Ο ισλαμιστής πρόεδρος της Τουρκίας Ερντογάν Πηγή Τουρκική Προεδρία
Οι εκρήξεις αντι-Ισραηλινής και αντιδυτικής ρητορικής δεν είναι ασυνήθιστες στην Τουρκία, αλλά η οργή έναντι του Ισραήλ βρίσκεται σε έξαρση το τελευταίο διάστημα ενώ ο πόλεμος στη Γάζα μαίνεται, γεγονός που πυροδοτείται από τον ολοένα και πιο πολεμικό τόνο του ηγέτη της χώρας Recep Tayyip Erdoğan, σημειώνουν σε ανάλυσή τους οι Financial Times.
Ο δημοσιογράφος Adam Samson σημειώνει, χαρακτηριστικά
Ο Τούρκος πρόεδρος έχει οξύνει τους τελευταίους μήνες την καταδίκη του για το Ισραήλ και την επίθεσή του στη Γάζα, σε αντίθεση με τον προσεκτικές διατυπώσεις που είχε υιοθετήσει τις ημέρες που ακολούθησαν την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Η αλλαγή συνέπεσε με την πτώση της δημοτικότητάς του εν μέσω μιας μακροχρόνιας οικονομικής κρίσης.
Ο Erdoğan χαρακτήρισε το Ισραήλ «κράτος –τρομοκράτη » που απειλεί «όλη την ανθρωπότητα», αποκάλεσε τον Netanyahu «ένα δολοφόνο που διαπράττει γενοκτονία» και «Χίτλερ της εποχής μας» και είπε ότι τα στρατεύματά του μπορεί να εισέλθουν στο Ισραήλ για να υπερασπιστούν τους Παλαιστίνιους. Στράφηκε επίσης εναντίον των δυτικών υποστηρικτών του Ισραήλ, επικρίνοντας τους αμερικανούς νομοθέτες που άνοιξαν την αγκαλιά τους στον Netanyahu καθώς εκφωνούσε μια ομιλία στο Κογκρέσο τον Ιούλιο.
«Όπως τα ονόματα εκείνων που χειροκρότησαν την ομιλία για τη γενοκτονία του Χίτλερ στο Ναζιστικό Ράιχσταγκ πριν από 85 χρόνια μένουν στην ιστορία με ντροπή, όσοι χειροκρότησαν τα ψέματα του Χίτλερ- Netanyahu δεν θα μπορέσουν να καθαρίσουν το μελανό σημάδι που έχει κολλήσει στα χέρια τους », είπε συγκεκριμένα ο Erdoğan.
Σε ένδειξη της αυξανόμενης έντασης, περισσότερα από δώδεκα μέλη της εθνικιστικής Ένωσης Νέων της Τουρκίας συνελήφθησαν από τις τουρκικές αρχές αυτή την εβδομάδα, αφού επιτέθηκαν σε δύο αμερικανούς πεζοναύτες που ήταν στην ακτή στη Σμύρνη, μια από τις πιο δυτικές πόλεις της Τουρκίας.
Ο Erdoğan ήταν προσεκτικός για να αποφύγει να υπερβεί την κόκκινη γραμμή με τις ΗΠΑ ενώ διπλωμάτες λένε ότι οι σχέσεις μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ παραμένουν εποικοδομητικές, ειδικά αφού η Ουάσιγκτον συμφώνησε στις αρχές του έτους να πουλήσει στην Τουρκία αεροσκάφη F-16 αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο Τούρκος πρόεδρος συνέχισε, ωστόσο, με πράξεις την οξυμένη ρητορική του κατά του Ισραήλ. Η Άγκυρα έχει ξεκινήσει εμπορικό εμπάργκο κατά του Ισραήλ, προσπάθησε να συμμετάσχει στην προσφυγή της Νότιας Αφρικής στη Χάγη που κατηγορεί τη χώρα για γενοκτονία και κάλεσε τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Mahmoud Abbas να μιλήσει στο κοινοβούλιο. Η Άγκυρα, η οποία φιλοξενεί εδώ και πολύ καιρό πολιτικά στελέχη της Χαμάς, έχει επίσης αγκαλιάσει θερμά τη μαχητική οργάνωση, με τον Erdoğan να φιλοξενεί τον εκλιπόντα ηγέτη της Ismail Haniyeh τον Απρίλιο και να παρομοιάζει την ομάδα με τους «απελευθερωτές» στη μάχη της Τουρκίας για ανεξαρτησία πριν από έναν αιώνα.
- Οι τουρκικές εφημερίδες και οι τηλεοπτικοί σταθμοί, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων είναι ευθυγραμμισμένοι με την κυβέρνηση, ενίσχυσαν τη ρητορική του Erdoğan με έντονη κριτική προς το Ισραήλ και τους υποστηρικτές του. Οι κορυφαίοι υπολοχαγοί του προέδρου συμμετείχαν επίσης στη μάχη, υπογραμμίζοντας πώς το συναίσθημα από το οποίο εμφορείται ο Erdoğan διαχέεται στη γραφειοκρατία της Τουρκίας.
Ο Salih Bıçakcı, ερευνητής στο Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων και Υποθέσεων Ασφάλειας, είπε ότι αυτή η τελευταία επανάληψη ήταν μέρος της ιδιόρρυθμης σχέσης μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας που χρονολογείται από την ίδρυση του εβραϊκού κράτους. Η Τουρκία ήταν η πρώτη μουσουλμανική χώρα που αναγνώρισε το Ισραήλ μετά την ίδρυση της χώρας το 1948, αλλά οι δυο τους έχουν συχνά διαφωνήσει.
Η Άγκυρα συμμετείχε στις αραβικές εκκλήσεις προς το Ισραήλ να εγκαταλείψει το έδαφος που κατέλαβε στον πόλεμο των έξι ημερών του 1967 και αργότερα υποβάθμισε τις διπλωματικές σχέσεις μετά την προσάρτηση του Ισραήλ στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και κήρυξε την πόλη «αιώνια, αδιαίρετη πρωτεύουσά» της. Η Τουρκία ήταν επίσης από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισαν την Παλαιστίνη ως ανεξάρτητο κράτος.
Ωστόσο, ο Erdoğan, του οποίου η άνοδος στην εξουσία στο γύρισμα της χιλιετίας είχε τις ρίζες του στην ισλαμική πολιτική, έχει επίσης επιδιώξει να διατηρήσει έναν εξισορροπητικό ρόλο στο πλαίσιο της ευρείας αντιπαράθεσης που σοβεί εντός της Τουρκίας για τον Παλαιστινιακό σκοπό σε αντιδιαστολή με τις οικονομικές, εμπορικές και τουριστικές ευκαιρίες από την ενίσχυση των δεσμών με το Ισραήλ. Το διμερές εμπόριο μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας έφτασε στο ανώτατο όριο των 9,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2022, έναντι 2,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2009, σύμφωνα με στοιχεία των ισραηλινών τελωνείων. Τουρκικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται επίσης στο Ισραήλ, με την Zorlu Energy με έδρα την Κωνσταντινούπολη να κατέχει το 25% ενός ζωτικού ισραηλινού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής.
Η Τουρκία φιλοξένησε επίσης σχεδόν 800.000 Ισραηλινούς τουρίστες το 2023, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Τουρισμού. Η Άγκυρα είχε προσπαθήσει να ενισχύσει τις σχέσεις με το Ισραήλ πριν από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Οι δύο χώρες αποκατέστησαν πλήρεις διπλωματικούς δεσμούς το 2022 μετά από τετραετή διαμάχη για τη δολοφονία διαδηλωτών στη Γάζα. Ο Erdoğan συνάντησε τον Netanyahu για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2023 σε μια συνεδρίαση της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ.
«[Ο Erdoğan] ήταν πρόθυμος να συνεργαστεί και να καλλιεργήσει αυτή τη σχέση με το Ισραήλ και το έκανε για μεγάλο χρονικό διάστημα», είπε ο Bıçakcı ί, ενώ σημείωσε επίσης ότι κάποιοι από το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του προέδρου «ήταν πάντα αντίθετοι με το Ισραήλ».
- Η πιο επιθετική στάση του Τούρκου προέδρου έρχεται καθώς οι επιδόσεις του στις δημοσκοπήσεις έχουν πέσει στο εσωτερικό, ως αποτέλεσμα των οικονομικών δεινών της χώρας. Ένα πρόγραμμα για την ανοικοδόμηση της οικονομίας που τέθηκε σε εφαρμογή μετά την επανεκλογή του Erdoğan τον Μάιο του 2023 βοήθησε να προσελκύσει ξένους επενδυτές, αλλά πολλοί Τούρκοι ταλαιπωρούνται από χρόνια πληθωρισμού.
Υπάρχουν επίσης αυξανόμενες ενδείξεις ότι η κάποτε ραγδαία ανάπτυξη της Τουρκίας επιβραδύνεται, ενώ η κυβέρνηση απομακρύνεται από τις λαϊκιστικές πολιτικές που βοήθησαν να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις των υψηλών τιμών. Λιγότερο από το ένα πέμπτο των ψηφοφόρων θα υποστήριζε το ΑΚΡ εάν προκηρύσσονταν νέες κοινοβουλευτικές εκλογές, το χαμηλότερο επίπεδο από τότε που ο Erdoğan συνίδρυσε το AKP το 2002, σύμφωνα με έρευνα του Ιουλίου του Metropoll με έδρα την Άγκυρα.
Ο Emre Peker από την εταιρεία συμβούλων πολιτικού κινδύνου Eurasia Group προχωρεί σε μια σύνδεση μεταξύ των ζητημάτων. «Δεδομένων των δυσχερειών στα νοικοκυριά και τις τοπικές επιχειρήσεις από την δημοσιονομική προσαρμογή της Τουρκίας, για να μην αναφέρουμε τα θλιβερά ποσοστά αποδοχής του προέδρου, ο Erdoğan θα ενδιαφέρεται πρωτίστως για παρεμβάσεις εξωτερικής πολιτικής που τον βοηθούν στο εσωτερικό», εξήγησε.
Ο Murat Somer, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Özyeğin της Κωνσταντινούπολης, είπε ότι η ρητορική του προέδρου θα απευθύνεται ιδιαίτερα στο τμήμα της βάσης του ΑΚΡ με ισλαμιστικές ρίζες. «Ήταν μια σταθερά κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του AKP να επαναπροσδιορίσει την πολιτική ατζέντα όπου βλέπει ένα πλεονέκτημα και όπου μπορεί να αφοπλίσει την εγχώρια πολιτική αντιπολίτευση», εξήγησε ο Somer.
Αυτό θα μπορούσε να το βοηθήσει να αμβλύνει τον αντίκτυπο της κριτικής που δέχεται από το ισλαμιστικό κόμμα Νέα Πρόνοια, το οποίο κατέλαβε ορισμένους δήμους του AKP στις εκλογές του Μαρτίου με μια πλατφόρμα που επέκρινε έντονα τη στάση της κυβέρνησης στη Γάζα. Οι αναλυτές είπαν επίσης ότι, δεδομένων των σημαντικών διακυμάνσεων στις σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας όλα αυτά τα χρόνια και της τυπικά ρεαλιστικής προσέγγισης του Erdoğan στις εξωτερικές υποθέσεις, είναι πιθανό οι θερμότεροι δεσμοί μεταξύ των δύο χωρών να αποκατασταθούν μόλις τελειώσει η σύγκρουση στη Γάζα.
Προς το παρόν, προειδοποίησε ο Peker, «οι ευκαιριακές εξωτερικές πολιτικές και τυχόν διπλωματικές νίκες»…είναι απίθανο να βελτιώσουν ουσιαστικά τις δημοσκοπικές επιδόσεις του Erdoğan και του ΑΚΡ. «Αυτό θα απαιτούσε μια αισθητή αλλαγή στην καθημερινή ζωή των ψηφοφόρων», υπογράμμισε.’
Financial Times [Recep Tayyip Erdoğan’s rhetoric stokes anti-Israel sentiment in Turkey]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου