ΜΑΝΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ
Τις τελευταίες εβδομάδες η ειδησεογραφία έχει εστιάσει στην προσπάθεια της Τουρκίας να προμηθευτεί καινούργια και αναβαθμισμένα μαχητικά F-16 από τις ΗΠΑ.
Μετά το πραξικόπημα του 2016, η πολεμική αεροπορία της γειτονικής χώρας διέρχεται μια περίοδο μεγάλης αβεβαιότητας. Η έλλειψη ανταλλακτικών έχει μειώσει τη διαθεσιμότητα αεροσκαφών, ενώ οι καθεστωτικές εκκαθαρίσεις έχουν υπονομεύσει το φρόνημα των ιπτάμενων. Πρόκειται για μια εξέλιξη εξαιρετικής σημασίας για την ελληνική ασφάλεια. Εδώ και τουλάχιστον πέντε δεκαετίες, η τουρκική πολεμική αεροπορία λειτουργεί ως το «μακρύ δόρυ» της Aγκυρας στο Αιγαίο. Τα πράγματα όμως τώρα αλλάζουν.
Η Πολεμική μας Αεροπορία έχει εισέλθει σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών και προκλήσεων. Ο εκσυγχρονισμός των F-16 σε επίπεδο Viper, η έλευση των πρώτων Rafale και η πιθανή προμήθεια F-35 θα αυξήσουν κατακόρυφα την αεροπορική ισχύ της Ελλάδας. Αν δεν αλλάξει κάτι, στις αρχές της επόμενης δεκαετίας, η Ελλάδα μπορεί να διαθέτει την ισχυρότερη αεροπορική δύναμη στην περιοχή μετά το Ισραήλ. Με ένα στόλο 200 αεροσκαφών, κυρίως 4ης και 5ης γενιάς, η Πολεμική Αεροπορία θα έχει τα μέσα να πετύχει την αεροπορική κυριαρχία στα δυνητικά θέατρα επιχειρήσεων.
Η απόκτηση τεχνολογικού προβαδίσματος έναντι του αντιπάλου δεν πρέπει να μας κάνει να αγνοούμε τον ανθρώπινο παράγοντα. Η δημιουργία του διεθνούς κέντρου αεροπορικής εκπαίδευσης στην Καλαμάτα, με ισραηλινή τεχνογνωσία, θα αναβαθμίσει σημαντικά το περιβάλλον σπουδών. Ταυτόχρονα, η συχνή συνεκπαίδευση με την αμερικανική, γαλλική και ισραηλινή αεροπορία προσφέρει πολύτιμες εμπειρίες στους πιλότους και στους μηχανικούς μας. Ολα αυτά μας επιτρέπουν να είμαστε αισιόδοξοι για το ισοζύγιο αεροπορικής ισχύος που διαμορφώνεται σταδιακά υπέρ της Ελλάδας.
Υπάρχει όμως ένας παράγοντας που συχνά παραβλέπεται. Η Πολεμική Αεροπορία έχει μια κουλτούρα νίκης που στηρίζεται στην παράδοση ηρωισμού και αυτοθυσίας. Τον Φεβρουάριο του 1913, ο Αριστείδης Μωραϊτίνης με το υδροπλάνο του αναγνώρισε και βομβάρδισε τον οθωμανικό στόλο στα Δαρδανέλλια. Ο υποσμηναγός Μαρίνος Μητραλέξης, τον Νοέμβριο του 1940, εμβόλισε με τον έλικα του αεροσκάφους του ένα ιταλικό βομβαρδιστικό που πλησίαζε τη Θεσσαλονίκη. Οι Ελληνες πιλότοι διακρίθηκαν στον πόλεμο της Κορέας με επικίνδυνες αποστολές εκκένωσης τραυματιών και ρίψεις εφοδίων σε αποκομμένα φίλια τμήματα. Τον Ιούλιο του 1974, η Επιχείρηση Νίκη με τα μεταφορικά αεροσκάφη Νοράτλας είχε τα χαρακτηριστικά μιας αποστολής-αυτοκτονίας. Από το 1974 μέχρι σήμερα, η Πολεμική Αεροπορία και οι άνθρωποί της δίνουν καθημερινά μάχες στους αιθέρες του Αιγαίου. Καμία αεροπορία στον κόσμο δεν επιχειρεί για σαράντα οκτώ συνεχόμενα χρόνια εναντίον ενός αδίστακτου αντιπάλου. Ο Νίκος Σαλμάς, ο Κωνσταντίνος Ηλιάκης και πολλοί άλλοι έπεσαν την ώρα του καθήκοντος υπερασπιζόμενοι την ελληνική κυριαρχία. Η πολιτεία και η κοινωνία πρέπει να δείχνουν έμπρακτα την ευγνωμοσύνη τους σε εκείνους που υπηρετούν τα εθνικά συμφέροντα συνεχώς και αδιάλειπτα.
Η πολιτεία και η κοινωνία πρέπει να δείχνουν έμπρακτα την ευγνωμοσύνη τους σε εκείνους που υπηρετούν τα εθνικά συμφέροντα συνεχώς και αδιάλειπτα.
Τούτων λεχθέντων, η έννοια της αεροπορικής ισχύος δεν είναι στάσιμη και άκαμπτη. Η επέμβαση του ΝΑΤΟ στο Κόσοβο ήταν ίσως ο μοναδικός πόλεμος που κερδήθηκε από τον αέρα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία μας δείχνει τα όρια της αεροπορικής ισχύος. Παρά την επικράτηση της ρωσικής αεροπορίας, το Κρεμλίνο χρειάζεται ενισχυμένες χερσαίες δυνάμεις για την επίτευξη των αντικειμενικών του σκοπών. Παράλληλα, η εμφάνιση των drones σε αρκετά πολεμικά μέτωπα (π.χ. Λιβύη, Ναγκόρνο-Καραμπάχ) έχει προκαλέσει μια έντονη συζήτηση για το μέλλον των επανδρωμένων αεροσκαφών. Συχνά υποστηρίζεται ότι το αεροσκάφος 6ης γενιάς που θα κατασκευαστεί σε 1-2 δεκαετίες θα λειτουργεί αποκλειστικά με τεχνητή νοημοσύνη. Το μεγάλο άλμα της Πολεμικής Αεροπορίας δεν θα ολοκληρωθεί μόνο με την προμήθεια των F-35, αλλά και την ανάπτυξη μιας εγχώριας γενιάς εξελιγμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
Σε κάθε περίπτωση, η αεροπορία μας πλέον επιχειρεί σε ένα σύνθετο επιχειρησιακό περιβάλλον με πολλαπλές προκλήσεις. Καθώς οδεύουμε προς ένα πολυχωρικό πεδίο μάχης (multi-domain battle), η Πολεμική Αεροπορία οφείλει να λειτουργεί ως εταίρος των άλλων δύο κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων. Η στρατιωτική απειλή που αντιμετωπίζει η χώρα μας επιβάλλει τη μέγιστη δυνατή διακλαδικότητα και διαλειτουργικότητα. Γι’ αυτόν τον λόγο, η Πολεμική Αεροπορία χρειάζεται να αποκτήσει μια νέα ολιστική αντίληψη που να ξεπερνά τη φυσική διάσταση του αέρα.
Η ενίσχυση της Πολεμικής Αεροπορίας συνιστά αναγκαιότητα και όχι πολυτέλεια. Το 1912 ο Ελευθέριος Βενιζέλος δήλωσε ότι «το αεροπλάνο ενδείκνυται ως το όπλον των αδυνάτων. H ριψοκίνδυνος μάλιστα φύσις του Ελληνος θα καταστήσει τούτο λαμπρόν εν πολέμω όπλον, μέλλον να προσφέρει μεγάλας υπηρεσίας». Τα ελληνικά φτερά σκεπάζουν το Αιγαίο και αρχίζουν να καλύπτουν την ελεύθερη Κύπρο. Οι αντιδράσεις της άλλης πλευράς δείχνουν κάτι παραπάνω από μια απλή ενόχληση. Στην πραγματικότητα καταδεικνύουν την απώλεια ενός σημαντικού στρατιωτικού πλεονεκτήματος που διέθετε μέχρι πρότινος η Αγκυρα. Πράγματι, από εδώ και πέρα, όποιος δεν σέβεται την Ελλάδα θα τη φοβάται.
* Ο κ. Μάνος Καραγιάννης είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Ασφάλειας στο King’s College London και στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου