Στιγμιότυπο από το ιδρυτικό συνέδριο του κινήματος των Νεότουρκων στη Θεσσαλονίκη (φωτ.: wikipedia)
Η ηγετική θέση του στο παραστρατιωτικό παρακλάδι του κόμματος «Επιτροπή Ένωσης και Προόδου», ο ρόλος του στη Γενοκτονία και η θανατική καταδίκη
Με το προσωνύμιο «Σαλονικιός», ο Μεχμέτ Ναζίμ ή Ναζίμ Μπέης (Selânikli Mehmet Nazım Bey) ήταν ένας Τούρκος γιατρός ο οποίος εξελίχθηκε σε εξέχον ανώτερο στέλεχος του κόμματος «Επιτροπή Ένωσης και Προόδου» (CUP) και έπαιξε κεντρικό ρόλο στην Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, την οποία τιμούμε στις 19 Μαΐου.
Γεννημένος το 1870 στη Θεσσαλονίκη, δεν φάνηκε να επηρεάζεται από την πολυπολιτισμικότητα της πόλης, καθώς υπήρξε φανατικός οπαδός της «τουρκοποίησης» της αυτοκρατορίας.
Ο Ναζίμ εντάχθηκε στο εθνικιστικό κίνημα των Νεότουρκων, όταν η Θεσσαλονίκη πέρασε στην κυριαρχία της Ελλάδας το 1912.
Η φυλάκισή του για έντεκα μήνες στην Αθήνα με την κατηγορία του τουρκικού εθνικισμού, σε συνδυασμό με τα γεγονότα της εποχής, όπως η ήττα των Οθωμανών στους Βαλκανικούς πολέμους, αλλά και η αναγκαστική μετακίνηση και κακή μεταχείριση των Μουσουλμάνων στις περιοχές που έχασε η αυτοκρατορία, ενίσχυσαν ακόμη περισσότερα τα εθνικιστικά φρονήματά του.
Ένα άρθρο του στρατηγού Σερίφ Πασά που δημοσιεύτηκε στη Γαλλία το 1915 περιέγραφε τον δρ Ναζίμ ως «αποφασισμένο υποστηρικτή της εξόντωσης των χριστιανών γενικά και των Ελλήνων ειδικότερα…» (Il est un partisan résolu de l’extermination des chrétiens en général et des Grecs en particulier…).
Άλλωστε ο ίδιος ο Ναζίμ φέρεται να έχει δηλώσει ότι «η Οθωμανική Αυτοκρατορία πρέπει να είναι αποκλειστικά τουρκική. Η παρουσία ξένων στοιχείων αποτελεί πρόσχημα για ευρωπαϊκή επέμβαση. Θα πρέπει να εκτουρκιστούν με το ζόρι».
Αυτές οι υπερεθνικιστικές απόψεις του όμως ήταν που τον τοποθέτησαν σε μία από τις δύο ηγετικές θέσεις της Ειδικής Οργάνωσης (Teşkilat-ı Mahsusa), η οποία ιδρύθηκε από τον Ισμαήλ Ενβέρ Πασά (1881-1922) στο πλαίσιο του CUP.
Η παραστρατιωτική δράση των Νεότουρκων
Η οργάνωση χρηματοδοτούνταν από το υπουργείο Πολέμου, σε συνεργασία με άλλα τμήματα της κυβέρνησης και ήταν υπό την άμεση επίβλεψη του κόμματος. Σχηματισμένη αρχικά για μυστική δράση στη Ρωσική Καυκασία και την Περσία, η Ειδική Οργάνωση στρατολόγησε φυλές –Κιρκάσιους, Κούρδους και άλλους– καθώς και αιχμαλώτους, εγκληματίες και ληστές για τις τάξεις της.
Οι φυλακές άδειασαν τότε με εντολή της κυβέρνησης. Σε περισσότερους από 10.000 φυλακισμένους εγκληματίες, πολλοί από τους οποίους είχαν καταδικαστεί για φόνο, δόθηκε νέος ρόλος ως μαχητές στις μοίρες της Ειδικής Οργάνωσης. Πολεμώντας για την πατρίδα, αυτοί οι πρώην «άνθρωποι χωρίς τιμή» (namussuz) έγιναν αξιοσέβαστοι (namuslu).
Αναφερόμενοι ως Τσέτες (Çetes), δηλαδή συμμορίτες και αντάρτες, αυτοί οι ειδικά στρατολογημένοι μαχητές ήταν διαθέσιμοι στους Νεότουρκους ανεξάρτητα από τον τακτικό στρατό και μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για ενέργειες εναντίον ορισμένων αμάχων. Έπαιξαν καθοριστικό και καταστροφικό ρόλο στην καταστροφή των Ελλήνων του Πόντου, των Αρμενίων και των Ασσύριων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι την εποχή της ίδρυσής της, η Ειδική Οργάνωση κατασκόπευε και οργάνωσε τη βία στη Δυτική Θράκη, μια περιοχή που χάθηκε κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων.
Στο πλαίσιο της νέας θέσης του, ο Ναζίμ Μπέης περιόδευσε τον Μάιο του 1914 στις επαρχίες της Τουρκίας, με μοναδικό σκοπό να υποκινήσει ένα ανθελληνικό κίνημα στους ντόπιους πληθυσμούς.
Πίστευε ότι οι προηγούμενοι Οθωμανοί πολιτικοί «δεν ήταν αρκετά διορατικοί για να καθαρίσουν όλη τη χώρα που κυβερνούσαν από το χριστιανικό στοιχείο».
Συμμετέχοντας από το 1913 στην εθνοκάθαρση κατά των Ελλήνων στη Θράκη και τις ακτές του Αιγαίου, την άνοιξη του 1914, οι δραστηριότητες του ΤΜ επικεντρώθηκαν στην περιοχή της Σμύρνης.
Ωστόσο, οι αλλαγές που επέφερε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, ανάγκασαν τον Ναζίμ να διαφύγει στη Γερμανία. Καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο από το στρατοδικείο της Τουρκίας για τον ρόλο του στη Γενοκτονία.
Ο Ναζίμ επέστρεψε στην Τουρκία το 1926 και συνελήφθη για μια υποτιθέμενη απόπειρα δολοφονίας του Μουσταφά Κεμάλ, όπου και απαγχονίστηκε την ίδια χρονιά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου