Γιάννης Νικήτας
Το κεντρικό θέμα της χθεσινής ημέρας, αποτέλεσε η απάντηση μας, στον αξιότιμο Υπουργό Εθνικής Άμυνας (ΥΕΘΑ) Νίκο Δένδια, αναφορικά με τις προοπτικές των Mirage 2000-5 Mk2, της Πολεμικής Αεροπορίας. Σήμερα, θα επικεντρωθούμε στα μαχητικά F-16 Block 30, τα οποία επιβάλλεται να εκσυγχρονιστούν και να αποκτήσουν νέες δυνατότητες.
Δυνατότητες πολύτιμες και αναγκαίες για την ελληνική αποτροπή και τη Πολεμική Αεροπορία. Θα επαναλάβουμε για πολλοστή φορά πως η Πολεμική Αεροπορία δεδομένης της απειλής (σε ποσοτικό και ποιοτικό επίπεδο) δεν μπορεί να διαθέτει λιγότερα από 200 μαχητικά και με αυστηρές προϋποθέσεις να διαθέτουν εξαιρετικά προηγμένα ηλεκτρονικά, όπλα και ασφαλώς διαθεσιμότητες άνω του 75%. Σε συνέχεια του χθεσινού μας άρθρου, επανερχόμαστε, αυτή τη φορά με επίκεντρο τα F-16 Block 30 και τους λόγους για τους οποίους επιβάλλεται να εκσυγχρονιστούν και να αποκτήσουν νέα όπλα και δυνατότητες (LINK 16).
H Tουρκική Αεροπορία
Η Τουρκική Αεροπορία ανακοίνωσε ότι παρέλαβε τα τρία πρώτα μαχητικά αεροσκάφη F-16 Block.30, αναβαθμισμένα στο πλαίσιο του προγράμματος «ÖZGÜR». Στο πλαίσιο του προγράμματος «ÖZGÜR» τα τουρκικά F-16 Block.30 (αρχικά) και τα Block.40/50 στη συνέχεια θα αναβαθμιστούν με τουρκικής προέλευσης συστήματα και λογισμικό. Σύμφωνα με το ισχύον χρονοδιάγραμμα τα F-16 Block.30 θα παραδοθούν αναβαθμισμένα την περίοδο 2025-2027 και θα ακολουθήσουν οι παραδόσεις των F-16 Block.40/50 την περίοδο 2028-2030. Στο σύνολο του το πρόγραμμα «ÖZGÜR» αφορά στην εγκατάσταση: (1) Νέου ηλεκτρονικού υπολογιστή αποστολής (2) Μονάδα διασύνδεσης συστήματος για την μετατροπή αναλογικών παραμέτρων σε ψηφιακές και προβολής τους στον πιλότο (3) Έγχρωμων οθονών πολλαπλών ενδείξεων CMFD-55 τεχνολογίας AMLCD (Active Matrix Liquid Crystal Display) (4) Σύστημα ελέγχου καυσίμου και υδραυλικών, έτσι ώστε ο πιλότος να γνωρίζει επακριβώς το απόθεμα καυσίμου και την υδραυλική πίεση (5) Αδρανειακό συστήματος πλοήγησης ANS-511 (6) Οθόνη ενδείξεως όλων των παραμέτρων του κινητήρα (7) Ασφαλές σύστημα επικοινωνιών MİLSEC-3 για επικοινωνία, με ήχο, εικόνα και δεδομένα στις ζώνες συχνοτήτων HF/VHF/UHF και (8) Σύστημα αναγνώρισης φίλου και εχθρού (IFF) Mode.5/S. Με ύστερο χρόνο το πρόγραμμα αφορά και στην εγκατάσταση ραντάρ τεχνολογίας AESA, της Aselsan (βρίσκεται σε φάση δοκιμών), καθώς και ψηφιακή παραλλαγή, όμοια με αυτή που θα χρησιμοποιηθεί στα εκπαιδευτικά-ελαφρά μαχητικά Hürjet. Σημειώνεται πως η Τουρκική Αεροπορία ενδέχεται να διαθέσει μέρος των τερματικών Link 16 που θα λάβει από τις ΗΠΑ για να ενισχύσει τον στόλο των τουρκικών F-16 Block 30.
Το παράδειγμα της Ταιβάν
Προσφάτως η Ταιβάν χαρακτήρισε επιχειρησιακή τη 4η Πτέρυγα Μάχης και τα αεροσκάφη F-16 Block.20 Fighting Falcon, τα οποία έχει αναβαθμίσει στο επίπεδο Viper. Ο συνειρμός είναι προφανής: Αφού η Ταιβάν αναβαθμίζει όλα της τα F-16 (Block.20, στην ουσία Block.15 OCU, εφάμιλλα των Block.50) στο επίπεδο Viper εμείς γιατί δεν πρέπει να το σκεφτούμε για τα πολύτιμα F-16 Block.30 και Block.50; Η έκδοση Viper είναι η τελευταία και ικανότερη έκδοση των F-16 και ήδη 83 ελληνικά F-16 Block.52 θα αναβαθμιστούν σ’ αυτό το επίπεδο. Η κίνηση αυτή, μαζί με την αγορά των 24 γαλλικών Rafale, δίνει νέα ώθηση στην ελληνική αεροπορική ισχύ και μας εξασφαλίζει πλεονέκτημα έναντι της Τουρκικής Αεροπορίας. Όχι μόνο για επιχειρησιακούς λόγους, δηλαδή για την διεύρυνση της αεροπορικής υπεροχής της ΠΑ έναντι της τουρκικής απειλής, αλλά και για πρακτικούς, όπως η επίτευξη ομοιοτυπία που σημαίνει οικονομίες κλίμακας άρα και μικρότερες δαπάνες υποστήριξης. Συν το γεγονός ότι η ΠΑ θα έχει σχετική άνεση χρόνου να προγραμματίσει την αντικατάσταση των F-4E Phantom II AUP, περί το 2025, με ένα νέο μαχητικό αεροσκάφος ή με την προμήθεια επιπλέον Rafale.
Επιστρέφοντας στο πρόγραμμα της Ταιβάν, η χώρα αναβαθμίζει το σύνολο των 144 F-16A/B Block.20 που διαθέτει στο επίπεδο Viper. Επιπλέον, ενισχύει το στόλο των F-16 με την απόκτηση 66 νέων F-16E/F Block.70, έναντι $ 8 δισεκατομμυρίων (για αεροσκάφη, όπλα, υποστήριξη, εκπαίδευση, υποδομές). Το κόστος της αναβάθμισης είναι $ 5,3 δισεκατομμύρια (με υποστήριξη, όπλα, εκπαίδευση και υποδομές). Η αναβάθμιση, όπως και στην ελληνική περίπτωση, περιλαμβάνει την εγκατάσταση των ραντάρ AN/APG-83 SABR (Scalable Agile Beam Radar), τεχνολογίας AESA, νέου ηλεκτρονικού υπολογιστή αποστολής, προηγμένων ηλεκτρονικών συστημάτων κ.ά. Επίσης, τα αναβαθμισμένα αεροσκάφη θα πιστοποιηθούν για χρήση νέων κατευθυνόμενων όπλων. Το όλο πρόγραμμα υλοποιεί η κρατική AIDC (Aerospace Industrial Development Corp.). Το πρώτο αναβαθμισμένο αεροσκάφος παραδόθηκε το 2018, ενώ το σύνολο των 144 αεροσκαφών θα έχει παραδοθεί έως το 2023.
Η περίπτωση της Πολεμικής Αεροπορίας
Για τη περίπτωση βεβαίως της Πολεμικής Αεροπορίας ο εκσυγχρονισμός των F-16 Block 30 που έχουν περάσει δυο διαφορετικά προγράμματα δομικής αναβάθμισης απλώς επιβάλλεται λόγω ανάγκης διατήρησης αριθμού και οροφών μαχητικών. Τα γράφαμε από το 2017-2018 και δεν είχαμε γίνει αρεστοί στο τότε Α/ΓΕΕΘΑ Πτέραρχο Χριστοδούλου. Τότε που σκοπεύαμε να τα ξεπουλήσουμε. Ο εκσυγχρονισμός των F-16 Block 30 επιβάλλεται και για έναν ακόμη λόγο: διότι τα απάρτια (ραντάρ κτλ) των υπό εκσυγχρονισμό F-16 Block 52+ καθώς και F-16 Block 52+ Advanced μπορούν να αξιοποιηθούν στα F-16 Block 30 και F-16 Block 50 ώστε να ομογενοποιηθούν στο επίπεδο F-16 Block 52+ Advanced με Link 16. Οι εκτιμήσεις της Lockheed Martin αναφέρονταν σε κόστος μονάδας περί τα 12-14 εκατομμύρια ευρώ αξιοποιώντας τα υφιστάμενα απάρτια.
Στην ελληνική περίπτωση τώρα, το ερώτημα είναι αν έχουμε την πολυτέλεια της απαξίωσης των F-16 Block 50/30; Η απάντηση είναι σαφέστατα όχι. Η αναβάθμιση των 38 F-16 Block 50 και των 32 Block.30 θα συμβάλει στην αύξηση της εθνικής αεροπορικής ισχύος και θα δώσει όγκο εργασίας στην ΕΑΒ. Είναι 70 αεροσκάφη, καθόλου αμελητέα ποσότητα. Η αγορά 70 νέων μαχητικών αεροσκαφών, χωρίς όπλα και υποστήριξη, θα κοστίσει περί τα € 5-6 δισεκατομμύρια. Γιατί να μην αναβαθμίσουμε τα F-16 Block 30 Block 50 σε Viper με κλάσμα του κόστους και να αποκτήσουμε έναν ομοιογενή στόλο με 153 F-16 που θα επιχειρούν μέχρι το 2035-2040; Η ΠΑ δεν έχει την πολυτέλεια να απαξιώσει έναν τόσο μεγάλο αριθμό αεροσκαφών. Υπάρχει όμως και ένα ακόμη άλλο σενάριο.
Eίναι εφικτός και οικονομικά αποδοτικός ο εκσυγχρονισμός των ελληνικών F-16 Block 30 σε Block 50M;
Τα διαθέσιμα στοιχεία αποδεικνύουν πως ναι. Είναι. Παρά τη μεγάλη ηλικία των μαχητικών του τύπου αυτού. Πρόκειται για ένα ζήτημα που έχει τεθεί κατ΄ επανάληψη μέσα από το σχολιασμό σχετικών με εκσυγχρονισμούς και αναβαθμίσεις μαχητικών F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας, αφιερωμάτων του DefenceReview.gr. Σχολιασμό που επιβεβαιώνει προς μεγάλη μας χαρά και ικανοποίηση, ότι οι γνώσεις πολλών αναγνωστών είναι και πολλές και αρκετά εξειδικευμένες. Στο πλαίσιο του υγιούς διαλόγου και της παράθεσης απόψεων κατά συνέπεια, θα διευκρινίσουμε για ποιους ακριβώς λόγους επιμένουμε, ακόμη και εν έτει 2024, στην ορθότητα της επιλογής ενός ενδεχόμενου εκσυγχρονισμού των 32 μαχητικών F-16C/D Block 30 στο επίπεδο Block 50M, με δεδομένο ότι τα αεροπλάνα αυτά φέρουν τον ίδιο κινητήρα με τα Block 50 (F110 της GE).
Ξεκινάμε με τον παράγοντα του χρόνου, ο οποίος, όπως πολύ ορθά επισημάνθηκε, είναι πλέον εις βάρος μάς. Ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των μαχητικών F-16C/D Block 30, υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να έχει υλοποιηθεί, ή να έχει αρχίσει να “τρέχει” το αργότερο πριν από 10 τουλάχιστον χρόνια. Θα συμφωνήσουμε επίσης απόλυτα με το γεγονός ότι θα απαιτηθεί χρονικό διάστημα τριών (κατ’ ελάχιστο) έως πέντε (το μέγιστο…) ετών προκειμένου να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες των μελετών, της σχεδίασης και ανάπτυξης πρωτοτύπου και φυσικά των δοκιμών.
Ο παράγοντας χρόνος…
Το πρώτο σημαντικό ερώτημα όμως που προφανώς πρέπει να τεθεί, είναι αν έχει παρέλθει ο κρίσιμος χρόνος για έναν τέτοιο εκσυγχρονισμό. Γιατί όπως θα δούμε και ο όρος Μέση Ζωή, είναι τελικά σχετικός. Κατά την άποψή μας, στη συγκεκριμένη περίπτωση ο κρίσιμος χρόνος δεν έχει παρέλθει. Και δεν έχει παρέλθει πρώτα από όλα γιατί ο κύριος χρήστης του τύπου, η Αμερικανική Αεροπορία δηλαδή, θα συνεχίσει να τον αξιοποιεί επιχειρησιακά για τουλάχιστον 20 ακόμη χρόνια. Δεν έχει επίσης παρέλθει επειδή (πάντα κατά την άποψή μας) η διαμόρφωση Block 50M έτσι όπως έχει προταθεί από την κατασκευάστρια εταιρεία Lockheed Martin και με τα συστήματα που περιλαμβάνει, μπορεί επιχειρησιακά και με τα κατάλληλα ατρακτίδια στοχοποίησης αλλά και τα όπλα, να “σταθεί” αξιοπρεπώς για το ίδιο κατά προσέγγιση χρονικό διάστημα (20 χρόνια). Ένας τρίτος λόγος για τον οποίο θεωρούμε ότι ο κρίσιμος χρόνος εκσυγχρονισμού των Block 30 δεν έχει παρέλθει, είναι τέλος το γεγονός ότι με το να ομογενοποιηθούν και αυτά τα μαχητικά, αναβαθμιζόμενα σε Block 50M, συγκροτείται μία δύναμη διόλου ευκαταφρόνητη, 3,5 πολεμικών Μοιρών. Με 11 συνολικά διθέσια -D στη διάθεσή της (εφτά πρώην Block 50 και τέσσερα πρώην Block 30) που πέραν όλων των άλλων θα μπορούν να λειτουργήσουν και ώς προηγμένες πλατφόρμες εκπαίδευσης μάχης (αέρος – αέρος και αέρος – εδάφους/επιφανείας).
Το Block 50M συνεπώς θα είναι μία έκδοση σε απόλυτη ποιοτική και ποσοτική επάρκεια (κάτι που δεν θα ισχύει αν εκσυγχρονιστούν μόνο τα Block 50), η οποία θα λειτουργεί και ως σκαλοπάτι για τη μετάβαση ιπταμένων και τεχνικών στο Viper. Άρα, εάν η διαδικασία των μελετών και της ανάπτυξης πρωτοτύπου είχε ξεκινήσει από το 2019, ή από το 2020, σήμερα θα βρισκόμασταν στα μισά του απαιτούμενου χρόνου πιστοποίησης. Επειδή όμως με τα “εάν” δεν γράφεται ιστορία, θα δούμε αν κάτι τέτοιο είναι συμφέρον και αποδοτικό και από πλευράς κόστους για τα ήδη ηλικίας 30+ ετών Block 30. ΠΡΟΣΟΧΗ… Σε καμία περίπτωση δεν διεκδικούμε το αλάθητο του Πάπα… Σίγουρα υπάρχουν πράγματα που δεν γνωρίζουμε. Θα γνωρίζαμε πολύ περισσότερα καθώς η αποστολή Letter Of Request για Price & Availability στις ΗΠΑ, θα έδινε όλες τις απαντήσεις. Αλλά αυτή η LOR δεν έχει ΑΚΟΜΑ αποσταλεί, οπότε δεν έχουμε παρά να προβάλλουμε επιχειρήματα με βάση όσα στοιχεία έχουμε διαθέσιμα.
Ο παράγοντας κόστος…
Δεδομένου πως πιθανότατα λόγω ελληνικής αδράνειας, δεν θα υπάρξει συμφωνία με τα ΗΑΕ για την απόκτηση 36 Mirage 2000-9, τότε άποψη μας είναι πως πρέπει να δαπανηθεί χρήμα και χρόνος για τον εκσυγχρονισμό των F-16 Block 30. Είναι οικονομικά αποδοτικό να εκσυγχρονιστούν τα Block 30 πρώτα από όλα γιατί στο παρελθόν δαπανήθηκαν σημαντικά κονδύλια για την αναβάθμιση των κινητήρων τους (ένα εκατομμύριο δολάρια ανά μονάδα…), αλλά και για την επέκταση του ορίου της ωφέλιμης πτητικής ζωής τους μέσω δύο προγραμμάτων (Falcon UP και Falcon STAR). Ενώ δηλαδή είναι παλιότερης κατασκευής σε σχέση με τα Block 50, από δομικής πλευράς είναι νεότερα. Επομένως από τη δαπάνη εκσυγχρονισμού τους θα πρέπει να αφαιρεθούν οι διόλου ευκαταφρόνητες επενδύσεις που έγιναν στο παρελθόν για αυτά. Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι το το σύνολο των F-16A/B των αεροπορικών δυνάμεων των χωρών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα MLU (Mid Life Upgrade) στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ‘90 στην Ευρώπη (Νορβηγία, Δανία, Ολλανδία, Βέλγιο), αναβαθμίστηκε δομικά μέσω της υλοποίησης του προγράμματος PACER SLIP (Service Life Improvement Program) που εξασφάλισε όριο 6.000 ωρών πτήσης, αντικαθιστώντας παράλληλα και τον αεραγωγό.
Στα F-16A/B Block 10, δεν υπήρχαν ούτε τα σημεία ανάρτησης, ούτε η προεγκατάσταση καλωδιώσεων στον αεραγωγό για την προσαρμογή ατρακτιδίων στοχοποίησης. Τα Falcon UP και Falcon STAR (STructural Augmentation Roadmap) ήταν προγράμματα SLEP (Service Life Extension Program), πιθανότατα μεγαλύτερου κόστους, δεδομένου ότι ανέβαζαν το όριο ζωής στις 8.000 ώρες πτήσης. Κόστος που βέβαια έπρεπε να επιβαρύνει τον κατασκευαστή (General Dynamics τότε), αφού εξ όσων γνωρίζουμε αυτό είχε δώσει ώς δεδομένο (τις 8000 ώρες) στην Πολεμική Αεροπορία. Όχι τις 4.500 ώρες που τελικά αποδείχθηκε ότι ίσχυαν στην πραγματικότητα… Από τη δαπάνη εκσυγχρονισμού των Block 30 θα πρέπει επίσης να αφαιρεθούν ώς κόστος τα συστήματα που θα προέλθουν από τα Block 52+ και Block 52+ Advanced. Πρόκειται για μονάδες σημαντικής αξίας που απλά δεν μπορούν να αγνοηθούν και να πεταχθούν. Το να πωληθούν είναι μία προοπτική, που πάλι εξ’ όσων γνωρίζουμε δεν έχει διερευνηθεί. Άρα δεν μπορούν να μείνουν ανεκμετάλλευτα επί παραδείγματι συστήματα όπως το ραντάρ AN/APG-68(V)9…
Ο λόγος απλός… Στο πλαίσιο του προγράμματος MLU πριν από 25 χρόνια περίπου και προκειμένου το κόστος να διατηρηθεί σε λογικά επίπεδα, το παλιό ραντάρ AN/APG-66(V)2 των μαχητικών F-16A/B, αναβαθμίστηκε (δεν αντικαταστάθηκε!) αποκτώντας νέο επεξεργαστή σήματος, δυνατότητα καθοδήγησης πυραύλων ΑΙΜ-120 ΑΜRAAM, λειτουργικές διαμορφώσεις track while scan (TWS) μέχρι 10 στόχων, DBS (Doppler Beam Sharpening), αέρος – εδάφους και χαρτογράφησης εδάφους, καθώς και συμβατότητα με έγχρωμες MFD για την απεικόνιση των ενδείξεων του και της συμβολογίας του!
Δεν είναι βέβαια μόνο το ραντάρ που πρέπει να λάβουμε υπόψη… Στα συστήματα που θα πρέπει να αξιοποιηθούν και να μην σαπίσουν σε κάποιες αποθήκες ανεκμετάλλευτα περιλαμβάνονται επίσης :
– Η μονάδα παραγωγής συμβολογίας ECPDG (Enhanced Common Programmable Display Generator) των Block 52+ και Block 52M, που λειτουργεί και ως μονάδα απεικόνισης ψηφιακού χάρτη (MPDG-Map Programmable Display Generator).
– Η μονάδα εισαγωγής στοιχείων CDEEU (Common Data Εntry Electronics Unit), των Block 52+ και Block 52M.
– Η μονάδα καταγραφής εικόνας και στοιχείων NCDR (Network Centric Data Recorder) των Block 52M.
– Η μονάδα μεταφοράς δεδομένων – στοιχείων ADTE (Advanced Data Transfer Equipment) τριών καναλιών (Block 52M).
– Οι οθόνες απεικόνισης στοιχείων πολλαπλών λειτουργιών στο πιλοτήριο CCMFD (Common Color Multi Function Display).
– Το ηλεκτρονικό eHSI, προερχόμενο από τα Block 52+ και Block 52M.
Χωρίς καμία διάθεση να μακρηγορήσουμε, τα F-16A/B μέσω του πρoγράμματος MLU, εκσυγχρονίστηκαν στο επίπεδο των δικών μας Block 52+ (https://www.f-16.net/f-16_versions_article2.html). Δεν μπορούμε λοιπόν να εντοπίσουμε το λόγο (ή τους λόγους) για τον οποίο τα κατά μία δεκαετία νεότερης κατασκευής Block 30 δεν μπορούν (από τεχνικής πλευράς) να εκσυγχρονιστούν στο επίπεδο Block 50M. To κόστος όντως είναι συνάρτηση της παλαιότητας, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι μειώνεται για όλους τους λόγους που προαναφέραμε. Αυτό αποδεικνύει το συνολικό κόστος του προγράμματος εκσυγχρονισμού των Block 20 (υποβαθμισμένα από πλευράς συστημάτων Block 50) της Ταϊβάν στο επίπεδο Viper (https://www.dsca.mil/press-media/major-arms-sales/taipei-economic-and-cultural-representative-office-united-states). Όλοι οι εκσυγχρονισμοί βασίζονται στη σχέση κόστους – απόδοσης.
Λογικά συμπεράσματα…
Αυτό το κόστος (και για τα Block 50 και για τα Block 30), η ελληνική πλευρά θα μπορούσε να το γνωρίζει με μεγάλη ακρίβεια (αν όχι με απόλυτη…), μέσω της αποστολής LOR for PA στις ΗΠΑ από το 2018, το 2019, ή και το 2020 ακόμα. Χωρίς να δαπανήσει ούτε ένα ευρώ! Είναι δωρεάν. Αντί αυτού, έχουμε φτάσει σχεδόν στα μέσα του 2024 και ακόμα δεν το έχει πράξει! Κατόπιν όλων αυτών μπορεί με απόλυτη ασφάλεια να υποστηρίξει κανείς ότι η ελληνική πλευρά θα μπορούσε εδώ και αρκετά χρόνια να έχει βάσει πραγματικών οικονομικών και τεχνικών στοιχείων, καταλήξει στο εάν είναι όντως συμφέρουσα η αναβάθμιση των Block 30 και Block 50. Και να έχει προχωρήσει ή όχι σε μία τέτοια ενέργεια, χωρίς το φόβο να κατηγορηθεί για κάτι. Ούτε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το έκανε, ούτε η σημερινή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου