικούς προϋπολογισμούς. Ενδέχεται να εμφανίζει ακόμη και οριακή αύξηση της τάξης του 0,5% επί του ΑΕΠ, όπως αναμένεται να συμβεί μεταξύ 2024 και 2025.
Σημαντικό είναι ότι το ποσοστό των αμυντικών δαπανών της Κύπρου το 2023 ήταν πιο χαμηλό από του αδιάφορου Λουξεμβούργου, που δηλώνει για την άμυνά του 0,72%. Ακόμη και αν ισχυριστεί κάποιος ότι στο 0,72% περιλαμβάνει το σύνολο των δαπανών του Υπουργείου Άμυνας της χώρας, θα πρέπει επί τούτου να επισημανθεί τα εξής: Το Λουξεμβούργο επενδύει 628 εκ. ευρώ σε πραγματικούς αριθμούς και η Κύπρος για το σύνολο της λειτουργίας του Υπουργείου Άμυνας (περιλαμβανομένης αμυντικής θωράκισης, μισθών, εκπαίδευσης κ.λπ) 515 εκ. ευρώ. Χωρίς το Λουξεμβούργο να απειλείται από οποιονδήποτε.
Οι δύο γεωπολιτικοί χάρτες αποτυπώνουν πώς οικοδομείται η στρατηγική των ΗΠΑ από την Ουκρανία ώς την Ινδία και την Κίνα με βάση τις θεωρίες των Μακίντερ, Σπάικαμ και Μάχαν. Ο έλεγχος της “καρδιάς της Γης”, δηλαδή της Ρωσίας και της Ευρασίας, περνά μέσα από τον έλεγχο των θαλάσσιων οδών και του “RIMLAND”, της περιφέρειας, δηλαδή, της Ευρασίας, τμήμα της οποίας είναι και το τόξο από την Ινδία ώς την Ευρώπη και δη ο γεωπολιτικός διάδρομος Ελλάδας, Κύπρου ώς το Ισραήλ. Εάν ο διάδρομος αυτός δεν ελεγχθεί μέσω του Δόγματος, τοποτηρητής των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο θα είναι η Τουρκία είτε εμβαθύνουμε είτε όχι τις σχέσεις μας με το ΝΑΤΟ. Διότι, πέραν των διευκολύνσεων προς τη Συμμαχία, χρειάζονται και δικές μας αξιόπιστες ένοπλες δυνάμεις και η παρουσία της Ελλάδας. Με προϋπολογισμό 0,55% επί του ΑΕΠ, πόσες πιθανότητες μπορούμε να έχουμε;
Τόσο ο επικεφαλής της Κοινής Άμυνας και Εξωτερικής Πολιτικής Ζοσέ Μπορέλ όσο και η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φόν ντερ Λάιεν ζητούν επισήμως από τα κράτη μέλη την αύξηση των αμυντικών δαπανών. Για την Ουκρανία, η ΕΕ δαπάνησε 43,5 δις ευρώ σε εξοπλιστικά συστήματα λόγω του πολέμου με τη Ρωσία. Για την Κύπρο, ούτε ευρώ. Γιατί; Διότι πότε δεν έχουμε συνδέσει την κατοχή της Ουκρανίας με την Κύπρο και τη δική μας κατοχή. Πότε και πώς έχουμε ζητήσει κατ’ αναλογίαν οπλικά συστήματα για τη δική μας άμυνα από τους εταίρους μας; Πώς να συμβεί κάτι τέτοιο όταν θα θύμωνε η Τουρκία και η πολιτική των «ήρεμων νερών» θα φουρτούνιαζε και το Κυπριακό δεν θα οδηγείτο σε μια Πενταμερή, στην οποία όμως η τουρκική πλευρά θα έχει την πολυτέλεια να θέσει επί τάπητος την ισότιμη κυριαρχία και τα δύο κράτη στην παρουσία του ΓΓ του ΟΗΕ; Όταν εσύ που είσαι υπό κατοχή δίνεις τα πιο λίγα χρήματα από τους εταίρους σου για την άμυνα και όταν αποκαθαίρεις με διάφορους τρόπους τον κατακτητή σου, όπως π.χ. οι χαριεντισμοί στη διπλωματία του καφέ, σιγά μην εμφανιστούν οι εταίροι σου βασιλικότεροι του Βασιλέως!
Το Δόγμα και η πολιτική Τραμπ
Ενώ προεκλογικά ο Πρόεδρος συνέδεε το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα με την άμυνα της Κύπρου και την αποτροπή, εν συνεχεία μετέφερε την πολιτική του αντίληψη σε… περιφερειακό επίπεδο, χωρίς, όμως, κάτι ουσιαστικό. Εκείνο που συνέβη είναι η παρουσία αεροναυτικών δυνάμεων των ΗΠΑ σε αεροδρόμια και λιμάνια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Λόγω της κρίσης στη Μ. Ανατολή, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους δημιουργούσαν μιαν αμυντική ομπρέλα πάνω από την Κύπρο, η οποία θα εξασθενεί σταδιακά μαζί με την εφαρμογή της εκεχειρίας στη Μ. Ανατολή, ενδέχεται δε οι συνθήκες να την εκμηδενίσουν. Οι ΗΠΑ θα αποχωρήσουν μέχρι να επιστρέψουν και δεν θα υπάρχει επαρκής αποτροπή ως προς την τουρκική απειλή, λόγω της απουσίας, εκτός των άλλων, του Δόγματος. Του οποίου η απουσία οφείλεται: Α) Στην ψυχρή έως αρνητική στάση των Αθηνών, που δεν θέλουν να «μπλέξουν» με την Τουρκία και να χαλάσουν τα «ήρεμα νερά», αλλά και με πολιτικές και κόμματα στη Λευκωσία, όπως του ΑΚΕΛ, καθώς και μερίδα νεοφιλελεύθερων του ΔΗΣΥ, που επιθυμούν ο καθένας για τους λόγους του κάτι τέτοιο. Επειδή, δε, ο Πρόεδρος θέλει και την Αθήνα μαζί του και το ΑΚΕΛ και τον ΔΗΣΥ στο Κυπριακό, την πληρώνει το Δόγμα, η άμυνα και η ασφάλεια της Κύπρου.
Ο τοποτηρητής…
Το πρόβλημα, βεβαίως, είναι ότι το Δόγμα σχετίζεται με δυο βασικές στρατηγικές της νέας διακυβέρνησης Τραμπ στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή. Ο Τραμπ θέλει τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, για να μην έχει τη Ρωσία, κατ’ ελάχιστον, εχθρό του και για να προχωρήσει στην πάσης φύσεως ανάσχεση της Κίνας. Ταυτοχρόνως, επιδιώκει να επαναφέρει στο προσκήνιο τις Συμφωνίες του Αβραάμ, μεταξύ Ισραήλ και αραβικών κρατών (μια δική του πολιτική από την πρώτη του θητεία), και να θέσει σε εφαρμογή τον γεωπολιτικό δρόμο από την Ινδία, στα Ην. Αραβικά Εμιράτα, στη Σ. Αραβία, την Ιορδανία, στ’ ανοικτά της Κύπρου και από εκεί προς την Ελλάδα και την Ευρώπη. Σύμφωνα με τις κλασικές θεωρίες της γεωπολιτικής των Μακίντερ, Σπάικμαν και Μάχαν, η περιοχή του Δόγματος με προέκταση προς το Ισραήλ ακόμη και την Ινδία αποτελεί τμήμα του Rimland (δηλαδή της περιφέρειας), της καρδιάς της Γης, με άλλα λόγια της αυτοκρατορικής Ρωσίας. Και αυτή η γεωπολιτική περιφέρεια είναι αναγκαία για τις ΗΠΑ για οικονομικούς και γεωστρατηγικούς λόγους, προκειμένου να διατηρήσουν την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία τους. Η απουσία του Δόγματος από την Ανατολική Μεσόγειο και η σταδιακή μερική αποχώρηση του μεγάλου όγκου των ναυτικών αμερικανικών δυνάμεων με το τέλος της κρίσης στη Μέση Ανατολή, δίνει πρόσθετο πλεονέκτημα στην Τουρκία, η οποία ελέγχει την Κύπρο λόγω της ισχύος. Συνεπώς, στη «νέα αρχιτεκτονική των ΗΠΑ», η Άγκυρα είναι αναγκαία για τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, διότι μπορεί να προσφέρει ανάσχεση έναντι της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα και στην Κίνα μέσω του Οργανισμού Τουρκογενών Χωρών. Εφόσον, από την άλλη, δεν υπάρχει το Δόγμα για να παρέχουν Κύπρος και Ελλάδα, μαζί με το Ισραήλ, ένα υποσύστημα ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία είναι αυτή η οποία μέσω της Γαλάζιας Πατρίδας θα επιδιώξει να παίζει τον ρόλο του τοποτηρητή των ΗΠΑ. Όλα δε αυτά θα έχουν αντίκτυπο και στα «ήρεμα νερά» του Αιγαίου, που στηρίζονται στην εμπέδωση των γκρίζων ζωνών και στη νομιμοποίηση των τετελεσμένων της εισβολής, μέσω μιας συνομοσπονδίας δύο κρατών ή μιας ομοσπονδίας συνομοσπονδιακού χαρακτήρα, στην πρακτική των δύο ισότιμων συνιστώντων κρατών με πολιτική ισότητα… Και ο νοών νοείτω.
ΚΑΘΑΡΑ ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΙΣΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΜΥΝΑ
2020 240,348,869
2021 270,754,118
2022 327,073,913
2023 378,969,267
ΜΕΧΡΙ 09/2024 345,675,902
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου