Ένοχα διπλωματικά αποτυπώματα από τη Μέση Ανατολή, έως το Κέρας της Αφρικής.
Blog Editor - Brussels correspondent
Την Τουρκία θα επισκεφθεί στις 17 Δεκεμβρίου η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, όπου θα συναντηθεί με τον πρόεδρο της χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με κύριο θέμα συζήτησης τη Συρία, το μεταναστευτικό και τις εξελίξεις στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.
Η πρωτοβουλία της Γερμανίδας πολιτικού παρουσιάζεται από διεθνή μέσα ενημέρωσης ως αναγνώριση του «αναβαθμισμένου» ρόλου της Τουρκίας από την Κομισιόν, ενώ οι έπαινοι προς την Άγκυρα για διάφορες πρωτοβουλίες της βρίσκονται στο επίκεντρο. Την ίδια στιγμή, αναλυτές υπογραμμίζουν ότι η ΕΕ φαίνεται να υιοθετεί τη λογική του «δικαίου του ισχυρού», μια προσέγγιση που ενέχει σοβαρές παγίδες, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε καταστρατήγηση του διεθνούς δικαίου.
Η επίσκεψη της προέδρου της Κομισιόν στην Τουρκία ανακοινώθηκε μέσω της πλατφόρμας Χ στις 10 Δεκεμβρίου, σχεδόν αμέσως μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ σε περιοχές της Συρίας, αποτέλεσμα των επιχειρήσεων τζιχαντιστών που υποστηρίζονται από την Άγκυρα. Στην ανάρτησή της, η φον ντερ Λάιεν έκανε λόγο για μια «ουσιαστική ανταλλαγή απόψεων» με τον Ερντογάν σχετικά με την κατάσταση στη Συρία.
«Η εδαφική ακεραιότητα της Συρίας πρέπει να διατηρηθεί και οι μειονότητες να προστατευθούν. Θα συναντηθούμε στις αρχές της επόμενης εβδομάδας στην Τουρκία για να συζητήσουμε τι σημαίνει αυτή η εξέλιξη για την περιοχή και πέραν αυτής», ανέφερε στην ανάρτησή της.
Η Τουρκία χαρακτηρίζεται «παράγοντας-κλειδί» στην περιοχή, όπως δήλωσε η εκπρόσωπος της Επιτροπής, Πάολα Πίνιο, κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης της 12ης Δεκεμβρίου. Όταν ρωτήθηκε για το αν η φον ντερ Λάιεν θα συνοδεύεται από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, ή την Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ, Κάγια Κάλας, η εκπρόσωπος απάντησε ότι κάτι τέτοιο δεν προγραμματίζεται. Λίγο αργότερα έγινε γνωστό ότι ο Κόστα δεν θα ταξιδέψει στην Τουρκία μαζί με τη φον ντερ Λάιεν, καθώς προετοιμάζεται για τη Σύνοδο ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 20 Δεκεμβρίου, όπου θα συμμετάσχουν οι ηγέτες των 27 κρατών-μελών.
Η απουσία του Κόστα ενίσχυσε την υποψία ότι η φον ντερ Λάιεν έδρασε αυτοβούλως, γεγονός που ενθαρρύνει την κριτική των επικριτών της για συγκεντρωτισμό και παράκαμψη αρμοδιοτήτων.
Ίσως, βέβαια, να αποφάσισε να ταξιδέψει μόνη της υπό το βάρος του ψυχολογικού τραύματος από την προηγούμενη συνάντησή της με τον Ερντογάν το 2021. Πρόκειται για το περιβόητο Sofagate, όταν ο Ερντογάν την είχε αφήσει άφωνη και όρθια, προσφέροντας τη θέση δίπλα του στον Μισέλ.
Η αναγνώριση του «αναβαθμισμένου ρόλου» της Τουρκίας από την Κομισιόν είναι εμφανής και έρχεται σε μια περίοδο αυξημένης διπλωματικής δραστηριότητας της Άγκυρας.
Πριν λίγες ημέρες και συγκεκριμένα στις 4 Δεκεμβρίου η νέα Ύπατη Εκπρόσωπος και Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Κάγια Κάλας, συνάντησε στο περιθώριο της συνόδου του Υπουργικού Συμβουλίου του ΟΑΣΕ στη Μάλτα τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν και δήλωσε ότι η ενίσχυση των Ευρωτουρκικών σχέσεων θα παραμείνει προτεραιότητα της ΕΕ. Επανέφερε δε τον χαρακτηρισμό «στρατηγικός εταίρος» για την Τουρκία.
Πριν από δύο ημέρες, ο εκπρόσωπος της Επιτροπής για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Αλ Ανουάρ, δήλωσε ότι «η Τουρκία θα είναι βασικός παράγοντας για τη διασφάλιση της σταθερότητας στη Συρία και για μια πολιτική μετάβαση χωρίς αποκλεισμούς».
Παράλληλα, επαίνεσε τη χώρα για τη μεσολαβητική της πρωτοβουλία που οδήγησε στη Διακήρυξη της Άγκυρας, η οποία τερμάτισε την κρίση μεταξύ Σομαλίας και Αιθιοπίας. Η συμφωνία αυτή, που υπεγράφη στις 11 Δεκεμβρίου, χαρακτηρίστηκε από την ΕΕ ως «ιστορική» και αναγνωρίστηκε η συμβολή της Τουρκίας στη σταθερότητα στο Κέρας της Αφρικής.
Στη Διακήρυξη της Άγκυρας τονίζεται ο σεβασμός της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας κάθε έθνους, ευθυγραμμισμένη με τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Η Τουρκία, άλλωστε, διατηρεί στρατηγική παρουσία στην Αφρική, έχοντας τη μεγαλύτερη στρατιωτική βάση της στο εξωτερικό στη Σομαλία. Σε δήλωσή του, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, ανέφερε ότι «η εμπιστοσύνη στην Τουρκία είναι μια ισχυρή εκδήλωση της κατανόησής μας για τη διπλωματία που παράγει δίκαιες και βιώσιμες λύσεις».
Ωστόσο, ο «αναβαθμισμένος» ρόλος της Τουρκίας και η διπλωματική της «δεινότητα» συνοδεύεται από έντονο προβληματισμό. Η χώρα συνεχίζει να κατέχει παράνομα το 37% της Κύπρου εδώ και 50 χρόνια, απειλώντας με προσάρτηση των κατεχόμενων περιοχών, τις οποίες έχει εποικήσει και ισλαμοποιήσει. Στη Συρία, έχει εισβάλει στο Αφρίν, διαπράττοντας εθνοκαθάρσεις Κούρδων και προωθώντας εποικισμό – πρακτικές που συνιστούν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Παράλληλα, στον Νότιο Καύκασο, υποστήριξε το Αζερμπαϊτζάν στην εκδίωξη των Αρμενίων από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ενώ όσον αφορά τη χώρα μας, η «Γαλάζια Πατρίδα» παραμένει σταθερά στην ατζέντα της.
Ο Ερντογάν σήμερα ζει το νεοθωμανικό του όνειρο, Μέση Ανατολή, Συρία, Λιβύη, Αφρική, βαλκάνια… σκοντάφτει, όμως, στην Ελλάδα και την Κύπρο.
Η μπουνάτσα στα νερά μας δεν είναι δεδομένη, από την άλλη η γεωγραφική εγγύτητα είναι αιτία διεκδίκησης και απειλής. Οι τζιχαντιστές στη Δαμασκό που πίνουν νερό στο όνομα της Τουρκίας και οι πρώτες τους επίσημες συναντήσεις είναι με τον επικεφαλής της ΜΙΤ έχουν δηλώσει με τίνος το μέρος θα είναι σε έναν πιθανό πόλεμο. Κάποιοι δεν χρειάζεται να ταξιδέψουν καν.
Είναι λοιπόν η Τουρκία πράγματι ο «παράγοντας σταθερότητας» που χρειάζεται η διεθνής κοινότητα; Μήπως η ΕΕ επιβραβεύει μια πολιτική βασισμένη στην ισχύ, εις βάρος του διεθνούς δικαίου και των θεμελιωδών αξιών της; Από τις φυλακίσεις δημοσιογράφων και πολιτικών αντιπάλων έως τις εκκαθαρίσεις των Κούρδων και την εισβολή σε ξένα εδάφη, η Τουρκία απέχει πολύ από τις ευρωπαϊκές αξίες που η ΕΕ ισχυρίζεται ότι υπερασπίζεται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου